گندم محصولی با اهمیت در کشاورزی و یکی از تولیدات با ارزش گیاهی است. سالانه نزدیک به ۶۰۰ هزار هکتار از زمین‌های خوزستان تبدیل به گندم زار‌هایی زرد رنگ می‌شوند که برای پرندگان الهام بخش، برای انسان‌ها آرامش دهنده و به عمده چهار پایان قوا می‌دهد تا چرخ زندگی برای بشریت راحت‌تر بچرخد.
گندم مصارف زیادی دارد و از آن در صنایع مختلف و متعدد استفاده می‌گردد. آرد به عنوان یکی از محصولات اولیه پخت انواع کیک، شیرینی، نان و مشتقات آن‌ها است که از آسیاب کردن گندم به دست می‌آید و در صورتی که قحطی سرزمینی را فرا بگیرد، اما کشت گندم در آن وجود داشته باشد، می‌تواند نقش مهمی در سیر کردن قحطی زدگان ایفا کند.
گذشته از آن ایران کشوری است که دارای مرغوب‌ترین خوشه‌های گندم بوده و حتی آوازه آن به سرزمین‌های دور دست نیز رسیده است. شیرینی‌های تهیه شده از آرد گندم خراسان در آمریکای شمالی هواداران بسیاری دارد. گرچه این گونه، دیگر در ایران وجود ندارد، اما همچنان گندمی در خوزستان کشت می‌شود که به لحاظ کیفیت، بهترین است.
استان خوزستان قطب تولید گندم در کشور بوده و سالانه نزدیک به ۱۷ درصد از گندم تولیدی ایران را تامین میکنداسماعیل اسفندیاری، مجری طرح محوری گندم وزارت جهاد کشاورزی پیشتر در گفتگو با خبرگزاری صدا و سیما گفته بود که امسال بیش از ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی خوزستان به کشت گندم اختصاص می‌یابد که با توجه به میزان گلوتن و پروتئین موجود آن جزء گندم‌های ممتاز ایران و جهان به شمار می‌رود.
مهندس رنجبر زاده، نماینده کنترل گواهی بذر کشوری در استان خوزستان نیز با بیان اینکه دانه‌ای تحت عنوان بذر مرغوب وجود ندارد، گفت: این واژه یک اصطلاح عامیانه است و به هر محصول خوبی گفته می‌شود، اما بذر خوب، به تولیدی اطلاق می‌شود که استاندارد‌های ملی هر منطقه یا کشور را دارا باشد.
او افزود: این استاندار‌ها از سوی موسسه ثبت گواهی بذر تایید می‌شوند. معمولا هر کشوری فرایند خاصی در تولید بذر دارد و باید منطبق با معیار‌های بین المللی و با توجه به وضعیت یک کشور یا منطقه باشد.
رنجبر زاده بیان داشت: بذر‌ها باید بوجار شده باشند و ضایعات آن به صورت کامل زدوده گردد.
گرچه در بسیاری اوقات کشاورزان محصولی را کاشته و سپس مقداری از آن را به عنوان بذر برای کاشت در سال آینده نگهداری میکنند که به آن بذر خود مصرفی کشاورز گفته می‌شود، اما موسسه ثبت گواهی بذر نمیتواند دانه‌های گندم را تحت عنوان بذر به کشاورزان ارائه دهد.
اما مدتی است که کشاورزان برای تهیه بذر این محصول با مشکل مواجه شده و مزرعه داران نیز دچار کمبود بذر گندم شده اند؛ ماجرا چیست و چرا چنین موضوعی به وجود آمده؟!ابتدا تصمیم گرفتیم تا به سراغ یک کشاورز رفته و موضوع را از وی جویا شویم.
محمد سلیمانی یکی از کشاورزان خوزستانی میگوید که برای تامین بذر گواهی شده با مشکل مواجه شده و معتقد است با توجه به نجومی شدن قیمت ها، سود گزافی به جیب برخی دلالان سرریز می‌شود که از این آشفته بازار در پی ماهی گیری از آب گل آلود هستند.
او می‌افزاید: بذر اندک است و آنچه به دست مان می‌رسد نیز عمدتا نامرغوب است.
بیشتر بخوانید : معرفی بذر‌های جدید گندم در دزفول
نظام تولید بذر کشور، چقدر از میزان مصرفی گندم کاران را تامین کرد؟
طبیب غفاری، رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد می گوید که در کشور قانون بذر وجود دارد که این قانون در سال ۱۳۸۲ از سوی مجلس شورای اسلامی تصویب و به تایید شورای نگهبان نیز رسیده است. در این قانون به صورت صریح ذکر شده، که نظام تولید بذر رسمی کشور مکلف به تامین یک سوم بذر مورد نیاز در هر سال زراعی برای کشاورزان است.
در سال زراعی جاری (۱۴۰۰-۱۳۹۹) ۵۶۱ هزار و ۱۰۰ هکتار گندم آبی و دیم در استان خوزستان کشت شده است که از این میزان ۳۹۳ هزار هکتار آبی و ۱۶۸ هزار و ۱۰۰ هکتار دیم گزارش شده است. نیاز بذری گندم استان حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلو گرم در هکتار برای مزارع آبی و ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلو گرم در مزارع دیم توصیه شده است. به عبارتی کل بذر مورد نیاز عرصه آبی استان حدود ۶۳ هزار تن و نیاز بذری عرصه دیم حدود ۲۰ هزار تن است و به عبارتی ۸۳ هزار تن بذر در سال زراعی جاری مورد نیاز بوده است که بر اساس قانون بذر یک سوم این مقدار (حدود ۲۸ هزار تن) باید تهیه و توزیع می‌شد.
