بی شک اگر این روزها کرونا و سرما جان آدمیان را نگیرد، گازی بی بو و ناپیدا سایه مرگ را بدون سرو صدا بر سر خانواده‌های بی احتیاط می‌گستراند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی،
منطقه بولوار توس، از مناطق کم برخوردار مشهد
دم دمای غروب یک روز پائیزی است که صدای زنگ منزل معصومه خانم بلند می شود.
وقتی معصومه خانم در را باز می کند چهره سه جوان با لباس های فرم یک دست جلوی در خانه اش نمایان می شود.
معصومه خانم می گوید: بله بفرمائید. ... با کی کار داشتین؟!
یکی از جوان ها کارت شناسایی اش را نشان می دهد و می گوید: من و همکارانم از مهندس ناظران گازرسانی هستیم و اومدیم تا از لوله کشی و تاسیسات گاز خونتون بازدید کنیم.
معصومه خانم می پرسد: مگه لوله های گاز خونه مون چی شده؟!
جوان می گوید: مادر جان ما موظفیم تا برای پیشگیری از گاز گرفتگی و حفظ جون شما از این خطر، همه تاسیسات گازرسانی و دودکش خونه های این منطقه رو یکی یکی چک کنیم.
یکی دیگر از جوان ها ادامه می دهد: مادرجان، من و 60 نفر دیگه از مهندسای ناظر باید نتیجه بازبینی 5 هزار واحد مسکونی و تجاری این منطقه رو تا سه روز دیگه گزارش بدیم.
او می افزاید: اين بازديدهای خونه به خونه با مجوز دادستانی و به صورت رايگانه در ضمن همکاران من مشاوره، بروشورهای آموزشی هم خدمتتون تحویل میدن.
معصومه خانم می گوید: پس تا شما از خونه بازدید می کنید من هم براتون یک چایی لب سوز می ریزم تا خستگی از تنتون در بره.
خلاصه مهندسان ناظر پس از ورود به خانه معصومه خانم همه لوله كشی ها، محل اتصال لوله های گاز، سرشيلنگ ها و وسايل گازسوز، دودكش ها، كلاهك ها، و حتی مسير دودكش ها و دريچه های تامين هوا رو بازدید می کنند.
آنها دعوت معصومه خانم به صرف چای را قبول می کنند.
یکی از مهندسان موقع نوشیدن چای می گوید: متاسفانه بی توجهی خونواده ها به وسایل گرمایشی در آغاز فصول سرد و بعضا ايجاد تغيير در نحوه لوله كشی گاز، بعد از تائيد مهندسان ناظر در بیشتر مواقع حادثه آفرین میشه.
او ادامه می دهد: خوشبختانه با اجرای این طرح تاکنون و بازبينی هایی که صورت گرفته، نواقص گازرسانی و دودكش ها رفع شده و از حوادث ناشی از مسموميت با گاز منو كسيد كربن و تخريب و انفجار بسیاری از منازل جلوگیری شده است.
این مهندس ناظر می افزاید: متاسفانه در همین چهار سال اخیر بیشتر از هزار و 500 نفر از همشهری ها و هم استانی ها مون بر اثر حوادث ناشی از مسموميت با گاز منوكسيد كربن به رحمت خدا رفتند.
این روزها که کرونا صدرنشین اخبار شده است و طوری جولان می دهد که گویی نبض حیات همه به دست اوست نباید از یک قاتل که هرساله در روزهای سرد سال سر و کله اش پیدا می شود، غافل شد.
مسمومیت با منوکسیدکربن یا همان «قاتل نامرئی» هر ساله شماری را به کام مرگ کشانده است.
گاز مونوکسید کربن(co)، همان قاتل نامرئی و خاموشی است که زمستان‌ها در کمین افراد سهل انگار می نشیند و بر قربانیان گازگرفتگی می افزاید.
نصب نامناسب لوله بخاری، از مهمترین عواملی است که به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن منجر می شود.
این مشکل در محله های دارای بافت سنتی و فرسوده که هنوز خیلی ها از بخاری به عنوان وسیله گرمایشی استفاده می کنند، بیشتر دیده می شود.
در خانه های نوساز هم رعایت نکردن ایمنی لوله کشی پکیج حادثه ساز می شود.
راهکارهای ساده ای هست تا ما و شما جانمان را در امان نگه داریم که یکی از راحت ترین این راه ها بازدید از دود کش هاست.
البته چند سالیست که با سرد شدن هوا تیم هایی متشکل از ناظران امور گاز با مراجعه به درب منازل، ضمن بازدید از تاسیسات گازی این مکان ها نسبت به عدم رعایت اصول ایمنی نیز هشدار می دهند.
