استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران گفت: ایران می‌تواند تعهدات برجامی خود را کاهش دهد و در برجام بماند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای محمد جمشیدی در استودیو گفت و گوی ویژه خبری شبکه دو سیما افزود: تاکنون همه
اقدامات ایران در راستای کاهش تعهدات برظجام در قالب مفاد برجام بوده، زیرا در ماده ۲۶ و ۳۶ این اقدامات و پیش بینی‌ها ذکر شده است.
وی گفت: یکی از نقد‌های جمهوری خواهان آمریکا به دموکرات‌ها این بود که ترامپ می‌توانست در برجام بماند و به تعهدی عمل نکند و اصلا نیازی به خروج آمریکا از برجام نبود، این اقدام دولت ترامپ جاهلانه به نظر می‌رسید، البته دولت ترامپ هم به این موضوع رسیده بود، اما دیگر دیر شده بود.
این کارشناس سیاسی ادامه داد: جمهوری اسلامی هم متقابلاً حق دارد طبق مفاد برجام تعهدات خود را جزئی یا کلی کاهش دهد و در برجام بماند پیشتر ایرانی‌ها به امید حمایت‌های اروپایی‌ها به چنین اقدامی دست نزده بودند، اما شاهد هستیم که سیاست اروپایی‌ها برای ماندن ایران در برجام و انتظار برای روی کار آمدن دولت بایدن به ثمر نشسته است و می‌توان گفت راهبرد اروپایی‌ها کلا خرید زمان است.
وی تصریح کرد: با اقدامی که مجلس شورای اسلامی ایران انجام داد گامی جدی برداشته شد، زیرا دست روی نقاط حساس گذاشته شد، چون غنی سازی در سطح بالا (۲۰ درصد) و هم R&D و سانتریفیوژ بیشتر و غنی سازی در فردو و در نهایت ایجاد شفافیت بیشتر و فراتر از پادمان آژانس، از حساسیت بالایی برخوردار است.
آقای جمشیدی گفت: اقدام ایران نقض برجام نیست، اگر چه طرف مقابل، اقدام ایران را ناسازگار با برجام خطاب می‌کند، اما در کل، نقضی انجام نشده است و ایران در حال توقف در اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است این اتفاق به معنای پایان بازرسی‌های آژانس هم نیست.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی گفت: بدعهدی‌های طرف مقابل در برجام سبب اتخاذ رویکرد مجلس در وضع قانون راهبردی لغو تحریم‌ها شد.
آقای ابوالفضل عمویی درباره قانون راهبردی برای لغو تحریم‌ها افزود: بدعهدی‌های طرف مقابل در برجام سبب شد تا رویکردی در دستور کار مجلس قرار گیرد و طبق آن اقداماتی متقابلانه طراحی شود تا طرف مقابل را وادار به تجدید نظر کند.
وی ادامه داد: براساس قانون, ۵ اسفند پایان فرصت ۲ ماهه‌ای است که طرف مقابل برجامی ما از ان استفاده نکرده است و حالا ایران می‌تواند طبق شروطی که پیشتر در قانون طراحی شده است مثل عادی شدن فروش نفت ایران و رضایت بخش شدن تبادلات بانکی ایران و تحقق و دسترسی به منابع مالی حاصله از فروش نفت ایران، بخشی از حقوق ایران است که از ۵ اسفند با اقدامات طراحی شده کلید خواهد خورد. حالا هم طرف مقابل فرصت سوزی کرده و هنوز در به روی همان پاشنه می‌گردد و رویکرد‌های دولت بایدن با رویکرد‌های دولت ترامپ تفاوتی ندارد.
آقای عمویی تصریح کرد: نمایندگی جمهوری اسلامی ایران، رسمی در وین این موضوع را به اطلاع دبیرخانه آژانس بین المللی انرژی اتمی رساند و بر آن مبنا، ایران مجموعه‌ای از اقدامات را متوقف خواهد کرد که مهمترین این اقدامات توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است.
وی ادامه داد: پروتکل الحاقی از این حیث مهم است که بر اساس آن ممکن می‌شود که بازرسی‌های سرزده‌ای از ایران انجام شود و این پروتکل در مسیر و شرایط خاصی پذیرفته شده بود. حالا با پایان یافتن فرصت ۲ ماهه طرف مقابل، داریم می‌رسیم به این نکته که ایران علاوه بر اینکه برنامه هسته‌ای خود را با رویکرد‌های داخلی خودش طراحی می‌کند، نظارت‌های فراتر از پادمان را هم نمی‌پذیرد.
