سمندر ایرانی گونه ای بسیار ناشناخته است که فقط در آب های سرد جویبارهای کوهستانی ایران زندگی می کند و در تعادل جمعیتی بی مهرگان محل زندگی خود نقش مهمی دارد.
طول کل بدن ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر، رنگ زمینه بدن در نمونههای زنده خاکستری مایل به زرد یا بنفش پررنگ با جلای فلزی است همراه با خالهای زردکم رنگ، در قسمتی از بدن و در ناحیه دم دارای لکههای قهوهای مایل به سیاه و ناحیه شکمی تا اندازهای روشنتر و شفافتر است.
در نمونههای جوان پوست کاملا صاف است. پوست نمونههای بزرگتر، زبر و خشنتر از نمونههای جوان میباشد.
طول دم در نمونههای بالغ ازمجموع طول سرو بدن کوچکتر و یا بزرگتر است.
چهار انگشت در اندامهای جلویی وهمچنین چهارانگشت در اندامهای عقبی دیده میشود کههمگی کم رنگ، ضخیم و دایرهای شکل هستند. شیارهای جانبی تقریباً ۱۳ تا ۱۴ عدد میباشند.
عادات و زیستگاه:
زیستگاه این گونه جویبارهای کوهستانی سرد و استخرهای کوچک میان جنگلهای متراکم هیرکانی است. حداکثر دمای آب در اینجویبارها ۱۵-۱۳ درجه سانتیگراد است.
این سمندرها در ارتفاع ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ متری دیده میشوند. از ارتفاع ۱۷۰۰ متری و ۱۵ متری از سطحدریا نیز گزارش شدهاند. زیستگاه آن دارای بارندگیهای نسبتاً فراوان و زمستان های معتدل است.
بالغها به سختی دیده میشوند و لاروها نقاط تاریک در رودخانههای نسبتاً آرام با سنگ های فراوان را ترجیح میدهند. دوره زندگی واکولوژیاین گونه تقریباً ناشناخته است. لاروها حداقل یکبار قبل از دگردیسی خواب زمستانی دارند.
پراکندگی:
مناطق تالش و کوههای البرز در مازندران ایران.
این سمندر با محیط آبی سازگاری فراوانی یافته و محدوده کمی دارد.
سمندر جویباری ایرانی در ایران آسیب پذیر بوده و به همین خاطر نیازمند حفاظت در سطوح بین المللی است.