برای اطلاع بیشتر از اجرای طرح رایگان بازبینی از تاسیسات گازی منازل مشهد تلفنی با مدیر امور گاز سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی گفتگو کردم.
سید مجید تقوی می گوید: این طرح نخستین بار در سال 91 از منطقه سیدی مشهد مقدس آغاز شد.
او می افزاید: در آن سال بازرسان ما از تاسیسات گازی بیش از هزار واحد مسکونی این منطقه بازدید کردند.
مدیر امور گاز نظام مهندسی خراسان رضوی ادامه می دهد: نخستین روز بازدید بازرسان ما همزمان شد با جان باختن سه عضو یک خانواده براثرگازگرفتگی در یکی منازل این منطقه.
تقوی می گوید: یادم هست که شوک زیادی به ساکنان منطقه وارد شده بود وهمه از این اتفاق بسیارمتاثربودند.
وی با اشاره به اینکه اجرای این طرح بسیار مورد استقبال مردم مواجه شد می افزاید:در قالب این طرح از دریچه ها، بست ها و دودکش ها و همه وسائل گاز سوز به صورت رایگان بازدید می شود.
مدیر امور گاز استان ادامه می دهد: تاکنون در قالب این طرح از ده ها هزار واحد مسکونی و تجاری در مناطقی همچون؛ طبرسی شمالی، خواجه ربیع، خیابان بهمن و بولوار توس، برخی شهرستان های استان و حتی مدارس بازدید شده است.
تقوی به برگزاری طرح های بازبینی از مناطق مختلف شهر مشهد در هر دو سال یکبار اشاره کرد و گفت: براساس ارزیابی هایی صورت گرفته تاکنون 30 درصد حوادث این استان در حوزه گاز به علت بازبینی ها کاهش یافته است.
مدیر امور گاز سازمان نظام مهندسی ادامه داد: متأسفانه سالانه بیش از هزار و 500 نفر در کشور به علت استنشاق گاز منو اکسیدکربن و یا بر اثر انفجار و نشت گاز جان خود را از دست می دهند.
تقوی درباره اینکه چند درصد از منازل بازدید شده دارای ایراد فنی بوده و احتمال خطر مرگ ساکنان را در پی داشته است؟ می گوید: در بازدیدهایی که کارشناسان انجام دادند می توان گفت که بیش از 30 درصد از منازل بازدید شده در این طرح دارای اشکال فنی از لحاظ تاسیسات گازی و ساختمانی بود.
وی ادامه می دهد: به عنوان مثال غیر استاندارد بودن وسایل گازی، استفاده از شیلنگ های غیراستاندارد و لوله کشی غیرمجاز از جمله این اشکالات بود.
مدیر امور گاز استان در پاسخ به اینکه چند درصد واحدهای مسکونی غیرمجاز ایرادات تاسیسات گازی دارد؟ می افزاید: 95 درصد واحدهای غیرمجاز که بدون پروانه یا پایان کار هستند دارای این مشکل هستند.
رعایت نکات ایمنی، شرط بقاء
با جعفری از کارشناسان امداد و نجات آتش نشانی درباره قاتل خاموش هم کلام می‌شوم؛ او می‌گوید: مسمومانی که شانس زنده ماندن دارند بافت ریه آنها آسیب می بیند و تنفسشان نیز مشکل دار می‌شود و ممکن است به علت نرسیدن خون به مغز، دچار فلج اندام شوند.
او ادامه می‌دهد: با همه این احوال، آنچه جانِ شیرین را از گزند این قاتل نامریی (گاز مونوکسید کربن) در امان نگه می‌دارد، رعایت نکات ایمنی ساده هنگام نصب و استفاده از وسایل گازسوز استاندارد است.
جعفری می گوید: درست همان زمانیکه در فصل سرما بی خیال چک کردن وسایل گرمایشی منزل می‌شویم، خواب آراممان در بستر به خواب ابدی گره می‌خورد.
کارشناس امداد و نجات می‌افزاید: رنگ شعله بخاری و وسایل پخت و پز باید آبی باشد و چنانچه رنگ شعله آنها قرمز، نارنجی یا زرد شد حتما نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط وجود دارد و باید هرچه زودتر برطرف شود.
جعفری ادامه می‌دهد: همچنین باید از نصب آبگرمکن در حمام و روشن گذاشتن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه برای گرم کردن محیط جددا خودداری کرد.
وی می‌گوید: اگر دودکش بعد از روشن شدن بخاری داغ شد نشان دهنده کارکرد مناسب آن است، اما اگر سرد باشد باید فورا نسبت به رفع نقص آن اقدام کرد.
کارشناس امداد و نجات آتش نشانی مشهد مقدس ادامه می‌دهد: دودکش ها عامل 80 درصد از مرگ های خاموشند.
