زخم قیچی واردات بر تار و پود نساجی ایران

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز خراسان جنوبی، بر پایه‌ی سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ ایران، صنعت نساجی ایران باید به رتبه سوم غرب آسیا و رتبه پنجاه جهان دست پیدا کند. معنی روشن و هویدای این سخن این است که نام ایران، هم اکنون حتی در میان سیاهه ۵۰ کشور برتر صنعت نساجی جهان نیز قرار ندارد.
در ایران ۱۱ صنعت به عنوان صنایع استراتژیک انتخاب شده‌اند که عبارت‌اند از:
صنعت خودرو، صنعت فولاد، صنعت نساجی و پوشاک، صنعت سیمان، تایر و تیوب، لوازم خانگی، صنعت کاشی و سرامیک، صنعت مس، صنایع سلولزی یا صنعت چوب و کاغذ، صنایع غذایی و آشامیدنی و صنایع دریایی.
صنعت نساجی سومین صنعت از صنایع استراتژیک ایران است و این نشان از اهمیت آن در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان کشور دارد.
با این حال کم‌توجهی به صنعت نساجی و پوشاک در ایران موجب شده تا این صنعت در سال‌های اخیر نه تن‌ها رویش را تجربه نکند، بدتر از آن، اینکه با رکود نیز روبرو شود.

نساجی و فراز و فرود‌های پنبه
نساجی بیش از هر عامل دیگری با فراز و فرود‌های "پنبه" گره خورده، زیرا زیربنای رویش و پیشرفت صنعت نساجی در یک کشور، آرامش در چگونگی تأمین ماده اولیه‌ی آن، یعنی پنبه است.
قیمت پنبه‌ی داخلی در ایران از نرخ جهانی آن بالاتر است، به علاوه مقدار پنبه‌ی داخلی، قادر به تأمین نیاز صنایع نساجی کشور نیست به طوری که تولید سالانه‌ی پنبه در کشور حدود ۷۰ هزار تن است و حدود ۱۳۰ هزار تن پنبه‌ی دیگر برای رفع نیاز کشور در سال وارد ایران می‌شود.
کشت پنبه نیز به علت به کارنگرفتن دانش روز کشاورزی و به علل ل فنی ،  روندی کاهنده دارد به طوری که تأمین پنبه‌ی موردنیاز نساجی امروزه به یک کمبود بنیادین تبدیل شده‌ است.

برای بررسی وضع تأمین پنبه در کارخانه‌های داخلی سری به کارخانه نساجی فردوس زدم.
این کارخانه ۱۸ سال پیش از سوی بخش دولتی به بخش خصوصی واگذار شد.
تا چند سال اخیر این کارخانه روند رو به رشدی را طی کرده است به طوری که از مرحله تبدیل پنبه به نخ ، به مرحله تولید پارچه از نخ و سپس تولید پوشاک از پارچه رسیده است.
زنجیره ریسندگی در این کارخانه تکمیل شد و محصول نهایی در قالب انواع پوشاک تحویل مشتری می‌شود. مشتری‌ها هم راضی اند.

کیفیت مرا به فروشگاه‌های نساجی فردوس می‌کشاند
خانم اسحاقی از مشتریان فروشگاه‌های نساجی فردوس است که می‌گوید: من همیشه برای بالا بردن کیفیت ، سراغ محصولات نساجی فردوس می‌آیم.
"یک شاهد عینی کیفیت پوشاک نساجی فردوس خود من هستم. من لباس‌های کودکم را از پوشاک نساجی فردوس تهیه می‌کنم. لباس‌های کودک را بار‌ها و بار‌ها در طول هفته با ماشین لباسشویی می‌شویم و این شست و شوی مرتب ، چیزی از کیفیت پوشاک نساجی فردوس نمی‌کاهد. "

 

اما صنعت نساجی فردوس در چند سال گذشته به دلیل کمبود مقدار و کیفیت کمتر پنبه داخلی نسبت به پنبه وارداتی، مشکلات ارزی و واردات بی رویه پوشاک به کشور، با فراز و نشیب‌هایی رو به رو شده است.
فراز و نشیب‌هایی که به جای افزایش خط تولید پارچه و پوشاک، چندین فروشگاه از مراکز فروش پوشاک تولید شده در نساجی فردوس را به تعطیلی کشانده است.

