هوبره، قربانی سودجویان+فیلم

به گزارش خبرگزاری صداوسیما یزد ،پس از انقراض شیر ایرانی و ببر مازندران، محیط زیست کشور تصمیم گرفت تا هر یک از گونه‌های جانوری ارزشمند را به نام استان‌های مختلف کشور نامگذاری کند تا سرنوشتی همانند این گربه سان پیدا نکنند. به همین منظور آن‌ها از میان گونه‌های شاخص هر استان نمادی انتخاب کردند تا مردم توجه بیشتری به این گونه‌ها داشته و شرایط برای بقای دیگر گونه‌ها نیز فراهم شود.

از سال ۹۴ بود که این طرح در کشور کلید خورد و هوبره هم بعنوان نماد حیات وحش استان یزد معرفی شد.

معاون فنی محیط زیست استان یزد گفت: مناطق کویری با پستی و بلندی‌های بکر، وجود ماسه زار‌ها و شن زار‌ها با پوشش گیاهی مناسب باعث شده تا استان یزد زیستگاه شاخص هوبره ایرانی باشد.
اعظم حبیبی پور افزود: مناطق قره تپه خاتم، پنج انگشت ابرکوه، کالمند بهادران و پارک سیاه کوه اردکان از زیستگاه‌های هوبره در استان یزد به شمار می‌رود.

سودجویی هنگفت قاچاقچیان هوبره
از مهرماه تا اواسط آذرماه برای زنده گیری هوبره می‌آیند و ازماه اسفند تا ماه خرداد تخم‌های آن را جمع آوری می‌کنند. این‌ها صحبت‌های ابراهیم است که بیش از ۱۸ سال در منطقه قره تپه محیط بانی می‌کند.
او که از قاچاق و ناآگاهی افراد محلی دل پُر دردی دارد، می‌گوید: متاسفانه برخی افراد بومی، فریب قاچاقچیان را می‌خورند و با گرفتن اندک مبلغی، اقدام به زنده گیری هوبره می‌کنند.
ابراهیم می‌افزاید: هوبره‌ها برای تغذیه مسیر خاصی را طی می‌کنند و افراد بومی هم با علم به این مسئله نیمه‌های شب تله‌ها را در ۵۰۰ متری کشت زار‌ها جاسازی می‌کنند و قبل از طلوع آفتاب می‌آیند و پرنده‌های زبان بسته را که در دام گرفتار شده اند، می‌برند.
صحبت‌های ابراهیم مرا کنجکاو می‌کند تا سرنخ موضوع را جویا شوم. بازار شکار و قاچاق پرنده هوبره، این جا گرم است چرا که در ازای فروش آن دلار‌های فراوانی نصیب متخلفان می‌شود.
با گروه خبری راهی دشت‌های اطراف می‌شویم. کمی جلوتر گله گوسفندان در حال چرا هستند، جلو می‌رویم تا با پیرمرد چوپان همصحبت شویم. بعنوان محقق خود را معرفی می‌کنیم و می‌گوییم برای گرفتن هوبره به منطقه آمده ایم. حاج اسماعیل به ما می‌گوید بار‌ها شده که در حین چرا، تله‌های هوبره را می‌بینم و حتی در چند مورد هم که هوبره‌ها گرفتار شده بودند، آن‌ها را آزاد کردم.
اما او در لابلای صحبت هایش از افرادی می‌گوید که در همین نزدیک ها، اقدام به زنده گیری هوبره می‌کنند. با حاج اسماعیل خداحافظی می‌کنیم و در یکی از جاده‌های خاکی به انتظار می‌نشینیم.
پیکان سفیدی از دور نمایان می‌شود. راننده جوان، با دیدن ما سرعت ماشین را کم می‌کند. به سراغش می‌رویم و مسئله را با او در میان می‌گذاریم. دقایقی با او همصحبت می‌شویم تا اعتمادش را جلب کنیم. از تحقیق مان می‌گوییم و نیازی که به تخم و یا پرنده هوبره در محیط آزمایشگاه داریم. گرچه کمی احتیاط می‌کند، اما وقتی مبلغ را پیشنهاد می‌کنیم، کوتاه می‌آید و می‌گوید: اگر چند ساعتی به من وقت دهید در ازای هفت میلیون تومان، هوبره را نزدیک‌های غروب به شما تحویل می‌دهم.
انگار زیاد هم سخت نیست. با وجود بومی‌های منطقه و البته کمبود نیروی محیط بان که فقط مختص منطقه قره تپه نیست، دست قاچاقچیان برای خارج کردن سرمایه‌های حیات وحش باز است.
هوبره قربانی خوشگذرانی اعراب
قاچاق هوبره، اما این سوال را مطرح می‌کند براستی چرا این پرنده به کشور‌های عربی قاچاق می‌شود؟
آنگونه که کهرم از فعالان محیط زیست کشور می‌گوید جذابیتی در واکنش پرنده هوبره مقابل پرنده‌های شکاری وجود دارد که به تفریحی برای اعراب شیخ نشین تبدیل شده است.
او می‌افزاید: اعراب شاهین هایشان را که با روش‌های مختلف مانند دوختن چشم، دست آموز کرده اند، پرواز می‌دهند تا بالای سر هوبره در آسمان پرواز کند. سپس شاهین روی هوبره می‌نشیند و در حالی که هوبره جثه‌ای ۶ برابر شاهین دارد، شاهین شروع به کندن پر‌های هوبره می‌کند و این پرنده را مجبور می‌کند که بر روی زمین بنشیند. همچنین هوبره با توجه به سیستم دفاعی که دارد، شاهین را در آسمان می‌بیند و با پرتاب کردن فضله‌های گرد و چسبناک سعی می‌کند به او آسیب بزند.
کهرم می‌گوید: همه داستان شکار هوبره این است که اگر شاهین نتواند هوبره را شکار کند، باعث سرشکستگی صاحبش می‌شود و باقی صیادان به او می‌خندند و تحقیرش می‌کنند، اما شاهینی که توانسته هوبره را به زمین بیاورد باعث افتخار صاحبش می‌شود و این گونه این بازی برای صیادان جذاب است و از آن لذت می‌برند.
این فعال محیط زیست ادامه می‌دهد: با وجود اینکه این تفریح برای اعراب هزینه گزافی دارد، اما حاضرند این هزینه را بپردازند تا با از بین بردن و آسیب زدن به هوبره در معرض انقراض و همچنین پرندگان شکاری، تفریح کنند.

