تسبیحات اربعه و تسبیحات حضرت زهرا (س) دارای سه ذکر مشترک هستند، اما این سه ذکر در هر کدام از این تسبیحات با ترتیبی متفاوت وجود دارد. همچنین خواندن هر یک از این تسبیحات زمان خاصی دارد.
به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما؛آیا تسبیحات اربعه همان تسبیحات حضرت زهراست؟ در منابع حدیثی، تأکید بسیاری بر اهمیت تسبیحات حضرت زهرا (س) شده است و گفتن اذکار این تسبیح پس از نمازهای یومیه واجب، از مشهورترین و مهم‌ترین تعقیبات نماز است. علاوه بر آن، اذکاری نیز در به نام تسبیحات اربعه وجود دارد که همان اذکار موجود در تسبیحات حضرت زهرا (س) به علاوه ذکر «لا اله الا الله» است اما با ترتیبی متفاوت. در این متن به معرفی این تسبیحات پرداخته‌ایم.
تسبیحات حضرت زهرا (س) چگونه است؟
تسبیح حضرت زهرا (س) شامل این اذکار است:
۳۴ مرتبه الله اکبر
۳۳ مرتبه الحمد لله
۳۳ مرتبه سبحان الله
بنا بر روایاتی شیعی، از جمله روایتی که شیخ صدوق در کتاب «من لایحضر الفقیه» از امام علی (ع) نقل می‌کند، این تسبیح را پیامبر اکرم (ص) به حضرت فاطمه (س) آموخته‌اند. طبق این روایت، در روزی که حضرت زهرا (س) از سنگینی بار کارهای خانه خسته شده بودند و تصمیم داشتند از پدر بزرگوارشان خادمی برای خانه بخواهند، حضرت محمد (ص) این تسبیح را به ایشان آموخت و آن را از هر خادمی والاتر دانست.
تسبیحات حضرت زهرا (س) از مشهورترین تعقیبات نماز است و مستحب است که آن را بعد از تمام نمازهای واجب بخوانند، البته ذکر آن پس از نماز صبح مستحب مؤکد است.
رعایت ترتیب و تعداد اذکار از شرایط این تسبیح است. البته می‌توان ذکر سبحان الله را قبل از الحمدلله آورد، اما بهتر است که ذکر سبحان الله آخر بیاید. از دیگر شرایط این تسبیح می‌توان به دو مورد زیر اشاره کرد:
۱) فاصله نینداختن میان اذکار تسبیح، یعنی چنین نباشد که مثلاً ۳۴ مرتبه الله اکبر گفته شود و سپس فرد به کار دیگری بپردازد و بعد ادامه اذکار را بگوید.
۲) فاصله نینداختن میان نماز و شروع ذکر تسبیحات
تسبیحات اربعه چیست؟
تسبیحات اربعه چهار ذکری است که رکعت‌های سوم و چهار نمازها (یعنی در رکعت سوم و چهارم نمازهای ظهر، عصر، مغرب و عشاء) گفته می‌شود. علاوه بر نمازهای یومیه، تسبیحات اربعه در بعضی نمازهای مستحب مانند نماز جعفر طیار و نماز مشترک شب‌های رمضان نیز گفته می‌شود. این چهار ذکر عبارت‌اند از:
«سُبْحانَ اللهِ، وَ الْحَمْدُ لِلهِ، وَ لا إلهَ إلاّ اللهُ، وَ اللهُ أکْبَرُ».
«ترجمه: پاک و منزّه است خداوند و ستایش مختص خداست، و معبودی جز خدا نیست، و خداوند بزرگتر است.»
همان طور که می‌بینید، سه ذکر «الله اکبر»، «الحمد لله» و «سبحان الله» در هر دوی تسبیحات اربعه و تسبیحات حضرت زهرا (س) وجود دارد، اما تسبیحات اربعه ذکر «لا اله الا الله» را نیز داراست و همچنین استفاده آن در نماز است و نه پس از آن.
سخن پایانی
همان طور که مشاهده کردید، تسبیحات حضرت زهرا (س) و تسبیحات اربعه، هر چند سه ذکر مشترک دارند، اما یکی نیستند، زیرا اولاً ترتیب متفاوتی دارند و ثانیاً در مواقع متفاوتی گفته می‌شوند و کارکردهای متفاوتی دارند.