حال دیگر اگر سری به فروشگاه‌های نساجی فردوس در بیرجند مرکز استان بزنیم، مثل قدیم که حدود ۹۰ درصد اجناسش، تولید خود نساجی بود، دیگر نیست و میبینیم اجناسی غیر از تولیدات خود نساجی فردوس در این فروشگاه‌ها به چشم می‌خورد، آن هم خیلی بیشتر از قبل.

 

 

 

 

 

گنجایش صنعت پوشاک در ایران به قسمی است که بر اساس آمار ارائه شده در سال ۱۳۹۷، ۲۸ نام بازرگانی ترکیه، سالانه به شکل رسمی یا قاچاق، حدود ۴٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ دلار پوشاک وارد بازار ایران می‌کنند و کاهش این عدد، حمایت از صنایع نساجی داخلی را می‌طلبد تا در یک نساجی مانند فردوس، قیمت اجناس تولید شده با قیمت پنبه داخلی، کاهش یابد و مردم جای بیشتری را در سبد خانوارشان برای پوشاک تولیدی نساجی‌های داخلی باز کنند.

تولید روزانه حدود ۱۰ تن نخ در نساجی فردوس
مدیر کارخانجات نساجی فردوس می‌گوید: روزانه ۱۰ تن انواع نخ پنبه‌ای و الیاف مصنوعی شامل ویسکوز و پلی استر در نساجی فردوس تولید می‌شود که یک سوم پنبه مورد نیاز خط تولید این کارخانه از پنبه داخلی و دو سوم دیگر از پنبه‌های وارداتی تأمین می‌شود.

شکوری افزود: پنبه‌های ایرانی از گرگان ، پارس آباد مغان و مشهد ، تأمین و پنبه خارجی نیز بیشتر از ازبکستان وارد می‌شود.
وی گفت: اکنون که در فصل برداشت پنبه هستیم بیشتر از پنبه‌های تولید داخل در انبار‌های کارخانه ذخیره می‌کنیم اما با پایان فصل پنبه ، در بقیه فصول سال از پنبه‌ی دیگر کشور‌ها که عمده آن ازبکستان است، نیاز کارخانه را برطرف می‌کنیم.

 

مجبور به واردات هستیم
علت استفاده بیشتر از پنبه وارداتی در مقایسه با پنبه داخلی را از شکوری جویا شدم و او در پاسخ گفت: سالانه در کشور حدود ۷۰ هزار تن پنبه تولید می‌شود که بسیار کمتر از نیاز کشور است و مجبور به استفاده از پنبه وارداتی می شویم.
او همچنین افزود: علاوه بر کمبود پنبه داخلی ، کیفیت پنبه‌های ایران نیز در مقایسه با پنبه وارداتی از ازبکستان کمتر است که علت عمده آن وجود الیاف پلاستیکی و آفت عسلک در  پنبه داخلی است.

مشکلات پنبه داخلی، هزینه تولید را بالا می‌برد
مدیر کارخانجات نساجی فردوس می‌گوید: کشاورزان کشور ما هنگام جمع آوری محصول پنبه، آن را در گونی‌های پلاستیکی می‌گذارند که این سبب می‌شود الیاف مصنوعی پلاستیکی وارد محموله پنبه شود و این الیاف هنگام تبدیل پنبه به نخ در دستگاه‌های ریسندگی ایجاد مشکل می‌کند که به همین دلیل مجبور به استفاده از کارگر برای جدا کردن الیاف مصنوعی از پنبه وارد شده به کارخانه هستیم و این کار، هزینه برق و نیروی انسانی را برای کارخانه افزایش می‌دهد.
شکوری همچنین با اشاره به وجود آفت عسلک در محصول پنبه‌ی ایران می‌گوید: در بسیاری از مناطق ایران همچون بشرویه در خراسان جنوبی، زمین‌های پنبه بیشتر در کنار زمین‌های خربزه قرار دارد که همین موضوع سبب می‌شود عسلک ناشی از محصول خربزه وارد زمین‌های پنبه و با این محصول مخلوط شود که این عسلک هنگام کار با دستگاه‌های ریسندگی به دستگاه می‌چسبد و سبب ایجاد مشکلات فنی در دستگاه‌ها می‌شود.
او افزود: همچنین در ایران پنبه را به شکل ناخالص و با سیم و لفافش می فروشند که در هیچ جای دنیا مرسوم نیست و همین سبب می‌شود که از پنبه‌ی داخلی استقبال کمتری شود.
مدیر نساجی فردوس می‌گوید: مشکل دیگر استفاده از پنبه‌های داخلی این است که پارچه‌های تولید شده با پنبه‌های دارای الیاف مصنوعی و آفت عسلک در مرحله رنگرزی نیز مشکل ایجاد می کند و مشتری‌ها نیز پارچه تولید شده با این مشکلات را نمی‌پسندند.

