گزارش مکتوب ...مرغی که بر بام نرخ دولتی نمی‌نشیند

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز مهاباد، قیمت مرغ گوشتی در طول یکی دو ماه اخیر با افزایش بی سابقه ای روبرو بوده و در برخی روزها قیمت هرکیلو مرغ به 37هزار تومان هم رسیده است.

برایم جای سوال بود که مهاباد در جنوب آذربایجان غربی در منطقه ای قرار گرفته که قطب تولید مرغ گوشتی در شمالغرب کشور است و دلیل افزایش بی رویه قیمت مرغ چیست؟

از کف بازار شروع کردم و سرنخ را گرفتم تا به پاسخ سوالم برسم. فروشندگان مرغ می گویند: خودشان از توزیع کنندگان گران می خرند و فقط حدود 15 درصد روی قیمت خرید می گذارند و می فروشند. شماره تماس چند توزیع کننده را به سختی توانستم از فروشندگان بگیرم. توزیع کنندگان از قیمت خرید خود چیزی به ما نگفتند و فقط قیمت توزیع و فروش را اعلام کردند. جالب این بود که توزیع کنندگان به ما گفتند اگر فروشنده مرغ باشیم به هر تعداد که بخواهند مرغ در اختیار ما می گذارند یعنی بازار کمبود عرضه ندارد.

چند واحد درس اقتصاد خرد و کلان که در دانشگاه پاس کردم سوال های ذهنیم را عمیق تر کرد. یکی از دلایل اصلی بالارفتن قیمت در بازار، کاهش عرضه یا افزایش تقاضاست اما اینجا عرضه کافی بود، پس علت چیست؟

از عاملان توزیع، شماره تماس مرغداران را خواستم، امتناع کردند. لاجرم به اداره صنعت، معدن و تجارت مهاباد مراجعه کردم. آقای جهین رئیس اداره صمت گفت: فروشندگان ملزم هستند بر اساس همان قیمت مصوب دولتی 204000 ریال به ازای هر کیلو مرغ تازه را بفروشند و مردم می توانند در صورت مشاهده گرانفروشی با شماره 124 تماس بگیرند. وقتی به او گفتم: من الان از بازار می آیم و فروشندگان وقتی می گویند هرکیلو مرغ را عاملان توزیع 310000 ریال می خرند چگونه می توانند بر اساس نرخ دولتی بفروشند؟ او پاسخ داد: ما فقط در بحث نظارت بر قیمت ها در خدمتتان هستیم و من بدون گرفتن پاسخ به نوشته روی دیوار نگاه می کردم «اداره صنعت، معدن و تجارت مهاباد».

ناامیدانه از اداره صمت، شماره تماس مرغداران را گرفتم و با آنها تماس گرفتم متاسفانه هیچکدام از 9 شماره ای که در لیست بود به یک مرغداری ختم نمی شد. از یکی دیگر از همکارانم که قبلا یک گزارش در مورد مرغدار نمونه کشوری کار کرده بود شماره ای گرفتم و با هماهنگی به مرغداری آقای پیروتی رفتم.

مرغدار نمونه کشوری در مورد علت گرانی مرغ گفت: نهاده های دامی قبلا مشمول ارز دولتی برای واردات می شد اما متاسفانه با حذف این ارز قیمت پایه نهاده ها نزدیک سه برابر شده است و ماهم مجبوریم این هزینه ها را به نوعی جبران کنیم. البته آقای پیروتی در ادامه گفت: عاملان توزیع مرغ تازه را کیلویی 170000ریال از ما می خرند و مابه التفاوت قیمت توزیع به جیب همین عاملان می رود. اینجا بود که فهمیدم بازهم دست دلال جیب مردم را خالی می کند.

در ادامه آقای پیروتی ما را به بخشی از واحد تولیدی خود برد که برایم بسیار جالب بود. در این قسمت، مرغ نژاد لاین ایرانی (مرغ سلامت) جوجه ریزی می شد که گامی در در راستای اقتصادی کردن تولید یک نژاد بومی سازی شده کشور در آذربایجان‌غربی محسوب می‌شود.

ورود شرکتهای بزرگ فعال در آذربایجان غربی برای تولید جوجه یک روزه گوشتی از لاین ایرانی که توسط محققان داخلی و به وسیله اصلاح نژاد، تولید شده می‌تواند مسیر را برای معرفی این نژاد هموار کند و ذائقه مردم را به سوی مصرف مرغ سایز که دارای وزن زیر ۲ کیلوگرم است، تغییر دهد و آقای پیروتی ابراز امیدواری کرد دولت در این زمینه از مرغداران حمایت کند.

برای پیگیری حمایت های دولت از این شرکت های پیشرو به اداره جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی رفتم.