جای اندک نظارت محیط زیست
پنج سال و اندی از نامگذاری "هوبره" بعنوان نماد محیط زیست استان یزد می‌گذرد با وجود خطراتی که اکنون این پرنده بومی را تهدید می‌کند، براستی تاکنون چه اقدامی صورت گرفته است؟ سوالی که برای پاسخ به آن، ابتدا به سراغ معاون فنی محیط زیست استان یزد می‌روم.
گرچه اعظم حبیبی پور از اقدامات محیط زیست برای مدیریت و حفاظت یکپارچه از جمعیت‌های هوبره خبر می‌دهد، اما شواهد حاکی است که وجه تمایزی بین برنامه‌های حفاظتی این پرنده با دیگر گونه‌های جانوری استان یزد وجود ندارد.
او می‌گوید: متاسفانه مطالعات اندکی در خصوص هوبره در کشورمان صورت گرفته و برای دستیابی به ثبات در وضعیت زیستگاه‌ها و جمعیت این پرنده، لازم است عوامل تهدید، رفع شود.
گرچه بر اساس آمار‌ها کشفیات قاچاق هوبره به مواردی انگشت شمار می‌رسد، اما آنگونه که مدیرکل محیط زیست استان یزد می‌گوید: بسیاری از محموله‌های قاچاق از کشور خارج می‌شود و متاسفانه آمار دقیقی در این حوزه وجود ندارد.
نیره پورملایی به آموزش جوامع محلی در حوزه حفاظت از هوبره در مناطق حفاظت شده استان یزد اشاره می‌کند و می‌گوید: حفاظت مشارکتی از جمله این برنامه هاست. در این طرح، افراد بومی منطقه بعنوان همیاران محیط زیست حفاظت از گونه‌های ارزشمند حیات وحش را عهده دار می‌شوند.
او همچنین از جریمه ۳۰ میلیون تومانی برای هر قطعه پرنده هوبره خبر می‌دهد و می‌افزاید: با برگزاری جلسات مشترک با اعضای کارگروه قاچاق کالا و ارز قرار شد موضوع گشت در زیستگاه‌های محیط زیست استان یزد تشدید و کنترل مبادی ورودی و خروجی استان یزد نیز با حساسیت بیشتری دنبال شود.