درچنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از خلع احمد شاه تا جدایی مجارستان از اتریش
امروزجمعه نهم آبان سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با سیزدهم ربیع الاول سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با سی ام اکتبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی ( نهم آبان ) به شرح زیر است:
خلع احمد شاه و پایان حکومت قاجار
۹۵ سال پیش در چنین روزی، نهم آبان سال ۱۳۰۴ هجری شمسی مجلس شورای ملی ایران با خلع احمد شاه، آخرین پادشاه سلسله قاجاریه، انقراض این سلسله را اعلام کرد و بدین ترتیب حکومت ۱۳۵ ساله این خاندان در ایران، خاتمه یافت.
پس از انقراض سلسله قاجاریه، با دخالتها و توطئههای انگلیس، حکومتی موقت به ریاست رضاخان در ایران تشکیل شد. رضاخان چهار سال و نیم پیش از آن، با یک کودتای انگلیسی روی کارآمده و به تدریج به قدرتمندترین مرد حکومت تبدیل شده بود. وی حدود یک ماه پس از انقراض سلسله قاجار، خود را شاه خواند و سلسله پهلوی را در ایران تاسیس کرد. این سلسله، زمینه را برای غارت هرچه بیشتر ثروتهای ملی و سرکوب ملت ایران توسط انگلیس و آمریکا، مهیا کرد.
صدور قطعنامه ۵۴۰ علیه عراق به دلیل حمله به کشتیهای تجاری در خلیج فارس
۳۷ سال پیش در چنین روزی برابر با نهم آبان ۱۳۶۲ هجری شمسی شورای امنیت در پی حملات عراق به کشتی های تجاری در خلیج فارس قطعنامه ۵۴۰ را صادر کرد.
به دنبال حمله نیروی هوایی ارتش بعث عراق به کشتی های تجاری در خلیج فارس از سال ۱۳۶۰ و در خلال جنگ تحمیلی علیه ایران و نیز مختل کردن امنیت این منطقه در ادامه آن، قطعنامه شماره ۵۴۰ شورای امنیت سازمان ملل در آخر اکتبر ۱۹۸۳ م برابر با نهم آبان ۱۳۶۲ ش صادر شد و حق کشتیرانی و بازرگانی آزاد در آبهای بین المللی را مورد تاکید قرار داد و از همه کشورها خواست که آن را رعایت کنند. در این قطعنامه از دو طرف متخاصم خواسته شد که درگیری های خود را در خلیج فارس پایان داده و به تمامیت ارضی کشورهای ساحلی احترام بگذارند. این قطعنامه در حالی صادر شد که عراق حملات خود را به پایانه و کشتیهای نفتی ایران شدت بخشیده و بی توجه به منع سازمان ملل، به ناامنی منطقه می افزود.
جدایی مجارستان از اتریش
۱۰۲ سال پیش در چنین روزی سی اکتبر سال ۱۹۱۸ میلادی مجارستان از اتریش جدا شد.
مجارستان، بخشی از امپراتوری روم بود و در قرن چهارم میلادی به تصرف ژرمنها درآمد. سپس اقوام گوناگونی بر آن تسلط یافتند. در اواخر قرن چهاردهم، عثمانی ها در این منطقه نفوذ کردند و این سرزمین را تا اوائل قرن هجدهمْ، در اختیار داشتند. اما در سال ۱۷۳۹ م تسلط اتریش بر مجارستان مستحکم گردید و به عنوان بخشی از این امپراتوری از اختیارات داخلی برخوردار بود. در عین حال مخالفت های مردم مجارستان با حاکمیت اتریش، هیچ گاه پایان نیافت. تا اینکه وقوع جنگ جهانی اول، ضربه نهایى را به این اتحاد وارد ساخت و مسئله درخواست استقلال از اتریش به اوج خود رسید. در ۳۰ اکتبر ۱۹۱۸ نخست وزیر منصوب اتریش در مجارستان، استقلال این کشور را اعلام نمود. با آغاز جنگ جهانی دوم، مجارستان به همکاری با آلمان نازی پرداخت و به همین دلیل مورد تهاجم ارتش سرخ شوروی قرار گرفت. با پایان جنگ، حکومت جمهوری اعلام شد و از سال ۱۹۴۸ با قدرت یابی حزب کمونیست، جزئی از مجموعه بلوک شرق گردید. با شروع اصلاحات در اقمار شوروی، مجارستان اولین کشوری بود که از پیمان ورشو خارج شد، نظام چند حزبی را پذیرفت و به عضویت پیمان ناتو درآمد. جمهوری مجارستان دارای یک مجلس قانونگذاری است و در ۳۰ آوریل ۲۰۰۴ به عضویت اتحادیه اروپا درآمد.