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان رضوی با هشدار درباره افزایش آمار قربانیان مسمومیت با گاز در استان می گوید: قربانیان مسمومیت با گاز مونوکسید کربن درماههای مهر و آبان امسال با رشدی چشمگیر به ۷ نفر رسیده است.
دکتر آریا حجازی می افزاید: با از دست دادن ۴ نفر دیگر ازهم استانی در روزهای ابتدای آذر امسال آمار مرگ میر قاتل خاموش از ابتدای پائیز تاکنون به ۱۱ نفر رسیده است این در حالی است که در سه ماهه پائیز سال ۹۸، مجموع قربانیان گازگرفتگی، ۱۰ نفر بود.
مدیرکل پزشکی قانونی خراسان رضوی ادامه می دهد: مسمومیت با مونوکسید کربن موجب می شود که این گاز جایگزین اکسیژن در خون شود که این موضوع منجر به از بین رفتن سلول ها، از دست دادن هوشیاری و در نهایت مرگ انسان می‌شود.
مدیرکل پزشکی قانونی استان ادامه می‌دهد: ضعف عضلانی، تنگی نفس، سردرد، احساس سنگینی و گیجی، تهوع و استفراغ، تشنج، سوزش شدید در نواحی چشم، گلو و شکم چیزی مانند دلپیچه، و درد قفسه سینه از مهمترین علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن است.
خبر‌ها حکایت از آن دارد که خراسان رضوی ، تهران و آذربایجان شرقی ۳ استانی هستند که در بیشتر سال ها بالاترین آمار حوادث فوت و خفگی ناشی از استنشاق مونوکسید کربن را در کشور دارند.
براساس آمار‌های پزشکی قانونی نیمه دوم هر سال با افزایش جانباختگان به علت مسمومیت با گاز منو کسیدکربن مواجه هستیم به نحوی که بیش از ۷۰درصد تلفات گازگرفتگی هر سال مربوط به نیمه دوم به ویژه ماه‌های آذر و دی است.
بی شک اگر کرونا و سرما جان آدمیان را نگیرد، گازی بدون بو و ناپیدا سایه مرگ را بدون سرو صدا بر سر خانواده‌های بی احتیاط می‌گستراند.
گرچه در ۷ماهِ گذشته‌ی امسال، آمار قربانیان قاتل خاموش در خراسان رضوی نسبت به مدت مشابه پارسال کاهش یافته، اما این در حالیست آمار‌ها حکایت از افزایش گاز گرفتگی در کشور دارد.
به گونه‌ای که بنا بر آمار ثبت شده در ۵سال اخیر ۴هزار نفر و در ده سال اخیر بیش از ۱۰هزار نفر از هموطنانمان از زن، مرد و پیر و جوان گرفته تا کودک و خردسال بر اثر گاز گرفتگی دچار مرگ خاموش شده اند.
گرچه با گسترش بیماری کرونا شاید دیگر حنای تلفات دیگر عوامل مرگ و میر، رنگی نداشته باشد اما این میهمان ناخوانده جان انسانهای بی احتیاط را همچنان می گیرد.
نیمه نخست امسال ده ها نفر به علت گاز گرفتگی در کشور فوت کردند و هنوز معلوم نیست تا پایان امسال چند نفر دیگر می خواهند قربانی این قاتل نامرئی شوند؟
به طور میانگین هر روز دو نفر از هموطنانمان جان خود را بر اثر استنشاق گاز سمی منو اکسید کربن از دست می‌دهند.
همچنین علاوه بر جانباختگان، این گاز، قربانیان دیگری نیز دارد؛ کسانی که مسمومیت با این گاز را تجربه کرده اند دچار اختلالات جسمی و روانی موقت یا دائمی می‌شوند.
بی شک فصل سرما که می‌رسد، استفاده از وسایل گازسوز به ویژه بخاری هم رونق می‌گیرد.
اما بعضا با غفلت، سهل انگاری و رعایت نکردن موارد ایمنی، محفل گرم خانواده‌ها با حضور مرگ خاموش، سرد و غمبار می‌شود.
نمی توان آمار مبتلایان، بیماران بستری در بیمارستان‌ها و فوتی‌های کرونا در استان به ویژه مشهد را که هر لحظه نیز رو به افزایش است نادیده گرفت اما بی شک راههای کنترل مرگ و میر با گاز بسیار راحت تر از این بیماری منحوس است.
درست همان زمانیکه بی خیال چک کردن وسایل گرمایشی و دودکش های منزل یا محل کارمان می‌شویم، خواب آراممان در بستر به خوابی ابدی گره می‌خورد.
خوابی که هیچ بیداری در آن نیست.
نویسنده: سید محسن واعظی سبزواری
سردبیر: مریم یعقوبی