کتاب تپههای قشلاق (دامنه شرقی زاگرس مرکزی) توسط مرکز معرفی فرهنگی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری چاپ و منتشر شد.
کتاب «تپه قشلاق بیجار» در هشت فصل شامل؛ «کلیاتی در مورد دوره مس و سنگ»، «بررسی شرایط زیست محیطی منطقه»، «پیشینه پژوهشهای باستان شناختی و گاهنگاری منطقه مورد مطالعه»، «کاوشهای باستان شناختی تپه قشلاق»، «توصیف و تحلیل موارد فرهنگی حاصل از کاوشهای باستان شناختی تپه قشلاق»، «مطالعه دیگر مواد فرهنگی قشلاق»، «تغییرات فرهنگی دوره مس و سنگ دره تالوار در مقایسه با حوضه جنوب دریاچه ارومیه و شرق زاگرس مرکزی»، «تجزیه و تحلیل برآیند سه فصل کاوش باستان شناختی در تپه قشلاق» به طرح موضوع میپردازد.
در پیشگفتار این کتاب به قلم آقای روح الله شیرازی رییس پژوهشکده باستان شناسی آمده است:
در مجموعه کاوشهای سه فصل در تپه قشلاق توانسته است زوایای تاریک برهمکنشها و تأثیرات فرهنگی حوزههای شمال غرب و زاگرس مرکزی را در هزارههای پنجم و چهارم بر طرف کند. این محوطه با توجه به تاریخ گذاری آن، برای گاهنگاری منطقه که خلا بزرگی در ادبیات باستان شناسی شرق زاگرس مرکزی محسوب میشود ارزشمند است.
همچنین بر مبنای فرهنگ مادی، به نظر میرسد ساکنان اولیه این محوطه توانسته اند شاخهای از مهاجرانی باشند که با حرکت از سمت شمال غرب به دامنههای شرق زاگرس مرکزی (قشلاق) وارد شده بودند.
گویا اقوامی که آشنا با فرهنگ حسونا بودند در تپه دالما ساکن شده و سپس به سمت نواحی جنوبیتر حرکت کرده اند، دلیل این مهاجرت شاید افزایش جمعیت و کمبود مراتع بوده باشد که آنها را به حرکت به سمت کوهپایهها و دشتهای میانکوهی مجبور کرده است.
در واقع دره تالوار در طول دوره مس و سنگ توانسته جایگاه و نقش ارتباطی خود را که برگرفته از موقعیت جغرافیایی طبیعی و فرهنگی ویزه آن است در فرایند پیچیدگیهای فرهنگی و اجتماعی این بخش از دامنه شرق زاگرس مرکزی ایفا کند.