آیا رفت و آمد‌ها در کاخ سفید به معنی تغییرِ تفکرات و چشم اندازهاست؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ "یک اتاقِ فکر" یا "فکری در یک اتاق" مسئله این است، این روز‌ها به شکلی پر تکرار، از زبان برخی شخصیت‌ها و رسانه‌های همسو با سیاست‌های کاخ سفید، تلاش برای جدا نشان دادن راه "دموکرات ها" از "جمهوری خواهان" دیده میشود، اما شواهد نشان می‌دهد، شاید راه این دو حزبِ حاکم بر ایالات متحده در موضوعی مثل "بیمه درمانی در آمریکا" متفاوت باشد، اما در موضوعی مثل "ایران"، نه.
در این مورد ممکن است "وسیله نقلیه" فرق کند، اما نهایتا "راه و مقصد" یکی است. برای این منظور باید به آغاز دوران هشت ساله رئیس جمهور سابق آمریکا نگاهی بیندازیم زمانی که هم حزبیِ جو بایدن؛ ظاهرا شروع نرمی دارد؛ حتی برای ایرانیان پیام نوروزی می‌فرستند و از گشایش‌های اقتصادی پیش روی ایران می‌گوید.
دموکرات‌ها به آدابِ ظاهرسازی مسلط ترند، اما در دولت آن‌ها هم زمان زیادی نمی‌گذرد تا دمِ سیاست‌های کهنه کاخ سفید درباره ایران از میان ظاهرسازی‌ها بیرون بزند، تنها چند ماه پس از روی کار آمدن اوباما؛ و بلافاصله پس از فتنه تابستان سال ۸۸؛ شورای عالی امنیت ملی آمریکا به ریاست "هیلاری کلینتون" بسته‌های تحریمی جدیدی را علیه ایران در حوزه‌هایی، چون انرژی، مبادلات مالی و حمل و نقل آماده کرد و در این باره گفت: " تحرکات ایران، بجز تحمیل فشار، انتخاب دیگری برای جامعه بین الملل باقی نگذاشته است.
در گام بعدی دموکرات‌ها به دنبال اجماع جهانی علیه ایران در شورای امنیت سازمان مللند بودند و حتی در این باره بایدن به عنوان معاون اوباما اسفند ۱۳۸۸ گفت: " گام بعدی این است که ما با دیگر کشور‌های جهان برای اعمال تحریم‌هایی علیه ایران به علت تلاش این کشور برای دستیابی به سلاح هسته ای، متحد شویم. چون این اقدام می‌تواند نه تنها برای اسرائیل بلکه برای کل جهان عرب، ثبات را برهم بزند. "
خرداد سال ۸۹ آمریکایی‌ها به اجماع مورد نظرشان در شورای امنیت سازمان ملل رسیدند و قطعنامه ۱۹۲۹ تصویب شد. تحریم‌هایی که اسمش را تحریم هایِ فلج کننده گذاشتند برای اعمال شدیدترین تحریم‌ها بر ایران در حوزه‌هایی مانند انرژی، مالی و حمل و نقل بود.
اهداف باراک اوباما به وضوح در سخنانش دیده می‌شد وقتی که گفت: " به ایران نگاه کنید. با قدرت دیپلماسی، دنیایی را که زمانی درباره مقابله با ایران دچار اختلاف شده بود، متحد کردیم. رژیم ایران بیش از هر وقت دیگری منزوی شده، آن‌ها با "تحریم‌های فلج کننده" روبرو هستند و تا وقتی که مسئولیت نپذیرند، فشار‌ها متوقف نمی‌شود. من هیچ گزینه‌ای را برای رسیدن به این هدف از روی میز حذف نخواهم کرد، اما حل و فصل مسالمت آمیز این مسئله هنوز امکان پذیر است؛ اگر ایران شیوه اش را تغییر دهد و به تعهداتش عمل کند، می‌تواند به جامعه بین الملل بازگردد "
معروف است که دولت اوباما رکورد شدیدترین تحریم‌های تاریخ آمریکا علیه ایران را به نام خودش ثبت کرد و با صدور انواع فرمان‌های اجرایی و امضای مصوبات کنگره و حتی فشار به سایر کشور‌ها برای آنکه با ایران تجارت نکنند؛ حلقه تحریم را تنگتر می‌کرد و هم زمان از مذاکرات حرف می‌زد. روی میز مذاکره هم وعده نسیه می‌دادند و امتیاز نقد می‌گرفتند.