مشکلاتی که آقای شکوری به آن اشاره می‌کند به نظر می‌رسد برطرف‌کردنی نباشد و این همت جهاد کشاورزی را می‌طلبید که در این سال‌ها به کشاورزان آموزش دهد برای حمل محصولات خود از گونه‌هایی با جنس دیگر استفاده و یا آن را با ماشین حمل کنند تا از قاطی شدن الیاف مصنوعی گونی‌های پلاستیکی با محصول پنبه جلوگیری شود.
همچنین جداسازی زمین‌های پنبه از زمین‌های حاوی محصول خربزه اگر چه کاری طولانی مدت و هزینه بر به نظر می‌رسد، اما می‌شد در این سال‌ها با برنامه‌ریزی مناسب و تزریق تسهیلات، این مشکل راه حل کرد و کیفیت پنبه داخل را افزایش داد.
به دنبال مسئولان جهاد رفتم تا بدانم آیا این مشکلات در برداشت محصول پنبه را تأیید می‌کنند و در صورت تأیید آیا تا کنون اقدامی برای رفع آن انجام نداده اند؟

اعتبارات کم شده، قادر به حمایت بیشتر نیستیم
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان مخاطب سوالات من شد.
اکبری گفت: تا چند سال پیش سازمان جهاد کشاورزی با استفاده از اعتباراتی که در خصوص فعالیت‌های مربوط به برداشت محصول داشت، کیسه‌هایی با الیاف کنف تهیه و در اختیار کشاورزان می‌گذاشت تا محصول پنبه را داخل آن حمل کنند، اما اکنون، چون اعتباری در این خصوص نداریم، باید کشاورزان خود گونی‌های کنفی را تهیه کنند که به دلیل گرانی گونی‌های کنفی در مقایسه با گونی‌های پلاستیکی، کشاورزان از گونی‌های پلاستیکی برای حمل پنبه استفاده می‌کنند تا هزینه‌های حمل محصول برایشان کمتر شود.
وی افزود: جداسازی زمین‌های پنبه از اراضی زیر کشت خربزه هم توصیه‌ای است که ما هر سال به کشاورزان می‌کنیم، اما آن‌ها به دلیل به صرفه نبودن این کار و برای آنکه بتوانند از آب حداکثر استفاده را ببرند حاضر به جداسازی زمین‌های این دو محصول نیستند که باید برای راضی کردن آن‌ها به این کار و کشت محصولی دیگر به جای خربزه در کنار زمین‌های پنبه، تسهیلات کم بهره در اختیارشان گذاشت.

در بحث رفع مشکلات ذکر شده، شاید به همان بن بست همیشگی یعنی کمبود اعتبار بخوریم، اما بر همه روشن است که هزینه کردن در رفع این مشکلات مساوی است با افزایش سهم پنبه داخلی در صنعت نساجی کشور.

علاقه‌مند به افزایش سهم پنبه داخلی در تولیداتمان هستیم
شکوری مدیر کارخانجات نساجی فردوس می‌گوید: در صورتی که کشاورزان ما این مشکلات موجود در تولید پنبه داخلی را رفع و مقدار تولید را نیز افزایش دهند، ما نیز استقبال می‌کنیم که واردات پنبه را کم و بیشترین سهم پنبه مورد نیاز این کارخانه را از محصول داخل تأمین کنیم.

مشکل دیگر در تأمین پنبه ، قیمت آن است به طوریکه پنبه‌های وارداتی برای کارخانجات ایران ازرانتر از پنبه داخلی تمام می‌شود چرا که کشت در کشور‌هایی همچون ازبکستان صنعتی است و هزینه‌های کشت کمتر از ایران با زمین‌های خرده مالکی و متفرقه پنبه است ، از طرفی دولت‌ها در کشور‌هایی همچون ازبکستان برای صنایع نساجی خود تخفیف‌های مالیاتی قائل می‌شوند که همین تخفیف، قیمت محصول تولیدی را پایین می‌آورد.