شرکتهای فعال در استان نیز با آشنایی و تسلط به نتایج تحقیقات انجام شده درباره مرغ لاین ایرانی در ماه آبان اقدام به جوجه ریزی وسیعی به میزان بالای ۵۰ هزار قطعه از مرغ سلامت ایرانی کرده‌اند تا در این مسیر از قطار رونق تولید و بهره‌مندی از فن‌آوریهای بومی و کمک به دولت در راستای کاهش فشار تحریم‌ها عقب نمانند.

آنان با آگاهی به نقاط ضعف معدود این نژاد در این عرصه سرمایه گذاری کرده‌اند چرا که براین باورند که ارتقای مرغ سلامت در مسیر تولید میسر است و همراهی بخش دولتی و خصوصی نجات بخش این دانش فنی از ورطه انزوا و مهجوری چندین ساله ای می‌باشد که متحمل شده‌است.

دو شرکت در استان آذربایجان غربی جزو پیشگامان این حرکت جهادی در مسیر رونق تولیدات داخلی هستند که در این مسیر برای یاری کشور در رسیدن به فن آوری های نوین در عرصه تولید این محصول، رسیدن به خودکفایی و دستیابی به بازارهای جدید پیش‌قدم شده‌اند.

طبق گفته های کارشناسان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در ماه گذشته تعاونی هفت میاندوآب با ۲۰ هزار و ۷۰۰ مولد و اروم خوش پر ارومیه (وابسته به شرکت اروم به پرور) با ۳۲ هزار مولد از مرغ سلامت (لاین) اقدام به جوجه‌ریزی کرده و از این میزان یک گله با نشانه گذاری انجام شده شروع به تولید کرده ‌است.

طبق اظهارات رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان غربی، این حرکت تولیدی در استان، نخستین فعالیت در پرورش مرغ سلامت در کشور در ۱۸ سال اخیر است و جوجه‌های تولیدی این واحدها برای پرورش در مزارع مرغ گوشتی آماده عرضه است.

جلیلی با اشاره به اینکه تولید مرغ لاین در کشور معادله‌های دشمنان را به هم می‌ریزد، گفت: این نژاد به عنوان رقیب نژادهای آمریکایی (کاب و اربور ایکرز)، نژاد فرانسوی (هوبارد) و نژاد انگلیسی (راس) و سایر نژادهای خارجی است که دست کشورهایی مثل انگلیس و سایرین را برای اعمال تحریم ها در این زمینه بسته نگه‌داشته است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه این استان جزو ۱۰ استان برتر کشور در تولید گوشت مرغ است، اضافه کرد: سالانه ۱۰۲ هزار تن مرغ در استان تولید می شود که بیانگر فعالیت زنجیره‌ها و لزوم سرمایه گذاری در بومی سازی و ارتقای این صنعت است.

وی با اشاره به اینکه سرانه تولید مرغ در سطح کشور هم اکنون به ۳۰ تا ۳۱ کیلوگرم رسیده، اظهار کرد: در این استان ظرفیت‌های وسیعی برای تولید مرغ سلامت ایرانی وجود دارد چرا که تعداد ۶ زنجیره تولید در این استان فعال است.

همخوانی مرغ سلامت با شرایط اقلیمی آذربایجان غربی

تولیدات مرغ سلامت یا همان نژاد ایرانی که این روزها به گفته کارشناسان در روزهای تحریم مانند یک اهرم فشار بر کشورهای صادرکننده نژاد های کاپ و راس عملکرد خود را نشان داده و موجب عقب نشینی آنان در اعمال تحریم براین بخش شده، با شرایط اقلیمی و منطقه ای این استان که یک منطقه کوهستانی مرتفع است می تواند سازگاری داشته باشد.

تولید مرغ استاندارد و بومی سازی شده که دارای کیفیت و ویژگیهای بازار پسند برای شهروندان باشد موضوعی است که در ایام تحریم فرصت مطلوبی را برای شرکتهای بزرگ پرورش و تولید مرغ در این استان رقم زده است.

معاون بهبود تولیدات دامی آذربایجان‌غربی دراین باره براین نظر است که مرغ سلامت حاصل تحقیقات محققان و ژنتیسین هاست چرا که اهمیت استراتژیک این موضوع در بحث امنیت غذایی این چنین تلاشی را می‌طلبد.
طبق گفته های رضا یوسف رضایی متخصصان این بخش روی کیفیت گوشت، مزه آن، میزان گوشتواره، سینه و ران، درصد چربی پوست و بال و تمام خصوصیت ها و حتی صفات و رفتار مرغ که در جریان تولید دخیل هستند، تحقیق می‌کنند.

