مناطق جنوبی سیستان و بلوچستان در فصول سرد هم، دمایی معتدل دارد که سبب شده در این مناطق کشت خارج از فصل رونق داشته و این منطقه منبع مهمی برای تامین سبزی، صیفی جات و تره بار کشور و صادرات این محصولات باشد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز سیستان و بلوچستان، اما این کشت و زرع چندان هم بی دردسر نیست.
جنوب سیستان و بلوچستان تا چند سال پیش با خشکسالی دست و پنجه نرم می کرد تا اینکه پایان خشکسالی ها با بارشهای سنگین و آسیب سیلاب به مزارع همراه شد؛ از این گذشته گاه گاهی بارش تگرگ نیز بوته های ضعیف صیفی جات منطقه را به زانو درمی آورد.
اما بوته هایی که از این جبر محیطی جان سالم به دربرده اند اکنون باید تاب و تحمل سرمای بی سابقه شبانه را داشته باشند.
سرما بی سابقه بوده است
همانطور که بارش های مونسون و سیلاب سال گذشته در جنوب سیستان و بلوچستان در چند دهه اخیر بی سابقه بود، امسال نیز سرمای هوا کشاورزان را غافلگیر کرد.
سرمای کم سابقه که از ابتدای دی ماه زاهدان و نیمه شمالی استان را فرا گرفته، رفته رفته به مناطق مرکزی و جنوبی استان نفوذ کرد و سردترین روز ایرانشهر را در 15سال اخیر رقم زد.
در این مدت کمینه دمای هوا در ایرانشهر به منفی 1 درجه سلسیوس رسید، مقداری که در 15سال اخیر بی سابقه بوده است.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان می گوید: در 50سال اخیر تنها 11بار کمینه دمای هوا در ایرانشهر به کمتر از 1درجه سلسیوس رسیده است.
محسن حیدری می افزاید: سرمای هوا در برخی شهرهای استان به حدی بود که رکورد بلند مدت کمترین دمای روزانه نیز شکسته شد برای مثال کمینه دمای شهر مهرستان و راسک برای نخستین بار به ترتیب به -6 و 3 درجه سلسیوس رسید. این رکورد در شهر راسک در جنوب شرقی استان طی دو روز برای دو بار متوالی شکسته شد.
حیدری می گوید: این کاهش دمای هوا در شهر راسک که در عرض 26درجه شرقی قرار دارد و فاصله هوایی آن با خلیج چابهار کمتر از 150کیلومتر است از زمان تأسیس ایستگاه هواشناسی در این شهر یعنی 1388 تا کنون بی سابقه بوده است.
در این مدت سرمای هوا به باهوکلات و زرآباد در نزدیکی سواحل دریای عمان نیز نفوذ کرده و کمینه دمای این مناطق را به ترتیب به 2و6 درجه سلسیوس رساند.
سرما با اقتصاد کشاورزان چه کرده؟
در حال حاضر سرما به محصولات کشاورزی شهرستان های راسک، سرباز، دشتیاری، چابهار و کنارک ، خسارت سنگینی وارد کرده و مدیران جهاد کشاورزی این شهرستان ها در حال برآورد خسارت هستند.
علاوه بر این در این مناطق، پنج هزار هکتار باغات موز وجود دارد که سرمای هوا به آنها هم خساراتی وارد کرده است.
مدیر جهاد کشاورزی کنارک می گوید: بر اثر سرمای هوا، 500هکتار باغ موز نوکاشت از بین رفته و به 3هزار و 500هکتار باغ موز بارور بین 30تا80 درصد خسارت وارد شده است.
اولیایی می افزاید: همچنین به حدود 2هزار هکتار از اراضی زیر کشت محصولات زراعی شامل سبزی و صیفی و جالیز نیز بین 20تا30 درصد زیان وارد شده که برآورد اولیه آن بیش از 2هزار و 500میلیارد ریال است.
برای جبران زیان کشاورزان چه باید کرد؟
برخی از کشاورزان به ستوه آمده از خشکسالی و بلایای طبیعی، مجبور به استفاده و خرید بیمه نامه محصولات باغی و زراعی شده اند و از پرداخت بیمه‌ها برای جبران خسارت گلایه‌مندند.
کشاورزان معتقدند پرداخت حق بیمه و بیمه کردن محصولات گرهی از کار آنها باز نکرده است.
رئیسی از کشاورزان جنوب استان که محصول گوجه اش بر اثر بارش تگرگ در فنوج ازبین رفت از میزان برآورد خسارت بیمه ناراضی است و می گوید.
کارشناس بیمه کمتر از، نیمی از خسارت واقعی را تایید کرده در حالی که صد درصد محصول او را از بین برده است.
از سوی دیگر بالا رفتن هزینه های سربار از جمله هزینه نیروی انسانی، سوخت و نهاده هایی چون سم و کود دست کشاورزان را خالی کرده تا جایی که حوصله و توانی برای پرداخت همان اندک هزینه حق بیمه باقی نماند.
بارقه های امید
راستگو کارشناس ارشد کشاورزی استان می گوید: تولید گلخانه ای در سواحل سیستان و بلوچستان کمترین هزینه در بین همه مناطق کشور را دارد چرا که با وجود رطوبت بالای نود درصد اقیانوسی می توان با ایجاد یک سایه بان تولید گلخانه ای داشت و در دوره های سرد سال اگر صیفی جات و محصولات مقاوم به سرما کشت شود، زیان به کشاورزان به حداقل ممکن می رسد.
در سال های اخیر حرکت های امیدوارکننده ای در برخی شهرستان های جنوب استان صورت گرفته. توسعه آبیاری قطره ای در دلگان و گسترش کشت گلخانه ای در مناطق شرقی استان از جمله فعالیتهای مفیدی است که حمایت دولت می تواند راهکار بهتری نسبت به پوشش بیمه باشد.
آبیاری قطره ای به حفظ منابع آبی و مقاومت در برابر خشکسالی ها کمک کرده و پوشش گلخانه ای هم تاب مقاومت در برابر تگرگ و تنظیم دما را دارد و در صورت مکان یابی مناسب می تواند در مقابل سیلاب های احتمالی نیز مقاوم باشد.