گام را فراتر از تأمین مواد اولیه و تولید نخ می‌گذارم و وارد مرحله تبدیل نخ به پارچه می‌شوم.

دو کارگاه بافندگی در کنار کارخانه نساجی فردوس، با این صنعت همکاری می‌کنند تا گام بعدی صنعت نساجی شامل تبدیل نخ به پارچه را رونق دهند. در این دو کارگاه روزانه یک تن و ۳۰۰ تا یک تن و ۴۰۰ کیلوگرم پارچه تولید و این پارچه‌ها به کارگاه‌های دوزندگی منتقل و تبدیل به پوشاک و سپس در فروشگاه‌های نساجی فردوس عرضه می‌شود؛

 

و این سلسله فعالیت‌ها برای توسعه و ادامه راه، نیاز به حمایت‌هایی دارد که به گفته مدیرعامل نساجی فردوس، دولت آن را از این کارخانه دریغ می‌کند.

واردات ، زاییده‌ی حمایت نکردن از تولید داخل
کرمانی مدیر عامل کارخانه نساجی فردوس نیز واردات را زاییده‌ی حمایت نکردن از تولید داخل می‌داند و می‌گوید: همین اخیرا نیز محموله‌های نخ و پوشاک از کشور‌های هند و پاکستان با قیمت‌های پایین وارد کشور شده و هنوز نیز در انبارهاست که وارد خط تولید و بازار خواهد شد و بسیاری از کارخانجات نساجی کشور را با مشکل روبرو خواهد کرد.
کرمانی همچنین یکی از مشکلات کارخانجات نساجی داخل کشور برای تهیه نخ از تولیدات داخلی را گران‌تر بودن تولید داخل نسبت به واردات دانست و گفت: علت ارزانی پنبه و نخ وارداتی برای کارخانه‌های نساجی نسبت به تولیدات داخلی ، تخفیف‌های مالیاتی است که دولت‌هایی همچون ازبکستان برای کارخانجات ریسندگی خود قائل می‌شوند و این سبب می‌شود قیمت نخ وارداتی تا ۲۰ درصد نسبت به نخ‌های داخل ایران ارزان‌تر باشد و کارخانه‌های تولید پارچه بیشتر بدنبال نخ وارداتی باشند.
او معتقد است از آنجایی که ادارات مالیات نمی‌توانند از بازرگانان و تجار در صنعت پوشاک، مالیات اخذ کنند به همین دلیل به سراغ بخش تولید و کارخانجات نساجی می‌آیند و تعیین مالیات‌های سنگین برای کارخانجات نساجی، روز به روز از توان تولید این کارخانجات می‌کاهد.

اخراج کارگران، دولت را هم مجبور به پراخت بیمه بیکاری می‌کند
مدیرعامل نساجی فردوس همچنین به تعیین مالیات یک و نیم میلیاردی برای این کارخانه اشاره می‌کند و می‌گوید: علاوه بر مالیات بر ارزش افزوده، سه و نیم میلیارد تومان دیگر نیز به عنوان جریمه برای این کارخانه تعیین شده که قطعاً نساجی فردوس توان پرداخت آن را ندارد و مجبور خواهد شد خط تولید را تعطیل و تعدادی از کارگران را اخراج کند و این موضوع علاوه بر ضرر و زیان کارخانه‌ی نساجی فردوس، دولت را نیز مجبور به پرداخت بیمه بیکاری به کارگران میکند.

قوانین مالیات مصوبه مجلس و تأمین کننده هزینه‌های دولت است
جویای علت این جرایم سنگین مالیاتی برای نساجی فردوس شدم و تماسی گرفتم با اداره کل امور مالیاتی استان.
عسگری معاون مدیر کل امور مالیاتی خراسان جنوبی گفت: اصل مالیات بر ارزش افزوده نساجی فردوس، برای سال‌های ۹۴ تا ۹۶ (سه سال) ۱.۵ میلیارد تومان بوده و ۳.۵ میلیارد تومانی که برای آن جریمه تعیین شده مربوط به عدم انجام تکالیف قانونی شامل عدم ارائه صورتحساب و اظهارنامه مالیاتی است که برابر با قوانین وضع شده از سوی مجلس شورای اسلامی، تعیین شده است.
وی با بیان اینکه در صورت اقدام نساجی فردوس به پرداخت نقدی اصل مالیاتش، ۷۰ تا ۸۰ درصد جرایم او بخشیده می‌شود افزود: مالیات در حال حاضر یکی از تأمین کننده‌های اصلی بودجه دولت و کشور است که باید برابر قوانین تصویب شده از سوی مجلس شورای اسلامی از تولیدکنندگان و دیگر شاغلان اصناف، اخذ شود.