درگذشت هانری دونان، موسس صلیب سرخ جهانی
۱۱۰ سال پیش در چنین روزی ۳۰ اکتبر سال ۱۹۱۰ میلادی "هانری دونان" (Henri Dunant) مؤسس صلیب سرخ جهانی درگذشت.
ژان هانری دونان مؤسس جمعیت صلیب سرخ جهانی در هشتم مه ۱۸۲۸ م در شهر ژنو سوئیس متولد گردید. وقوع جنگ های متعدد در اروپا باعث شد تا وی در سال ۱۸۶۲ م با انتشار کتابچه ای مردم را تشویق نماید که جمعیت هایى را داوطلبانه تشکیل دهند تا هنگام جنگ و دیگر مصائب بتوان بیماران، زخمیها و مصدومین را کمک کنند. بر اساس این پیشنهاد، در نیمه ماه مه ۱۸۶۳ م اولین کنفرانس بین المللی ژنو برای ایجاد یک سازمان جهانی امدادی و خیریه برپا گردید در این کنفرانس نمایندگان ۱۶ کشور اروپایی شرکت داشتند. این کنفرانس باعث شد تا در ۲۲ اوت ۱۸۶۴ م قرارداد ژنو به اهتمام و تلاش هانری دونان امضا گردد. اقدامات صلح دوستانه و نوع پرستانه وی در سال ۱۹۰۱ م جایزه صلح نوبل را برای وی به ارمغان آورد. هانری دونان سرانجام در ۳۰ اکتبر ۱۹۱۰ م در ۸۲ سالگی درگذشت.
تولد قاضی جرجانی، فقیه، ادیب و شاعر مسلمان
۱۱۵۲ سال پیش (بنا بر برخی روایات تاریخی) درچنین روزی، سیزدهم ربیع الاول سال ۲۹۰ هجری قمری «قاضی جرجانی» ملقب به ابوالحسن، فقیه، ادیب، و شاعر مسلمان متولد شد.
او معاصر صاحب بن عبّاد، قاضی القضات شهر ری ـ در نزدیکی تهران فعلی ـ بود و تالیفات بسیاری از خود بجای گذاشت. از جمله آثار این فقیه مسلمان میتوان به کتب «تفسیر القرآن» و «تهذیب التاریخ» اشاره کرد. قاضی جرجانی در سال ۳۶۶ هجری قمری در نیشابور وفات یافت و در جرجان یا گرگان امروزی ـ در شمال شرقی ایران ـ به خاک سپرده شد.
تولد پل والری، شاعر و ادیب فرانسوی ملقب به شاعر دریا
۱۴۹ سال پیش در چنین روزی سی اکتبر سال ۱۸۷۱ میلادی "پل والِری" (Paul Valéry) شاعر و ادیب مشهور فرانسوی متولد شد.
وی تحصیلات خود را در رشته حقوق به پایان بُرد. سپس به علت علاقه به ادبیات و مطالعه آثار بزرگان شعر و ادب، به شعر و شاعری روی آورد و نخستین اثرش را در سال ۱۸۸۹ م در هجده سالگی انتشار داد. والری از آن پس با سرودن شعرهای متعدد، شهرتی فراوان به دست آورد و در شمار شاعران معروف فرانسه درآمد. اشعار والری، موزون و زود فهم است و در شعر معاصر فرانسه، تاثیر فراوانی نهاده است. افکار و اندیشههای فلسفی این شاعر، رنگ بدبینی و غم و اندوه دارد. والری به دریا و مظاهر آن علاقه زیادی داشت و به دلیل ارتباط بیشتر آثارش با دریا، او را شاعر دریایى لقب داده اند.