آقای عمویی گفت: در راستای این اقدام قانونی ایران، در حال حاضر غنی سازی ۲۰ درصد آغاز شده، نصب سانتریفیوژ‌های نسل یک که جزء مفاد ماده ۳ این قانون بود آغاز شده، البته مراحل دیگری هم هست که می‌توان در مورد آن‌ها صحبت کرد.
آقای جمشیدی کارشناس مسائل بین الملل هم در این برنامه درباره تأثیر توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی در رفتار طرف مقابل گفت: در روابط ایران و امریکا تحریم‌هایی به ایران اعمال شده بود که با برجام لغو شد و از میان رفت، اما با روی کار آمدن ترامپ تحریم‌های چند برابری به ایران تحمیل شد تعدادی تحریم هم وجود دارد که فقط برچسب آن‌ها تغییر کرده است و ماهیتشان همان است که بود.
وی ادامه داد: در حال حاضر امریکایی‌ها حرفی از رفع تحریم‌ها نمی‌زنند و فقط به بازگشت ایران به مذاکرات و برجام و تعهدات برجامی اشاره دارند اگر این اتفاق هم بیفتد فقط تحریم‌های برجامی برداشته می‌شود در حالی که تحریم‌های ۳ سال اخیر بسیار سنگین‌تر از تحریم‌های برجامی است.
این کارشناس با بیان اینکه امریکایی‌ها تحریم‌های تحمیلی ۳ سال اخیر به ایران را در هاله‌ای از ابهام نگاه داشته اند افزود: مسئله اصلی برای ما برجام نیست بلکه اینجا رفع تحریم هاست که اهمیت بیشتری دارد. برجام هیچ وقت در راهبرد جمهوری اسلامی ایران موضوعیت نداشته است، برجام تنها یک رویکرد ابزاری بود تا حقوق هسته‌ای ایران تأمین گردد.
آقای جمشیدی ادامه داد: برجام برای امریکایی‌ها بسیار مهم است حتی دولت ترامپ هم با برجام موافق بود و تا جایی که می‌خواست برجامی بزرگتر و قوی‌تر با ایران ایجاد کند و هدف امریکا از پافشاری بر برجام این است که آن‌ها می‌خواهند با برجام، برخی حرکت‌ها و جنبش‌های سیاسی را در ایران تقویت کنند و پس از آن آینده نظام سیاسی در ایران را تغییر دهند.
وی افزود: این‌ها حرف‌هایی است که از دولت اوباما تاکنون زده شده است و نیازی به تحلیل نیست. آن‌ها می‌خواهند معادلات سیاسی در ایران تغییر کند حتی اگر لازم شد فشار بر ایران را بیشتر خواهند کرد. آن‌ها حتی سمبلیک و نمادین حاضرند تحریم‌ها را کاهش دهند، اما کلیت تحریم‌ها را حفظ کنند. به قول خودشان باید پای ایران را روی آتش نگه داشت تا ایران وادار به مذاکرات منطقه ای، فرابرجامی، موشکی و ... شود.
این کارشناس گفت: امریکایی‌ها به دنبال آنند که برتری تسلیحاتی اسرائیل در منطقه به چالش کشیده نشود تا اسرائیل بتواند در منطقه هر کاری که خواست انجام دهد.
آقای عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس در ادامه برنامه گفت: تنها تفاوتی که تا این لحظه از بایدن مشاهده شده این است که فونت نستعلیق را به توئیترش اضافه کرده وگرنه مواضع امریکا، همان مواضع سابق است و این در حالی است که امکان تغییر رویکرد و حتی کلمات وجود داشته و دارد.
وی تصریح کرد: اختیارات در تیم آقای بایدن تا این حد است که جریان انصارالله در یمن مدت ۱۱ روز از فهرست گروه‌های تروریستی در امریکا خارج شود، اما جالب اینجاست که آقای بایدن در جلسات شان از موضوع ایران با سکوت عبور می‌کند به نظر می‌رسد اقداماتی که ترامپ علیه ایران انجام داد به عنوان یک ابزار نفوذ و اعمال قدرت بر ایران شناخته شده است تا بدین وسیله از ایران امتیاز بگیرند. حال اینکه ایران به ترامپ باج نداد حالا چرا باید به بایدن که ضعیف ظاهر شده باج دهد؟
وی افزود: بایدن به قدری ضعیف است که حتی نمی‌تواند جلسه‌ای در کنگره اداره کند یا اینکه در حال حاضر به واسطه فشار‌های اقتصادی ناشی از کرونا، تأمین مالی یک و نه دهم تریلیون دلار را در دستور کار قرار داده می‌دهد اینجاست که اقدام مجلس شورای اسلامی می‌تواند حرکتی مؤثر در مقابل اقدامات طرف مقابل باشد.