اشتغال ایجاد شده در نساجی فردوس، از نکاتی بود که بیشتر مرا ترغیب به بررسی مشکلات نساجی کرد. در نساجی فردوس ۳۰۰ کارگر، به صورت شبانه روزی برای تولید نخ، پارچه و پوشاک تلاش می‌کنند.

 

ما بخشی از تولید داخل هستیم، حمایت می‌خواهیم
محمد یکی از کارگران نساجی فردوس می‌گوید: خدا را شکر که نان حلالی به دست می‌آوریم، ما راضی هستیم که این کارخانه در فردوس زده شده چرا که به واسطه این کارخانه ما جوان‌ها بیکار نیستیم.
مصطفی دیگر کارگر این کارخانه نیز، هم و غم تمام کارگران نساجی فردوس را تحویل تولیدات داخلی با کیفیت به مردم می‌داند و می‌گوید: ما بخشی از تولید داخل ایران هستیم و اگر دولت و مردم ما را حمایت کنند، در بیشتر زمینه‌ها بی نیاز از خارجی‌ها می‌شویم.

 

 

نساجی دومین صنعت اشتغالزای ایران
تراز سرمایه‌گذاری ارزی برای برپاداشتن یک شغل در صنعت نساجی در سنجش با خیلی از صنایع، بسیار پایین است. این صنعت نسبت به بخش‌های اقتصادی در سطح ملی و نیز در میان ِ زیر بخش‌های صنعت، بالاترین توان اشتغال‌زایی را به خود اختصاص داده است.
حدود ۱۸ درصد اشتغال در صنعت کشور وابسته به نساجی است و صنعت نساجی ایران ازنظر اشتغال‌زایی پس از صنعت نفت قرار دارد، ولی همچنان با دشواری‌هایی بسیاری مانند قاچاق کالا، عوارض سنگین، واردات بی‌رویه، کمبود نقدینگی و شیوه‌ی به‌کارگیری قانون نوسازی صنایع روبروست.
همچنین باید توجه شود که آسیب‌پذیری صنعت پوشاک با صنایع بزرگ همچون خودرو و فولاد قابل مقایسه نیست. برای مثال قاچاق در صنایع بزرگ ممکن نیست. اما در صنعت نساجی رواج دارد و تا زمانی که مشکلاتی همچون قاچاق در صنعت نساجی حل نشود و موانع تولید از پیش روی آن برداشته نشود، روز به روز شاهد کاهش سهم این صنعت در اشتغال کشور خواهیم بود.

محدودیت‌های داخلی، قوی‌تر از تحریم‌های خارجی
کرمانی، بازاریابی خارجی را از دیگر مشکلات نساجی فردوس می‌داند و می‌گوید: تنبیه‌های صادراتی تعیین شده از سوی بانک مرکزی برای صادرات نیز، هیچ رغبتی در صنایع نساجی برای صادرات باقی نمی‌گذارد.
او افزود: ما در سال‌های ۹۶ و ۹۷، ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار دلار صادرات به کشور‌هایی همچون عراق، افغانستان و کشور‌های آسیای میانه داشتیم که به علت این صادرات، بانک مرکزی کارت بازرگانی نساجی فردوس را به حالت تعلیق در آورد و با وجود اینکه ارز حاصل از صادرات را تحویل بانک مرکزی داده بودیم هنوز مشکل نساجی فردوس با این بانک حل نشده و نساجی فردوس نمی‌تواند گشایش اعتبار انجام دهد و این مشکلی است که برای اغلب شرکت‌های تولیدی و کارخانجات نساجی در خصوص قوانین بانک مرکزی به وجود آمده است.
مدیرعامل کارخانه نساجی فردوس گفت: به‌دلیل سخت‌گیری‌های بانک مرکزی، از سال ۹۸ هر چه تولید کردیم در داخل به فروش رسانده ایم و عمده تولیدات نخ ما به بافنده‌های یزد، اصفهان، تهران و مشهد ارسال شده است.
کرمانی محدودیت‌های داخلی را قوی‌تر از تحریم‌های خارجی برای صنایع نساجی می‌داند و معتقد است راه حل سر پا ماندن صنایع نساجی در کشور این است که دولت موانع صادرات را بردارد، تا این بخش خود بازار‌های فروشش را رونق بخشد.