در این باره جان کری وزیر خارجه وقت امریکا به صراحت گفت: " کاهش تحریم‌ها زمانی آغاز خواهد شد که تهران به تعهدات هسته‌ای اولیه خود عمل کرده باشد و تنها زمانی که ایران هسته رآکتور اراک را بردارد، سانتریفیوژ‌هایی را که تعهد کرده بود از کار بیندازد، برچیده باشد و اورانیوم غنی شده را که توافق کرده بود به خارج بفرستد، آنگاه است که کاهش تحریم‌ها به شکل چند مرحله‌ای اجرا خواهد شد. "
توافق هسته‌ای امضا شد، اما دموکرات‌ها با برجام، آن توافقی که هیچ امضایی پایش نیست چه کردند؟؛ درست یک روز پس از اجرای برجام در دی سال ۹۴، اوباما گفت: " همچنان اختلافات زیادی میان ایران و آمریکا باقی مانده، ما همچنان درباره رفتار‌های بی ثبات کننده این کشور در زمینه هایی، چون اسراییل و شرکای حاشیه خلیج فارس بسیار سرسختیم، همچنان تحریم‌ها ضد ایران به علت نقض حقوق بشر، حمایت از تروریسم و برنامه موشک‌های بالستیک این کشور را ادامه خواهیم داد. "
بعد از اجرای برجام آمریکا ده‌ها تحریم جدید علیه ایران، وضع کرد و همزمان زیر پای دیگر کشور‌های جهان برای تعامل با ایران سنگ اندازی کرد تلاش مذبوحانه آن‌ها را می‌شد در سخنان جان کری دید زمانی که گفت: " خیلی تلاش کردیم که مشکل بانک‌های دیگر کشور‌ها را حل کنیم تا با ایران همکاری کنند، اما آن‌ها بدلایل مختلف نمی‌خواهند خطر کنند. "
دموکرات‌ها حتی به صراحت گفتند که بهانه تراشی جدید و امتیازخواهی بیشتر به همان سبک دولت جمهوری خواهان در دستور کارشان بود، به تعبیری آن‌ها هم از همان زمان دنبال "برجام پلاس" بودند و این اهدف ان‌ها را می‌توان در سخنان بعدی جان کری به وضوح دید زمانی که اظهار داشت " می‌توانستیم در برجام بمانیم، اما به ایرانی‌ها بگوییم از کار‌های شما در یمن یا در خصوص موشک‌ها و اسرائیل خوشمان نمی‌آید، در عین حال می‌توانستیم بگوییم می‌خواهیم درباره همه مسائل دیگر هم گفتگو کنیم و اگر شما این کار‌های خودتان را اصلاح نکنید این توافق را پس می‌گیریم، این می‌توانست یک روش خوب برای مذاکره و گرفتن امتیاز بیشتر باشد. "
هدف دموکرات‌ها مو به مو با هدف جمهوری خواهان برابری میکند؛ تنها کمی در روش متفاوند در کاخ سفید ممکن است یک نفر برود و نفر دیگری بیاید، اما اتاق فکر بلاتغییر است؛ آمریکای اوباما و ترامپ و بایدن با هم فرقی ندارد؛ این واقعیت این روز‌ها و در فصل نقل و انتقالات کاخ سفید خودش را یکبار دیگرنشان داده است؛ مثلا در مصاحبه جیک سالیوان گزینه مشاور امنیت ملی جو بایدن که در گفتگو با وال استریت ژورنال گفت میخواهند با بازگشتن به برجام، ایران را به نوعی به محدوده باز گردانند.
حسنیه سادات شبیری
خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما