چرایی نگرانی عربستان و محمد بن سلمان از شکست ترامپ و جابجایی قدرت در کاخ سفید؟

دلایل تاثیرگذار در نگرانی عربستان از شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا  را دستکم می توان در سه دسته طبقه بندی کرد:
نخست، دلایلی که به امریکا مربوط می شود که برخی از آنها به قبل و برخی دیگر به بعد از دولت ترامپ و ظهور ترامپیسم مربوط می شود. قبل از ترامپ برخی پرونده ها بین دو کشور در جریان بود که ترامپ آنها را به حاشیه برد و به نوعی بایگانی کرد. ازجمله اینها دست و نقش داشتن عربستان در واقعه 11 سپتامبر سال 2011 است که 15 تن از 19 عامل آن از اتباع عربستان بودند. 
همچنین طبق گزارشی که از سوی کمیته فراحزبی کنگره درباره جنگ عراق تهیه شد مشخص شد که عربستان درحملات انتحاری که علیه نظامیان امریکایی صورت می گرفت دست و نقش داشته است به گونه ای که در بخشی از گزارش تصریح شده بود که زیر هر سنگی  درعراق بلند می کنید یک انتحاری سعودی خوابیده است. 
اما برخی دیگر از رخدادها در زمان ترامپ صورت گرفت که از برخی لحاظ بدتر از واقعه 11 سپتامبر بوده است. زیرا  اگر در واقعه 11 سپتامبر چنین توجیه می شد که دولت سعودی از این واقعه بی خبر بوده اما در همه رخدادهایی که در دوره ترامپ صورت گرفت کاملا عمدی و با برنامه ریزی قبلی بوده و لذا به هیچ وجه نمی توان از آن شانه خالی کرد. در راس این رخداد می توان به خود به قدرت رسیدن ترامپ در سال 2016 اشاره کرد که در آن عربستان در کنار نتانیاهو و بن زائد نقش اصلی را بازی کرده بود واینکه ترامپ اولین سفر خود را به ریاض انجام داد و طی آن قرارداد  500 میلیارد دلاری منعقد کرد که  به هیچ وجه نمی توانست تصادفی باشد. 
امکان دارد بعد از شکل گیری دولت جدید بایدن در کاخ سفید اسناد و اطلاعات جدیدی منتشرشود مبنی بر  اینکه عربستان در انتخابات 2020 نیز به نفع ترامپ دخالت کرده است چرا که پروژه منطقه ای بن سلمان همانند بن زائد و نتانیاهو نیمه تمام مانده است و تکمیل آن به پیروزی مجدد ترامپ نیاز داشت. 
همچنین در دوره ترامپ جمال خاشقچی که  تابعیت امریکا را داشت و نویسنده روزنامه واشنتگتن پست این کشور بود در کنسولگری عربستان در استانبول به طرز فجیعی سلاخی شد و دولت و شخص ترامپ خود را سپر بلای محمد بن سلمان قرار داد و وی را از پیگیرد قضایی نجات داد اما بعید است که دموکرات ها با توجه به تعارض این اقدامات با مرامنامه حزبی خود در قبال آن سکوت اختیار کنند.
دومین نگرانی سعودی ها و بخصوص شخص محمد بن سلمان به دلایلی مربوط می شود که در داخل این کشور رخ داده است و قبل از همه به خود نحوه به قدرت رسیدن محمد بن سلمان مربوط می شود که با زیرپاگذاشتن عرف رایج در عربستان و کنار زدن رقبایی همچون محمد بن نایف صورت گرفت که به نظر می رسد از حمایت حزب دموکرات امریکا برخوردار است. 
از این رو احتمال اینکه با کنار رفتن ترامپ موقعیت جناح کودتا گر به رهبری محمد بن سلمان در داخل عربستان همانند موقعیت نتانیاهو در فلسطین اشغالی به خطر بیفتد وجود دارد. همچنین در دوره ترامپ جناح کودتا گر به سرکوب های شدید داخلی دست زد و حتی خیلی ازشاهزاده ها را زندانی کرد و لذا به نظر می رسد با جابجایی قدرت در کاخ سفید افراد مغضوب فرصتی جدید برای تلافی و انتقام پیدا خواهند کرد و از این پس دولت محمد بن سلمان با یک پارادوکس مواجه می شود زیرا از یکسو برای جلب نظر دولت جدید امریکا مجبور است فضای سیاسی را نسبت به گذشته برای مخالفان و رقباء باز کند اما از دیگر سو برای مقابله با آنها مجبوراست بر کنترل ها بیفزاید. از این دید می توان موقعیت کنونی محمد بن سلمان را به موقعیت شاه  سابق ایران در سال 1357 مقایسه کرد. 
و اما سومین نگرانی عربستان به مسائل منطقه مربوط می شود که در این زمینه دو نکته بیشتر جلب توجه می کند نخست بازگشت مجدد امریکا به برجام در راستای رویکرد و مواضع اعلامی حزب دموکرات و دوم اجباربه پایان جنگ یمن که امکان دارد با گشوده شدن پرونده های جنایات جنگی نیزهمراه باشد زیرا عربستان جدا از اینکه با زیر پا گذاشتن منشور ملل متحد به یک کشور مستقل حمله و آن را اشغال کرده است بلکه به هیچ یک از اصول و قوانین جنگ نیز پایبند نبوده و هیچ منطقه غیرنظامی را سالم نگذاشته است که از مصادیق بارز جنایات جنگی محسوب می شود. 
با توجه به این دلایل که تنها بخشی از نگرانی جناح حاکم به رهبری محمد بن سلمان را آشکارمی کند، می توان گفت که عربستان در طی چهار سال آینده با چالش های بزرگ در داخل، منطقه و نظام بین الملل روبرو خواهد شد و با توجه به نفرت آشکاری که در دنیا علیه ترامپ و ترامپیسم وجود دارد و حمایت آشکار و پنهانی که عربستان از این پدیده شر بعمل آورده بعید است که دلارهای سعودی همچون گذشته بتواند آن را از چالش های پیش رو نجات دهد. 
-------------------------------------------
احمد کاظم زاده