اگر دولت حمایتی نمی‌کند، حداقل چوب لای چرخ تولیدمان نگذارد
مدیرعامل نساجی فردوس با بیان اینکه این کارخانه هم اکنون به علت افت و خیز‌های زیادی که در تأمین مواد اولیه و واردات آن داشته است نمی‌تواند با ظرفیت کامل تولید کند، افزود: نساجی فردوس ۱۷ هزار سهامدار از شهرستان‌های فردوس، بشرویه، طبس و سرایان دارد که به علت افزایش قیمت تمام شده محصول در پی افزایش قیمت پنبه داخل و همچنین افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی، هنوز نتوانسته ایم سود مناسبی به سهامداران پرداخت کنیم.
کرمانی می‌گوید: تقاضا برای خرید محصولات کارخانجات نساجی کشور زیاد است، اما با توجه به فشار‌هایی که از سوی دارایی و تأمین اجتماعی به تولیدکنندگان بخش نساجی وارد می‌شود دیگر رغبتی برای تولید کنندگان در عرضه محصول داخلی نمانده است.
او می‌گوید: اگر دولت حمایت نمی‌کند حداقل چوب لای چرخ صنایع نساجی نگذارد.
مدیرعامل نساجی فردوس افزود: تمام انرژی و وقت من صرف حل و فصل مسائل بین کارخانه با تأمین اجتماعی و امور مالیاتی می‌شود و دیگر نمیتوانم فکر خود را برای تولید متمرکز کنم.

و اما دولت چه برنامه‌ای برای صنعت نساجی و پوشاک دارد؟
با تحقیقی در موضوع جلسات صنعت نساجی و پوشاک کشور متوجه شدم، برنامه‌ای به نام توسعه‌ی تولید و تجارت صنعت پوشاک ایران، شهریور سال ۱۳۹۴ شروع و اردیبهشت ۹۸ آخرین جلسات آن برگزار شده است.

به گفته صادقی رئیس اداره نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۹۸، در این برنامه الزاماتی مشخص شده تا این صنعت در ۵ سال به نقطه مطلوب برسد و مالیات ارزش افزوده و تأمین منابع از جمله مواردی است که در این برنامه دیده شده و به سازمان برنامه و بودجه نیز اعلام شده است.
صادقی، فرصت‌های توسعه صنعت پوشاک، منابع، احداث فروشگاه، شرکت در نمایشگاه، طراحی و مد، بازاریابی و فروش را از جمله مواردی عنوان کرده بود که در برنامه وزارتخانه برای صنعت پوشاک در نظر گرفته شده است.
با توجه به اینکه اکنون بیش از یکسال از آخرین جلسات بررسی برنامه توسعه تولید و تجارت صنعت پوشاک ایران می‌گذرد، اما آیا تغییری در وضعیت پوشاک و صنایع نساجی کشور دیده ایم؟

برای اینکه بدانم آیا این برنامه از اردیبهشت پارسال تا کنون به مرحله عمل رسیده و آیا اثربخشی نیز داشته است یا خیر، تماسی گرفتم با دو فعال صنعت نساجی کشور در مشهد و سمنان.
آقای آرین مطلق یکی از تولید کنندگان بخش نساجی کشور در مشهد است که وضعیت فعلی صنایع نساجی را جالب نمی‌داند.

تعرفه بالای واردات، هزینه تولید را افزایش می‌دهد
آرین مطلق، نوسانات ارز، کمبود مواد اولیه، صادرات سخت و واردات و قاچاق آسان پوشاک به داخل کشور را از مشکلات بخش نساجی ایران می‌داند و می‌گوید: صنایع نساجی کشور، هم اکنون برای واردات مواد اولیه، مشکلاتی همچون بالا بودن تعرفه واردات دارند که این تعرفه هم اکنون ۱۵ درصد است و برای بخش نساجی، تعرفه‌ی بالایی محسوب می‌شود.
او افزود: در صنایع نساجی، علاوه بر پنبه، واردات دیگری همچون مواد پتروشیمی، رنگ و قطعات ماشین آلات ریسندگی نیز داریم که بالا بودن تعرفه تعیین شده برای واردات، بخش تولید را با مشکل مواجه کرده است.
از نظر او قاچاق و واردات بی رویه پوشاک به کشور، مدیریت سنتی و تکنولوژی قدیمی از دیگر مشکلاتی است که بخش صنایع نساجی کشور را درگیر خود کرده است که استفاده از دانش آموختگان رشته‌های نساجی و همچنین کاهش مقدار واردات پوشاک به کشور، میتواند بخشی از این مشکلات را حل کند.

