صنعت آبزی پروری در استان کرمان چند سالی می شود رونق گرفته و ظرفیت خلق ثروت و سودآوری بالایی دارد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای کرمان، اگرچه در شمال و جنوب کشور به علت دسترسی ساکنان آنجا به دریا توسعه صنعت آبزی پروری رونق بسیاری دارد، اما مناطق مرکزی کشور مثل کرمان که به دریا دسترسی ندارند از ظرفیت های موجود بخش کشاورزی ، مزیت های خوبی برای پرورش انواع ماهی سردابی و گرمابی ایجاد شده است.
استان کرمان به علت ذات کویری بودنش استان کم آبی است و از کمبود آن هم رنج می برد، اما از همین مقدار محدود آبی که در چرخه استان در جریان است به خوبی برای آبزی پروری استفاده می شود .
ماهی خاویاری
روستای "سه کُنج "در کرمان مکانی سردسیر و خوش آب و هوا است ،وجود باغات زیاد و نهرهای آب در آنجا موجب شده تا فردی که پس از تمام شدن تحصیلات دانشگاهی اش دو سال بیکار باشد به آنجا رفته و به پرورش و تولید ماهی خاویاری اقدام کند.
اقایی نجمایی را می‌گویم، جوانی ۲۷ ساله که در کناری یک باغ سرسبز حدود 220 مترحوضچه ای ایجاد کرده و حالا از بین تمام ماهی ها نوع خاویاری آن را برای تولید و سرمایه‌گذاری انتخاب کرده است .
می‌گوید :باور کنید پرورش ماهی تمامش سود است، اگر یک پول بگذاری، صد پول برداشت می کنی، نمی دانستم این صنعت تا این اندازه درآمد زا است .
از او در مورد بهداشت محیط و خطرات آن پرسیدم ؟
می گوید :حوضچه‌ای که اینجا ایجاد کرده ام در مسیر یک نهر دائمی آب است با کشاورزان نیز صحبت کرده ام ،در هر دو هفته ،کارشناس بهداشت برای آزمایش به اینجا می آید و از تمامی حوضچه نمونه برداری می کند تا اگر خطری مورد تهدید است سریعا اقدام شود .
صدای شُرشُر آبی که در این حوضچه ها در جریان است و ماهیانی که در آن غوطه ورند جذابیت خاص خودش را دارد.
آقای نجمائی می گوید: با این که بیکار بودم سه فرد بیکار دیگر را جذب کرده ام و سرمایه ۳۰۰ میلیونی من اکنون ۴ برابر شده است.
استقبال از تولید قزل آلا
استخرهای آب کشاورزی در باغات استان که سال‌ها از آن استفاده نشده بود، حالا اندک اندک خودشان را برای پرورش انواع ماهی آماده کرده‌اند.
آقای توحیدی از آن کشاورزان است که در شهرستان بافت به پرورش ماهی قزل آلا از نوع سردابی روی آورده است .
در ۳۵۰ متر مربع حوضچه ای ایجاد کرده و ماهی های قزل آلای او حالا آماده برداشت است .
می گوید: آب اینجا ثروتی بود که ما به آن توجهی نداشتیم و از زمانی که به این کار روی آورده ام چند کشاورز دیگر نیز به این حرفه روی اورده‌اند.
از او می‌خواهم که یکی از ماهیان قزل آلای خودش را با تور برایمان بالا بیاورد.
ان را که به دست می گیرم ،بالای دو کیلو وزن دارد.
می‌پرسم ،سالانه میزان تولید شما چند تُن است؟
جواب می‌دهد: حدود ۲۵ تن که تمام آن در همین شهرستان به فروش می رسد.
این پرورش دهنده ماهی می گوید: تمام بچه ماهی های مورد نیاز را از همین استان در شهرستان بردسیر تامین می کنم .
تولید و تکثیر بچه ماهی
توجه به صنعت آبزی پروری موجب شده تا تولید بچه ماهی نیز در استان کرمان رونق یابد، به بزرگترین مرکز تکثیر ماهی استان در لاله زار بردسیر می رویم.
مرکزی که حالا توانسته استان را از واردات بچه ماهی بی نیاز کند.
حوضچه های بزرگ و مملو از بچه ماهی که به قول معروف جای سوزن انداختن هم نیست .
اقای تقوایی نژاد مدیراین مرکز می گوید: ما از ماهیان مولد "تخم سبز" به دست می‌آوریم و پس از ۲۰ تا ۲۵ روز این تخم سبز به "تخم چشم زده "ماهی قزل آلا تغییر یافته و پس از ۲۰ روز به صورت ماهی شناور و غذاخوری تبدیل می شود.
از او در مورد زمان شروع تکثیر و میزان تولید بچه ماهی پرسیدم؟
می گوید: ما از آبان کار تکثیرخود را شروع و تا اسفندماه ادامه دارد، سالانه حدود ۴ میلیون تخم ماهی تولید و با ظرفیتی که داریم تا ۲۰ میلیون قطعه بچه ماهی امکان تولید داریم است.
حالا این مرکز توانسته با کمک کارشناسان ماهیان مولد را به صورت انبوه پرورش و کار تکثیر را آغاز کند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی که برای دیدن این مرکز به لاله زاریم بردسیر آمده می‌گوید: خوشبختانه تمام نیاز استان را تامین کرده و بخش زیادی از آن نیز به دیگر استانها صادر می شود.
