گزارش مکتوب...
زمستان گذرانی با چاشنی سم
شکارچی نامرئی ، سیستم عصبی پرندگان زمستان گذران سیبری را در ذخیرگاه طبیعی زیست کره جهان - میانکاله - نشانه گرفته است.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیمای مرکز مازندران، ورود به محدوده بین المللی تالاب میانکاله با شدت گرفتن مرگ پرندگان زمستان گذران ممنوع شده است ، دلم با شنیدن این خبر طاقت نیاورد و با هماهنگی محیط زیست بهشهر راهی منطقه شدم.
هوا در تنها بازمانده از مناطق نیمه مشجر دریای خزر با وسعت ۷۰ هزار هکتار گرگ و میش و مه گرفته است ، با چراغ قوه کوچکی که در دست دارم وسایلم را از ماشین بر می دارم مابقی مسیر را برای گزارش از وضع ذخیرگاه طبیعی زیست کره پیاده طی می‌کنم ، به سراغ یکی از ساکنان پناهگاه حیات وحش میانکاله می‌روم آشناییم با آنان بر می‌گردد به تهیه گزارش یاقوت‌های ترش ، اسبچه خزری ، گاومیش داری و پرنده نگری. حاج سلیمه و حاج رمضان را صدا می‌زنم ، آنان هنوز به شیوه سنتی دامداری می کنند ، صدایشان از طویله گاومیش‌ها می‌آید که در حال دوشیدن شیر هستند ، بعد از سلام و احوالپرسی می روم سر اصل مطلب ، می گویم وضع پرندگان مهاجر چگونه است ، آنان می‌گویند دوباره قصه مرگ حدود ۴۰ هزار بال پرنده پارسال دارد تکرار می‌شود. دوباره میانکاله پر شده از سفید پوشانی که می گردند در تالاب تا لاشه‌ای در آب جانمانده باشد که دیگر پرنده‌ها را آلوده کند.
حاج رمضان می‌گوید: شکارچیان منطقه از پاییز تا زمستان هر سال به احترام پرندگان زمستان گذران به خصوص قوها سالهاست دست از شکار کشیده اند و برای آسایش آنان علوفه و غذا می‌ریزند تا زمستان را با کمترین خطر پشت سر بگذارند صد حیف که این بار شکارچی نامرئی دست به نسلی کشی این پرندگان مهاجر زده است.
حاج رمضان با زبان مادری ام می‌گوید: دتر جان اته کم باید صور هه کانی تا آفتاب بزو و آفتاب پشت بیه حرکت هکانیم (باید صبر کنی و صبح بعد از طلوع آفتاب حرکت کنیم) حالا آفتاب طلوع کرده، انعکاس بوته‌های انار، ازگیل و تمشک وحشی در آب، در کنار حضور هزاران پرنده مهاجر مانند فلامینگو، باکلان ها ، قوها، پلیکان‌ها ، مرغابی‌ها و عقاب دریایی دم سفید و قوها منظره‌ای بی بدیل و سرشار از زندگی را نوید می‌دهد پرندگانی که پس از بال زدن‌های طولانی و طاقت فرسا رنج سفر را به جان خریدند و خود را به این تالاب رسانند تا زمستان گذرانی کنند، اما در این سمت جهان، قصه‌ی پرواز به تالاب میانکاله جوری دیگر ختم می‌شود.
پاشیدن بذر مرگ بر نگین تالاب‌های ایران
طالبی یکی از محیط بانان مستقر در تالاب بین المللی میانکاله می‌گوید: تلف شدن پرندگان زمستان گذران امسال ابتدا از منطقه گلوگاه و بهشهر از پنج شنبه ۹ بهمن آغاز شد و به تدریج به شرق خلیج در استان گلستان کشیده شد ، تا چشم کار می‌کند هر روز لاشه انواع پرندگان همچون کاکایی ، چلنگر ، اردک سر سفید ماده ، فلامینگو ، غاز وحشی ، اردک و آبچلیک را جمع آوری می‌کنیم.
او که پا به پای محیط بانان منطقه در جمع آوری لاشه پرندگان کمک می‌کند ، می‌گوید: روزانه ۴۰ تا ۵۰ مامور محیط زیست و دوستداران محیط زیست با همکاری کارشناسان دامپزشکی استان هر روز به صورت شیفتی لاشه‌های پرندگان زمستان گذران را جمع‌آوری و دفن بهداشتی می‌کنند.
یکی دیگر از محیط بانان نیز می گوید : در سرمای زمستان شبه جزیره میانکاله هر روز با کاپشن و بادگیر‌های پلاستکی به داخل آب سرد و گل و لای می‌رویم و لاشه پرندگانی که روی آب و برخی‌ها هم در زیر آب هستند راجمع آوری می‌کنیم ، چاره‌ای نداریم باید جلوی پیشروی آلودگی خلیج را از بقایای لاشه این پرندگان بگیریم.
او می‌گوید: لاشه پرنده‌ها اگر روی آب بماند ، پرندگان گوشتخوار از آن تغذیه می‌کنند و خودشان می‌شوند عامل انتقال و اگر در زیر آب بماندند آبزیان دیگر از آن تغذیه می‌کنند و این چرخه نامیمون ادامه پیدا می‌کند.
یکی از محیط بانان می‌گوید: جمع آوری لاشه پرندگان در محیط باتلاقی تالاب با ورود دستگاه تراکسور از استان کردستان به میانکاله سرعت بیشتری پیدا کرده است.