عراق و ترکیه خواهان پارچه‌های تولید ایران
آرین مطلق می‌گوید: کشور‌هایی نظیر عراق و ترکیه خواهان پارچه‌های تولیدی ما هستند چرا که ایران در صنعت تولید پارچه چیزی از دیگر کشور‌ها کم ندارد، اما تنها باید موانع موجود بر سر راه صادرات از سوی دولت حل شود.
او با بیان اینکه کشور‌های دیگر همچون ترکیه حتی در بازار داخل ایران از خود صنایع نساجی کشورمان پیشی گرفته اند افزود: مصرف‌کنندگان نمی‌دانند نیاز خود را از کجا تأمین کنند و به همین علت بازار نساجی ایران به دست دلالان افتاده است و سود اصلی تولید نخ، پارچه و پوشاک نصیب دلالان می‌شود.

مشتری‌ها زیر بار مالیات بر ارزش افزوده نمی‌روند
تولیدکننده نخ در سمنان نیز گفت: مالیات بر ارزش افزوده در صنایع نساجی ۹ درصد تعیین شده که اگر بخواهیم این مالیات را بر روی قیمت تمام شده محصول بکشانیم، قیمت تحویل محصول به مشتری افزایش می‌یابد و دیگر مشتری نخ‌های ما را نمی‌خرد به همین دلیل مجبوریم ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده را از جیب و سود خودمان بدهیم که همین موضوع سبب می‌شود دخل و خرج نساجی زیاد با هم نخواند.
فیضی با اشاره به اینکه به دلیل کمبود پنبه داخلی و کمتر بودن کیفیت پنبه داخل نسبت به پنبه وارداتی، مجبوریم ۸۰ درصد پنبه مورد نیاز تولید نخ را از خارج وارد کنیم افزود: تعرفه واردات بالاست و از طرفی برخی بازرگانان و دلالان با استفاده از رانت، و با تعرفه کمتری اقدام به واردات نخ به بازار ایران می‌کنند و همین سبب می‌شود قیمت نخ وارداتی نیز در مقایسه با نخ تولیدی ما کمتر باشد و مشتری‌ها به سمت نخ وارداتی بروند.

اینجا سوال پیش می‌آید چرا زمانی که توان و تکنولوژی تولید نخ را در کشور داریم و تنها مشکل مان کمبود مواد اولیه است، اجازه واردات نخ می‌دهیم؟ چرا تنها به واردات همان مواد اولیه شامل پنبه و ویسکوز اکتفا نمی‌کنیم؟

برای یافتن پاسخ سوالم، گریزی زدم به صحبت‌های منصور الیاسی تولیدکننده پوشاک کشور که در میزگرد تخصصی آسیب شناسی مشکلات صنعت پوشاک ایران در ۲۸ مرداد پارسال که در در محل مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی ایران برگزار شد.
در این میزگرد که رئیس اداره نساجی و پوشاک ایران، اعضای صنف پوشاک و کارشناسان این حوزه حضور داشتند، منصور الیاسی با اشاره به واردات ۸۰ درصدی مواد اولیه در صنعت نساجی کشور، گفت: در حوزه نساجی، باید تولیدکنندگان شناسایی و خودشان مأمور واردات شوند، اما در حال حاضر لابی‌گران، مواد اولیه را با ارز نیمایی وارد و با چند برابر قیمت به تولیدکنندگان عرضه می‌کنند.
‌وی همچنین نبود بودجه برای مشارکت تولیدکنندگان نساجی کشور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و بهره بانکی بالا را از جمله دیگر مشکلات صنعت پوشاک عنوان کرد.

مدیر علمی مرکز پژوهش‌های اتحادیه صنف پوشاک تهران نیز در این میز‌گرد با بیان اینکه تولیدات خانگی و زیرپله‌ای پوشاک باید در جرگه سرانه تولید کشور قرار بگیرد، گفت: در حال حاضر کارخانه‌های پارچه و ریسندگی با ۲۰ درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند.
ولی پور با بیان اینکه در کشور ما تولید پوشاک نیاز به یک واحد صنعتی ندارد و می‌تواند در یک زیرپله هم انجام شود افزود: زمانی که ما در تولید پوشاک قوی بودیم؛ چین، اندونزی و دیگر کشور‌های موفق در پوشاک حرفی برای گفتن نداشتند، اما الان کشور‌های همجوار ما در حوزه پوشاک قوی شده‌اند و ما در جا زده‌ایم.