آقای بازرگان اضافه می کند: تولید ماهی خارج از فصل هم با روش رژیم نوری از سال گذشته در اینجا آغاز شده و این مرکز توانسته با تغییر روشنایی و استفاده از تکنولوژی با ایجاد حالت زمستان ،محیطی فراهم کند تا در فصل تابستان نیز کار تکثیر ادامه یابد که نوآوری و خلاقیت مناسبی برای آبزی پروری در این مرکز است .
حالا در این مرکز شصت نفر مشغول به کار شده‌اند، اما غذای ماهی بسیار گران است از مدیر اینجا سوال کردم غذای این همه بچه ماهی از کجا تامین می شود؟
می گوید:همه نیازخودمان را از رفسنجان تهیه می کنیم.
تولید آرتمیا
بزرگترین مرکزتولید آرتمیای کشور در رفسنجان قرار دارد وارتمیا غذای میگو و ماهی است که در آبهای شور به دست می آید.
به علت آبهای شور زیادی که در رفسنجان وجود دارد ،آقای هاشمی سرمایه گذار بخش خصوصی تولید آرتمیا را دردریاچه ای به وسعت 12 هکتار در بیابان آغاز کرده است.
او می گوید: تغذیه نوزاد میگو و ماهی از "سیست" آرتمیا است و دانش فنی تولید آن در اختیار چند کشور بیشتر نیست.
اما ما با دانش فنی و بومی سازی شروع به تولید آرتمیا کردیم و اکنون با بهترین کیفیت ان را تولید وعرضه می کنیم .
اینکه میزان تولید این مرکز چه مقداراست ،آقای هاشمی می‌گوید :سالانه بالای 50 تن آرتمیا تولید می‌شود و علاوه بر تامین نیاز استان 15 درصد کل کشور را هم پوشش می دهیم.
صادقی کارشناس جهاد کشاورزی می‌گوید: اهمیت این کار در این است که از این آب سرگردان هیچ استفاده ای دیگر نمی توان کرد و حتی صرفه شیرین کردن هم ندارد و دیگر اینکه درامد زایی بالایی دارد و برای تولید کننده بسیار به صرفه است.
آقای پور ایران یک مرکز پرورش دهنده بزرگ میگو در جزیره قشم دارد و برای خرید به اینجا آمده است.
می‌گوید: قبلا تمام نیاز خود را از خارج وارد می کردیم وارز زیادی هزینه می شد، اما مرغوبیت تولید اینجا ما را مجاب کرد که همه نیاز خودمان را از این مرکز تامین کنیم و بسیار به صرفه تر است.
اهمیت تولید آرتمیا در آبزی پروری وحمایت از این صنعت را از معاون شیلات کشور که به کرمان آمده پرسیدم؟ آقای عبدالحَی می گوید: بازار ما کشش مصرف را دارد و به زودی صادرات را نیز آغاز می‌کنیم.
او اضافه می کند: برای برخی استانها که شرایط لازم را دارند مجوز صادر شده است و اخیرا نیز برای خوزستان ،آذربایجان شرقی ،خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان مجوز تولید صادر شده است و قبل از آن فقط دریاچه ارومیه و رفسنجان تولیدکننده آرتمیای کشور بودند.
منابع آبی جایگاهی مناسب برای آبزی پروری
مدیر کل جهاد کشاورزی استان می‌گوید: دو هدف بزرگ برای آبزی پروری در استان مدنظر است، اول تامین بخشی از نیازهای استان و دوم استفاده مفید از آب های موجود و پراکنده.
اینکه چه تعداد منابع آبی در استان موجود است، آقای سعیدی می‌گوید: ما ۲۰ هزار منابع آبی شامل :قنوات، رودها، چاه‌های کشاورزی و سدها داریم که از دیدگاه کارشناسی ۶۰ درصد آنها مستعد برای آبزی پروری است.
او اضافه می کند: اگر طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته از ۱۵ درصد این منابع آبی استفاده شود و در اختیار بخش آبزی پروری قرار گیرد سالانه بالای ۶هزار تن ،ماهی تولید و به بازار مصرف عرضه می شود.
ارزش افزوده آبزیان استان
تنوع محیطی استان استعداد پرورش ماهی گرمابی و سردابی را دارد این موضوع را مدیر شیلات استان می‌گوید و اضافه می‌کند: سالانه بالای ۱۵۰۰ تن فقط ماهی قزل آلا تولید می شود که اکثراً در استان مصرف می‌شود و دیگر ماهی ها مثل: آمور ،کپور، فیتوفاگ ،انواع ماهیان خاویاری و آرتمیا نیز تولید می‌شود.
آقای ابوالقاسمی می‌گوید: صنعت آبزی‌پروری بسیار پر سود است و در یک فضای ۷۰۰ متری می‌توان ۳۰ تن ماهی در سال تولید کرد که درآمدی حدود دو میلیارد تومان برای تولید کننده دارد.
او اضافه می‌کند :فردی که یک تن آرتمیا تولید می کند، معادل ۱۰۰ تن ماهی ارزش افزوده دارد و متاسفانه علیرغم ظرفیت‌هایی که داریم از آن استفاده نمی شود.
از او پرسیدم در حال حاضر چند استخر پرورش ماهی در استان فعال است؟
می‌گوید: ۳۸۰ مرکز که حدود ۴۰ درصد نیاز استان را تامین می کنند.
اگرچه استان کرمان با همه محدودیت های آبی توانسته در یک دهه گذشته رشد خوبی در صنعت آبزی پروری داشته باشد اما با وجود ظرفیت‌های نهفته ،هنوزاز بخش‌های زیادی از منابع آبی استفاده نمی شود .
منابع آبی که هر چند کوچک هستند اما در کنار کشاورزی می‌تواند برای سرمایه‌گذاری ثروت افرین باشند.