آیا می‌توان بدون طحال زندگی کرد؟

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سيما، ، طحال بخشی از سیستم لنفاوی بدن است که به سیستم ایمنی بدن از طریق از بین بردن ضایعات سلولی، حفظ تعادل مایعات و پیشگیری از ایجاد عفونت توسط دفاع گلبول‌های سفید، کمک می‌کند. علاوه بر این، طحال مسئولیت ساخت موادی را دارد که نقش مهمی در التهابات و بهبودی دارند. طحال در قسمت بالایی شکم، پشت دنده ها، زیر دیافراگم و پشت معده قرار دارد. این عضو موربی شکل بوده، بنفش رنگ می‌باشد و وزن آن در افراد سالم حدود ۱۷۰ گرم است.

نقش طحال چیست؟
یکی از وظایف اصلی طحال تصفیه کردن خون می‌باشد. طحال، از گلبول‌های قرمز خون که وظیفه انتقال اکسیژن در بدن دارند محافظت می‌کند. در واقع طحال گلبول‌های قرمز خون آسیب دیده، قدیمی و غیر طبیعی را در جریان خون شناسایی و آن‌ها را تجزیه می‌کند. طحال همچنین مقداری خون را ذخیره می‌کند تا هنگامی که بدن در اثر آسیب، جراحت و بیماری به خون احتیاج پیدا کرد آن را در اختیارش قرار دهد.
وظیفه دیگر طحال ساخت گلبول‌های سفید خون است که لنفوسیت نامیده می‌شوند. طحال با همکاری غدد لنفاوی لنفوسیت‌هایی تولید می‌کند تا بدن بتواند با باکتری‌ها و ویروس‌ها مبارزه کند.

شرایطی که بر طحال اثر می‌گذارد
شرایط مختلفی وجود دارد که باعث بزرگ شدن طحال می‌شود بخصوص بیماری‌هایی که باعث می‌شوند سلول‌های خونی خیلی سریع تجزیه شوند. برخی از اين شرايط عبارتند از:
**  عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و انگلی مانند سفلیس، سل، اندوکاردیت، مونوکلئوز و مالاریا
**  سرطان خون مانند بیماری هوچکین، لوسمی و لنفوم
**  بیماری‌های کبدی مانند سیروز
**  کم خونی همولیتیک
**  اختلالات متابولیک مانند بیماری گاچر و نیمن پیک
**  لخته خونی در رگ طحال یا کبد

هنگامی که طحال بزرگ می‌شود نمی‌تواند عمل تصفیه خون را به خوبی انجام دهد و ممکن است بطور تصادفی گلبول‌های قرمز خون یا پلاکت‌ها را تجزیه کند که در نتیجه باعث می‌شود سلول‌های خونی کمتری در بدن باقی بماند. بزرگ شدن طحال که منجر به ازبین رفتن تعداد زیادی از گلبول‌های خون می‌شود شرایطی به نام هایپرپلنیسم را ایجاد می‌کند.

از دیگر بیماری‌های موثر بر طحال عبارتند از:
طحال اضافی: حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد طحال اضافی دارند. طحال دوم معمولاً بسیار کوچکتر بوده، قطر آن در حدود ۱ سانتی متر و به طور کلی هیچ مشکلی در سلامتی ایجاد نمی‌کند.

بیماری سلولی سیکل: این بیماری نوعی از کم خونی ارثی است و با یک نوع هموگلوبین ناکارآمد مشخص می‌شود. در این نوع کم خونی گلبول‌های قرمز به طور غیر طبیعی (داسی شکل) شکل گرفته و جریان خون را مسدود می‌کند که باعث آسیب به اندام‌ها از جمله طحال خواهد شد.

ترومبوسیتوپنی: اگر طحال بزرگ شود ممکن است پلاکت‌های زیادی را تجزیه کند بدان معنا که در سیستم گردش خون بدن به اندازه کافی وجود نخواهند داشت. بدون پلاکت امکان لخته شدن خون وجود نداشته و علائم اصلی ترومبوسیتوپنی یعنی خونریزی بیش از حد ظاهر می‌شود.

سرطان طحال: سرطان در طحال به عنوان سرطان طحال اولیه شناخته می‌شود. اگر از محل دیگری به طحال پخش شود، آن را ثانویه می‌نامند و البته هر دو نوع سرطان نادر می‌باشند.

انفارکتوس طحال: اگر خون رسانی به طحال کاهش یابد، انفارکتوس طحال رخ می‌دهد. در صورت قطع جریان خون از طریق شریان خون رسانی متوقف می‌شود و اغلب بسیار دردناک خواهد بود.

چگونگی حفظ سلامت طحال
محافظت از طحال دشوار است بسیاری از دلایلی که سبب بزرگ شدن طحال می‌شوند مانند سرطان یا ناهنجاری‌های سلولی خون ممکن است اجتناب ناپذیر باشند. با این وجود راهکار‌هایی برای پیشگیری از بزرگ شدن طحال وجود دارد مانند جلوگیری از عفونت یا صدماتی که می‌تواند به آن آسیب برساند.
راهکار‌های دیگری وجود دارد عبارتند از:

**  لوازم شخصی خود، مانند مسواک و یا لیوان را با دیگران به اشتراک نگذارید.

**  اگر فوتبال و یا ورزش‌های تماسی را انجام می‌دهید از تجهیزات ایمنی مانند بالشتک استفاده کنید تا از طحال و دیگر اعضای بدن محافظت کنید.

**  در هر بار رانندگی و یا سوار اتومبیل شدن بستن کمربند ایمنی را فراموش نکنید.

**  چنانچه طحال بزرگ شده دارید از برنامه درمانی توصیه شده از سوی پزشک پیروی کنید و تا زمانی که پزشک اجازه نداده است از ورزش و سایر فعالیت‌های تماسی خودداری کنید.

آیا می‌توان بدون طحال زندگی کرد؟
بله، می‌توان بدون طحال زندگی کرد. طحال عضوی مهم است، اما ضروری نمی‌باشد. اگر طحال در اثر بیماری یا جراحت آسیب دیده باشد حذف آن، زندگی را تهدید نخواهد کرد. برای حذف طحال جراحی لازم است.
غدد لنفاوی و کبد می‌توانند بسیاری از عملکرد‌های مهم طحال را به عهده بگیرند. با این وجود بدون طحال احتمال ابتلا به عفونت‌های خاص وجود دارد و اگر بیمار شوید بهبودی بیش از حد معمول طول خواهد کشید. بسته به سن و سلامت عمومی، پزشک به شما توصیه می‌کند تا برای پیشگیری از عفونت‌هایی که در ادامه به معرفی آن می‌پردازیم واکسینه شوید.
* آنفولانزا هموفیلوس نوع b
* آنفولانزا
* مننژیت
* تتنوس، دیفتری و سیاه سرفه
* زونا
* آبله مرغان
* ویروس پاپیلومای انسانی
* سرخک، اوریون و سرخچه
* ذات الریه

سایر نکات:
**  اگر چه طحال عضوی بزرگ نیست، اما در بدن نقش‌های مهمی ایفا می‌کند. این عضو به از بین بردن سلول‌های خونی قدیمی و آسیب دیده کمک می‌کند و باعث محافظت از گلبول‌های سفید خون خواهد شد.

**  عفونت‌ها و صدمات می‌توانند به طحال آسیب برسانند و باعث بزرگی یا پارگی آن شوند.

**  بدون طحال می‌توان زندگی سالمی داشت، اما برای جلوگیری از عفونت‌ها باید اقدامات حیاتی را انجام داد.