افزایش قیمت سرسام آور مرغ در روزهای اخیر و موضوع افزایش قیمت گوشت قرمز از چندی پیش خبر ساز شده بود...
با وجود اینکه این روزها از مشکل ترخیص نهاده ها، خوراک دام و طیور و تامین ارز آن به عنوان علت اصلی افزایش قیمت یاد میشود، اما موضوع مهمتر این است که چرا کشور تا این حد به واردات این اقلام وابسته است.
خوراک دام و طیور ۷۰ درصد قیمت محصولات پروتئینی را تشکیل میدهد و هر گونه کمبود یا مشکل در تامین آن بطور مستقیم بر قیمت تمام شده تاثیر خواهد گذاشت.
آمار از وابستگی ۸۰ تا ۸۵ درصدی صنعت دام و طیور به واردات نهادهها حکایت دارد بطوری که از نیاز سالانه کشور به نهادهها که به ۱۹ میلیون میرسد چیزی در حدود ۱۶ میلیون تن از طریق واردات تأمین میشود و با احتساب دلار ۴۲۰۰ تومانی مبلغی در حدود ۳.۵ میلیارد دلار ارز از این طریق از کشور خارج میشود؛ و این در حالی است که خوراک دام و طیور ۷۰ درصد قیمت محصولات پروتئینی را تشکیل میدهد و هر گونه کمبود یا مشکل در تامین آن بطور مستقیم بر قیمت تمام شده تاثیر خواهد گذاشت.
بطور ویژه، یکی از مشکلات اصلی در خصوص تولید مرغ، تامین کنجاله سویا است و اینکه خوراک از فرایند روغن کشی دانههای روغنی استحصال میشود و جالب است که کشور در تامین این دانههای روغنی هم بیش از ۹۰ درصد به واردات وابسته است.
همین وابستگی باعث میشود دولت برای توزیع نهادها و تامین خوراک به نرخ دولتی تلاش کند؛ موضوعی که در شرایط تحریمی مشکلات خاص خود را دارد و اگر چه وزارت جهاد کشاورزی محلی را برای فروش نهادهها به عنوان بازارگاه تعیین کرده است، اما ناهماهنگیها در اختصاص این نهادهها باعث ایجاد شبکه دلالی و واسطه گری در بازار سیاه و چند برابر شدن قیمت نهادهها شده است.
ناهماهنگیها در اختصاص این نهادهها باعث ایجاد شبکه دلالی و واسطه گری در بازار سیاه و چند برابر شدن قیمت نهادهها شده است.
زنجیره تولید معیوب، مدیریتهای جزیرهای و پاس کاری تصمیمها بین دو وزارت جهاد کشاورزی و صمت، و مدیریتهای آزمون خطایی، بخشی از مشکلاتی است که هر چند وقت یک بار باعث نوسانات در قیمت دام و طیور میشود، اما به نظر میرسد راه حل ریشهای مشکل، بویژه در شرایط تحریمی، کاهش وابستگی بیش از ۸۰ درصدی به نهادههای دامی است.
یک طرح پژوهشی که به تازگی انجام شده راه چاره را، جایگزینی نهادههای مورد نیاز صنعت دامپروری با توجه به ظرفیتهای بومی و سازگاری با اقلیم میداند همان گونه که برخی کشورهای اروپایی، زمانی که با محدودیتهای اقلیمی برای تولید نهادهها روبرو بودند و امکان تولید کنجاله سویا را نداشتند برای کاهش وابستگی کنجاله، کلزا را جایگزین کردند.
زنجیره تولید معیوب، مدیریتهای جزیرهای و پاس کاری تصمیمها بین دو وزارت جهاد کشاورزی و صمت،بخشی از مشکلاتی است که هر چند وقت یک بار باعث نوسانات در قیمت دام و طیور میشود.
بررسی استفاده از شاخههای نیشکر و خرما، استفاده از ارقامی از گندم که مصرف دامی دارند و ارائه طرحهایی برای احیا و بهرهبرداری مشارکتی از علوفههای دیم مراتع از جمله طرحهایی است که با اجرای آنها وابستگی شدید به واردات به تدریج کاهش پیدا خواهد کرد.
حرکت به سمت تولید داخل، کاهش وابستگی به نهادههای دامی و حرکت در این مسیر در سال جهش تولید، راه حلی اساسی برای تامین خوراک دام و طیور است که با این اقدامات، از نوسانات فصلی قیمت مرغ و گوشت قرمز جلوگیری میشود البته این اقدامات باید بامدیریت صحیح در وزارت جهاد کشاورزی و با همکاری وزارت صمت، اجرایی شود.
حسین بختیاریان
خبرنگار اقتصادی خبرگزاری صدا و سیما