ابوطالب تولیدکننده و دبیر شورای اتحادیه پوشاک نیز گفت: کره جنوبی اولین کشور دنیا است که از کارگاه‌های خرد حمایت می‌کند و اکثریت کارگاه‌های تولیدی آن خرد هستند، اما در ایران هر کارگاه خرد باید به سازمان‌های مختلفی همچون مالیات و دارایی و ... پول پرداخت کند.

آنچه در واردات خودرو و لوازم خانگی اجرا شد باید در بخش نساجی نیز اجرا شود
تولید کننده نخ در سمنان نیز با گلایه مندی از واردات نخ می‌گوید: مدتی است که دولت واردات خودرو و لوازم خانگی را ممنوع کرده است و به نظر من برای حل مشکلات کنونی در صنعت نساجی نیز باید همین کار را کرد و جلوی واردات نخ و دیگر محصولات نساجی به جز مواد اولیه مورد نیاز را گرفت.
فیضی افزود: تازگی شنیده ایم که واردات نخ به صورت موقت از سوی دولت ممنوع شده است، حال اینکه این ممنوعیت واردات نخ تا چه زمانی به قوت خود باقی باشد خدا می‌داند؟

 

از فیضی خواستم شماره چند مسئول دیگر در صنعت نساجی را به من بدهدکه او گفت: خانم خودتو خسته نکن، هر جا تماس بگیری همین آش و همین کاسه هست. حرفایی که من زدم حرف همه نساجی هاست.

به نظر می‌رسد مردم و تولیدکنندگان کشورمان خواهان استفاده از تولیدات داخل هستند، اما به شرط اینکه کیفیت محصولات داخلی افزایش یابد و این دولت است که باید با رفع موانع موجود در بخش تولید، مانند کاهش تعرفه واردات مواد اولیه، آسان کردن مسائلی همچون مالیات بر ارزش افزوده، کاهش وممنوعیت واردات در کالا‌هایی که توان تولیدش را داریم و استفاده از روش‌های نوین در بخش کشاورزی، کیفیت و کمیت محصولات داخل را افزایش و بازار فروش آن را رونق دهد.

البته اقداماتی شامل سرمایه گذاری در صنعت نساجی از سوی دولت اخیرا در حال انجام است که سرمایه گذاری ایدرو در نساجی فردوس و طبس خراسان جنوبی نمونه‌ای از آن است.

در سی ام مهر امسال سرپرست سازمان صمت خراسان جنوبی از موافقت هئیت دولت، با سرمایه گذاری ایدرو در طرح‌های ریسندگی و بافندگی شهرستان‌های فردوس و طبس خبر داد.
جرجانی افزود: بر این اساس، این سازمان برای تکمیل طرح بافندگی نساجی فردوس ۷ میلیون یورو و ۸۰ میلیارد تومان و برای واحد ریسندگی شهرستان طبس ۵ میلیون یورو و ۴۰ میلیارد تومان، در کنار بخش خصوصی، سرمایه گذاری می‌کند که با این سرمایه گذاری می‌توان به توسعه صنعت نساجی در استان با راه اندازی صنایع پایین دست از جمله تولید پوشاک و رنگ رزی امیدوار بود.

اگر چه این خبر سرمایه گذاری خوشحال کننده است، اما مطمئنا زمان اجرایی شدن آن تأثیر متفاوتی در صنعت نساجی خراسان جنوبی دارد، چرا که به گفته شکوری مدیر کارخانجات نساجی فردوس، حدود یکسال است که قول این سرمایه گذاری به نساجی فردوس داده شده، اما هنوز اجرایی نشده است.

زمان، این روز‌ها تأثیر فراوانی در خوب شدن حال صنعت نساجی کشور دارد، هر یک روزی که بتوان کمیت و کیفیت را در این صنعت افزایش داد، سهم واردات، کاهش و تولیدِ داخل افزایش می‌یابد و این همان مواد اولیه‌ی لازم برای جهش تولید است.
نویسنده: سیده سمیه سیادت جو