طبیب غفاری با بیان اینکه امسال ۴۳ هزار تن بذر در استان تولید و توزیع شده است، بیان کرد: این مقدار بیشتر از وظیفه‌ای است که قانون بر عهده مجریان گذاشته است.
وی همچنین در بیان مشکلات شرکت‌های تولید کننده بذر افزود، طی ۲ سال اخیر این شرکت‌ها با رسوب بذر مواجه شده بودند.
غفاری در توضیح واژه رسوب بذر افزود: ده‌ها شرکت تولید کننده بخش خصوصی، بذر‌ها را پس از نظارت‌های مزرعه‌ای از پیمانکاران تولید کننده بذر طرف قرارداد شرکت‌ها خریداری و پس از بوجاری، ضد عفونی و کیسه گیری آن را در بازار عرضه می‌نمایند؛ اگر بذر همه‌ی استاندارد‌ها را دارا باشد، بخش ثبت و کنترل گواهی، مجوز می‌دهد تا به عنوان بذر گواهی شده روانه بازار گردد، اما
متاسفانه در فصل کشت ۱۳۹۸ و ۱۳۹۷ بخش زیادی از این بذر توسط کشاورزان خریداری نشد و این شرکت‌ها متحمل ضرر و زیان مالی شدند. این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد بیان کرد: در سال زراعی ۹۸-۹۷ قریب به ۷۰ هزار تن بذر توسط شرکت‌ها خریداری شد، در حالی که ۳۰ هزار تن آن به وسیله کشاورزان خریداری و ۴۰ هزار تن از بذر‌های تولیدی روی دست شرکت‌های تولید کننده ماند و دچار ضرر شدند؛ به همین علت نیز شرکت‌ها مجبور می‌شوند سال بعد خرید خود را با نقدینگی و میزان تقاضای سال قبل تنظیم نماید.
بر این اساس در فصل برداشت گندم در سال ۱۳۹۹ شرکت‌ها تمایل به خرید بیش از ۳۰ هزار تن بذر گندم را نداشتند، اما کمیته بذر سازمان جهاد کشاورزی استان برنامه خرید را افزایش داد و ۴۷ هزار بذر خریداری شد که از این میزان ۴۳ هزار تن استحصال و توزیع گردید.
چرا تقاضا برای خرید بذر گندم بالا رفت؟طبیب غفاری در این خصوص گفت: ظاهرا کشاورزان بذر خود مصرفی خویش را نگهداری کرده، اما به دلیل افزایش قیمت گندم خوراکی در بازار و ارازن‌تر بودن بذر گواهی شده که با قیمت دولتی توزیع می‌شود، بذر‌ها را فروختند و برای دریافت بذر گواهی شده درخواست دادند، تا با قیمت پایین‌تر آن را خریداری نموده و برای کشت از بذور گواهی شده استفاده کنند و همین مسئله یک تقاضای کاذب ناشی از تفاوت قیمت ایجاد نمود.
این مقام مسئول ادامه داد: در حقیقت کمبود بذر مصرفی وجود ندارد و تنها دلیل آن نیز قیمت بازار و اقدام کشاورزان در فروش بذر خود مصرفی است؛ همچنین یکی از دلایل مهم کمبود بذر عدم رعایت میزان بذر توصیه شده توسط گندم کاران است.
انتظار بر این است همانند صرفه جویی در مصرف آب و برق و حامل‌های انرژی مصرف بذر نیز بر اساس توصیه‌های تحقیقاتی به صورت بهینه مصرف شود. توصیه مراکز تحقیقاتی استان حد اکثر ۱۶۰ کیلوگرم در هکتار مصرف بذر گندم نان آبی از ابتدای شروع کاشت تا ۱۵ آذر و حد اکثر ۱۸۰ کیلوگرم در هکتار از ۱۵ آذر تا ۱۰ دی است.
این میزان برای مزارع دیم از ۱۲۰ کیلو گرم در هکتار شروع و تا ۱۵ آذر همین مقدار توصیه می‌شود؛ در گروه گندم‌های دوروم ۲۰ درصد به این توصیه‌ها می‌توان اضافه کرد، اما متاسفانه برخی از گندمکاران با مصرف افراطی بذر به کمبود این نهاده مهم دامن می زنند.
بسیاری از کارشناسان زمان طلایی برای کشت گندم را ۱۵ آبان تا ۱۵ آذر می‌دانند. گرچه حالا از این موقعیت مهم برای گندم کاران عبور کرده ایم، اما امید است تا با توجه بیشتر مسئولان به تامین بذر مصرفی کشاورزان و پیش بینی هر رخدادی، از اقداماتی جلوگیری شود که دست سودجویان و دلالان را از بازار قطع نماید.
همچنین لازم است تا کشاورزان و به خصوص گندم کاران قبل از دست زدن به هر گونه اقدامی برای فروش بذر‌های خود مصرفی با کارشناسان جهاد کشاورزی هماهنگی کرده تا با مشکلات و مسائلی همچون قیمت‌های نجومی بذر و سودجویی برخی از افراد مواجه نشود.
پدر منم کشاورز هست و امسال خواستیم گندم بخریم اما نتونستیم...
آراد هم خیلی گرون تر میدم
معلومه یه عده دارن از این آب گل آلود ماهی میگیرن
از مسئولین تقاضا داریم پیگیر باشم
با تشکر