وی با تشریح اینکه فاکتورهای مختلف در زیست مرغ از میزان اکسیژن مورد نیاز در هر منطقه گرفته تا راندمان لاشه و ضریب تبدیل غذایی آن مورد بررسی قرار می‌گیرد، گفت: این روندی است که برای تولید مرغ لاین انجام شده تا راه برای تولید مرغ اجداد بعد مرغ مادر و تخم مرغ نطفه دار و جوجه یکروزه گوشتی فراهم شود.

از تعاریف وی به این نتیجه می‌توان رسید که به یک جمعیتی از موجودات که بتوانند با همدیگر زندگی کنند و همه صفات ژنتیکی خود را به نسل های بعدی منتقل کنند "لاین" گفته می‌شود که می‌تواند در همه حیوانات وجود داشته باشد؛ هر نژادی می‌تواند یک لاین داشته باشد که ایران هشتمین کشوری است که دارای مرغ لاین است که به تازگی به آن مرغ سلامت گفته می‌شود.

لاین ایرانی با اندکی توجه و ارتقای ویژگی های آن قابلیت رقابت با نژادهای خارجی را داراست و این موضوع به وضوح و به دفعات مختلف مورد تاکید معاون تولیدات دامی جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی در این گفت وگو بود.

وی با اشاره به اینکه اعطای تسهیلات به تولید کنندگان استانی برای تامین نیاز بازار مشوقی است برای مرغداران، افزود: همراهی بخش خصوصی در این زمینه که ۹۵ درصد صنعت مرغداری استان را مدیریت می‌کنند با بهره گیری از نظرات محققان و صاحب نظران این بخش می‌تواند مسیر جدیدی را برای رونق تولید و کسب بازار کشورهای همسایه با مرغ سلامت ایرانی رقم بزند.

همراهی بخش خصوصی و دولتی آذربایجان‌غربی برای رونق تولید مرغ سلامت

همراهی و همدلی بخش خصوصی به عنوان سرمایه گذار اصلی در این صنعت با سیاستهای راهبردی نظام و به تبع آن دولت مهمترین حلقه در رونق تولید و جهش اقتصادی در آذربایجان غربی محسوب می‌شود و امروز صدای این همنوایی در صنعت مرغ در گستره جغرافیایی به وسعت کل کشور به گوش می‌رسد.

عضو هیات رئیسه گروه تولیدی گسترش و توسعه صنایع به‌پرور به عنوان یکی از پیشگامان تولید مرغ سلامت در آذربایجان غربی که در ۱۰ استان کشور فعال است، گفت: سالانه ۹۰ میلیون جوجه یک روزه در این گروه صنعتی تولید و توسط این شرکت روانه بازار کشور می‌شود.

ایرج ادیب نیا با اشاره به اینکه اشتغالزایی این صنعت فقط در شرکت یاد شده ۲ هزار نفر در کل کشور است، بیان کرد: پرورش و تولید یک نژاد بومی در ابتدا سختی هایی را به دنبال دارد ولی بخش خصوصی باید با پشتیبانی از بخش دولتی و اجرای سیاستهای منتهی به رونق تولید زمینه ارتقای مرغ لاین ایران را فراهم کند.

وی با اشاره به اینکه این نژاد هنوز به تکامل کامل نرسیده، گفت: این نژاد در روند تولید می‌تواند به تکامل برسد و محققان میتوانند به ارتقای ویژگی های این نژاد بپردازند.

عضو هیات رئیسه گروه تولیدی گسترش و توسعه صنایع به پرور افزود: با یک برنامه ریزی و در سایه محققان ژنتیک بسیاری که در کشور فعالند می‌توان در پنج سال آینده در این عرصه علاوه بر تامین نیازهای داخلی در بازارهای جهانی نیز خودنمایی کرد.

با این همه پیشرفت در تولید مرغ گوشتی هنوز به پاسخ سوال خود نرسیده بودم. به سراغ معاون فنی جهادکشاورزی مهاباد رفتم تا اقدامات انجام شده برای کاهش قیمت نهاده های دامی را جویا شوم.

آقای سعیدیان گفت: مرغداران حق دارند گلایه کنند چون به یکباره قیمت نهاده ها با حذف ارز دولتی بالا رفت و ما در تلاشیم که بخشی از این افزایش قیمت را با واسطه های دولتی جبران کنیم و به مرغداران اطمینان می دهیم که در روزهای آینده قیمت نهاده ها کاهش خواهد یافت و بزودی با وارد شدن جوجه های ماه های قبل به بازار و افزایش عرضه و حمایت از نهاده های دامی قیمت کف بازار کاهش چشمگیری خواهد داشت و به قیمت دولتی خواهد رسید.

نویسنده:مرتضی قربانی