او می‌گوید: با توجه به اینکه جمع آوری لاشه‌ها یکی از عوامل کاهش تلفات است ورود این دستگاه میزان تلفات امسال را در مقایسه پارسال کاهش دهد.
میانکاله بهشت یا جهنم مسافران سیبری؟! / تلفات میانکاله از مرز ۲ هزار بال گذشت !
مدیر کل محیط زیست مازندران می‌گوید: با توجه به وقوع تلفات غیرعادی در پرندگان مهاجر آبزی در تالاب بین المللی میانکاله و خلیج گرگان، عملیات پایش و جمع آوری لاشه پرندگان مهاجر آبزی در روز جمعه ۱۷ بهمن نیز با اعزام چند اکیپ از محیط بانان یگان حفاظت محیط زیست شهرستان‌های گلوگاه، بهشهر و اداره کل از طریق قایق، موتور سیکلت و دستگاه تراکسور عملیات پایش انجام که ۳۸۸ بال پرنده از ۸ گونه مختلف جمع آوری و در دو نقطه در بندر گز و گلوگاه دفن بهداشتی شدند.
ابراهیمی می‌گوید:با احتساب تلفات هشت روز گذشته، مجموع تلفات پرندگان مهاجر جمع آوری شده، به عدد ۲۲۰۴ لاشه رسیده است.
او می‌گوید: نواحی پایش شده امروز، نوار جنوبی از ساحل قلعه پایان به سمت شرق تا آباد گران و الی نوکنده، لیوان و کهنه کلباد و سطح آبی بندر گز تیرتاش زیر میان قلعه و تا نزدیکی اسماعیل سای بوده است.
بیشتر بخوانید:
قاتل پرندگان زمستان گذران در تالاب میانکاله مشخص شد
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور می‌گوید:با دریافت نمونه‌های گرفته شده از پرندگان تلف شده در تالاب میانکاله و خلیج گرگان و ارسال آن به مرکز ملی تشخیص سازمان دامپزشکی کشور، مشخص شد علت مرگ این پرندگان بیماری بوتولیسم است.
نقیبی می‌گوید: بوتولیسم ، مسمومیت طبیعی است و زمانی که مواد آلی در آب تالاب‌ها افزایش پیدا می‌کنند میکروارگانیسم‌های خاص که تولید بیوتوکسین می‌کنند نیز افزایش می‌یابند و سم تولید شده از آن سیستم عصبی پرندگان را درگیر می‌کند و در نهایت به علت نارسایی تنفسی به مرگ پرنده منجر می‌شود.
اما علت تکرار تراژدی مرگ پرندگان سیبری در دومین سال پیاپی چیست؟
معاون فنی اداره کل محیط زیست مازندران می‌گوید: بوتولیسم مسمومیت طبیعی است ، وقتی آب تالاب راکد و باتلاقی و کم شود سم بوتولیسم در گیاه و آب تولید می‌شود و پرندگان وقتی از آن تغذیه کنند ابتدا دچار فلج عصبی و یک روز بعد تلف می‌شوند و فعلا هیچ راهی برای پیشگیری وجود ندارد جز اینکه لاشه‌ها هر روز از سطح تالاب جمع آوری شوند.
یداللهی می‌گوید: اگر آب تالاب فراوان باشد بوتولیسم فعال نمی‌شود و همان سال هم با محیط زیست یک راه میان مدت پیشنهاد داده بودیم احیای تالاب با هدایت بخشی از آب سد گلورد و رودخانه‌های اطراف به کانال‌های منتهی به میانکاله که قرار بود اجرا شود که هم اکنون مرحله مطالعاتی با ۳۰۰ میلیون تومان پایان یافته است و برای احیای تالاب به ۲۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
او می‌گوید: حدود ۸ هزار هکتار تالاب بین المللی میانکاله به علت فعالیت ۳ هزار حلقه چاه غیر مجاز ، ۲۰۰ مرکز پرورش ماهی و ندادن حقه آبه سه استان شمالی خشک شده است.
یداللهی می‌گوید: برای پایان دادن به خشکسالی در تالاب بین المللی میانکاله حدود ۷مترمکعب بر ثانیه آب باید وارد این تالاب شود.
دوباره حیات در رگ‌های میانکاله جریان می‌یابد
پرندگان زمستان گذران تالاب بین المللی میانکاله پارسال به علت سم بوتولیسم با ۳۹ هزار بال کمتر به سیبری بازگشتند و میانکاله فروردین امسال پس از ۸۵ روز از قرنطینه آزاد شد و حالا به علت افزایش تلفات پرندگان زمستان گذران ورود افراد با عناوینی چون گردشگر و طبیعت گرد تا اطلاع بعدی به این منطقه ممنوع شده است.
سیزده گونه از انواع پرندگان مهاجر آبزی تاکنون دچار تلفات شده اند که همانند پارسال بیشترین میزان مرگ و میر مربوط به چنگر و فلامینگو است. مرغابی ها، کشیم و کاکایی‌ها از دیگر گونه‌های درگیر در این رخ داد هستند.
برای جلوگیری از تکرار این فاجعه باید حقابه تالاب را بدهند ، چاه‌های غیر مجاز منطقه را مسدود کنند ، الگوی کشت کشاورزی را تغییر دهند ، جلوی ساخت و ساز‌های غیر مجاز و ورود فاضلاب را بگیرند ، بهره برداران شیلاتی را ساماندهی کنند.
خبرنگار سرویس اقتصادی خبرگزاری صداوسیما