آقای عمویی تصریح کرد: فهم ما از عملکرد آقای بایدن و تیم ایشان این است که آن‌ها اراده‌ای برای حذف تحریم‌ها علیه ایران ندارند بلکه با یک فهم غلط، تحریم‌ها را به عنوان یک دارایی ارزشمند برای خود می‌دانند.
وی افزود: تجربه ثابت کرده است که امضاء و تعهدات طرف مقابل، ارزشی برای ما ندارد، زیرا ضمانت اجرایی ندارد در حال حاضر این برای ما مهم است که بتوانیم راستی آزمایی کنیم و بدانیم چه زمانی تحریم‌ها لغو می‌شود و نفت ایران از طریق مجاری رسمی به فروش برسد و پول حاصل از آن به دستمان برسد. این‌ها راستی آزمایی‌هایی است که ما نیاز داریم.
آقای مهدی امیری عضو هیأت علمی مرکز پژوهش‌های مجلس در ارتباط زنده تصویری با این برنامه گفت: در دولت جدید امریکا تلاش خواهد شد تا از موضوع تحریم‌ها و میراث ترامپ به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بیشتر بر ایران در حوزه فراهسته‌ای و هسته‌ای استفاده کند.
آقای جمشیدی در استودیو در خصوص اینکه چه کسی باید گام اول را در مورد برجام و تعهداتش بردارد گفت: این موضوع کلاً به یک سؤال انحرافی شبیه است، زیرا مسئله اصلی این است که امریکایی‌ها نمی‌خواهند تحریم‌ها را بردارند و فقط به دنبال تعریف صورت مسئله در جایی دیگر هستند. در حال حاضر ذات امریکایی‌ها و قصد و نیتشان در مورد برجام توسط ایران به دنیا نمایش داده شده و این موضوع امریکایی‌ها را مکدر کرده است.
وی ادامه داد: اگر امریکایی‌ها به برجام باز نگردند و تعهداتشان را عملی نکنند عملاً برجام به پایان می‌رسد.
آقای جمشیدی با اشاره به تغییر موضع آقای مکرون گفت: ایشان که قبلاً به دنبال برقراری روابط و مذاکره میان آقای روحانی و ترامپ بود حالا و در دوره آقای بایدن خود را کنار کشیده است و حتی ایران را متهم به انگیزش ساخت سلاح اتمی می‌کند.
آقای عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره ارزیابی عملکرد اروپایی‌ها در مورد روابط ایران و امریکا گفت: ارزیابی‌ها نشان داده است که اروپایی‌ها برجام را یک دارایی راهبردی می‌دانند و نمی‌خواهند چنین فضایی را از دست بدهند ضمناً آن‌ها فکر می‌کنند از طریق حفظ برجام می‌توانند بخشی از تهدیدات امنیتی که ممکن است آینده اروپا را به مخاطره بیندازد کنترل کنند.
وی افزود: ما حرف‌های قشنگ و وعده‌های زیبا زیاد شنیده ایم، ولی هیچکدام این‌ها از سوی اروپایی‌ها محقق نشده و مؤثر نبوده است و ما فکر می‌کنیم اراده مستقیمی برای این وعده‌ها وجود نداشته است به این علت بود که اولین شرکت‌ها که پس از خروج امریکا از برجام، از ایران خارج شدند اروپایی‌ها بودند.
آقای عمویی تصریح کرد: وضع قانون اقدام راهبردی به گونه‌ای شده که در حال حاضر زمان بازی شطرنج بر علیه غربی‌ها در حال سپری شدن است. به نظر می‌رسد که وقت آن رسیده است تا با اجرای قانون اقدام راهبردی، امریکا و اروپایی‌ها را وادار کنیم تا یک بازاندیشی دوباره‌ای در مورد اقداماتی که تا به حال داشته اند انجام دهند.
آقای جمشیدی درباره نقش روسیه و چین در مواضع ایران و امریکا گفت: نقش این دو کشور بستگی به این دارد که ما چقدر در دیپلماسی خود موفق و فعال بوده باشیم تا این لحظه اعتراضی به ایران نداشته اند و هر دو طرف را به خویشتن داری دعوت کرده اند.