در غروب یک روز پاییزی برای خرید مایحتاج خانه راهی خیابان شدم که یک صف طولانی درجلوی یک نانوایی در منطقه رضاشهرمشهد توجهم راجلب کرد، تاجایی که درخاطرم هست تا چند روز پیش در این مکان چنین صفی ندیده بودم .
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، مرکز خراسان رضوی، موضوع را با یکی از همشهریان درمیان گذاشتم. او میگوید: به‌سبب گرانی موادغذایی دیگر ازجمله برنج، تقاضای مردم برای خرید نان زیاد شده است . یک نفر دیگر هم وارد بحث شد وگفت: چی گرون نشده!
مسئول نانوایی هم با اشاره به کم بودن سهمیه آرد نانواییهای نیمه‌یارانه‌ای میگوید: پیش از این نانوایی‌هایی که پخت کمتری داشتند، آرد خود را با قیمتی بیشتر ، به نانوایی‌هایی که مشتری بیشتری داشتند، می‌فروختند اما حالا باتوجه‌به افزایش تقاضای مردم و گران شدن آرد ، دیگر کسی حاضر به فروش سهمیه خود نیست. قیمت آرد در بازار آزاد هم آن‌قدر زیاد شده است که دیگر خرید آرد مازاد بر سهمیه، صرف ندارد.
او میگوید: قبلا با روزی بیست کیسه آرد نان می‌پختیم و می‌فروختیم، اما حالا فقط به همان ده کیسه آرد سهمیه‌ای اکتفا می‌کنیم.
گزارش های مردمی از تعطیلی برخی نانوائیها در مناطق مختلف مشهد حکایت دارد ،برخی دیگر نیز زمان پخت خود را کاهش داده‌اند که همین موضوع، سبب ایجاد صف درمقابل آنها در برخی ساعات روز شده است.
قیمت آرد در بازار آزاد نیز در روزهای گذشته، با قیمتی حدود هفت برابر آرد دولتی در بازار فروخته می‌شود که این به معنی رسیدن گرانی به صنایع آردبر استان و افزوده شدن بر مشکلات آن‌هاست.
تولید کنندگان هم می‌گویند؛ این گرانی به زودی اثر خود را بر همه محصولات آرد بر نشان خواهد داد. مسئله‌ای که موجب کاهش قدرت خرید مردم می‌شود.
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایی کارخانجات آرد استان‌های خراسان در اینباره میگوید: آرد کم نیست، اما در روزهای گذشته در بازار آزاد، بیش از ۷۰ درصد گران شده است. این موضوع، تفاوت قیمت فاحشی را بین آرد دولتی و آزاد ایجاد کرده که سبب بروز فساد و کمبود در برخی صنوف شده است.
سیدحسن حسینی با تاکید بر اینکه قیمت آرد یارانه‌ای و نیمه‌یارانه‌ای فرقی نکرده است، می‌افزاید: قیمت هر کیسه آرد در سامانه ۵۰ هزار تومان بوده است وهم اکنون به ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار تومان دربازار رسیده است.
به گفته برخی مالکان نانواییهای نیمه‌یارانه‌ای شهر مشهد تا دوهفته پیش با وجود همه سختی‌ها می توانستیم مقداری آرد با قیمت مناسب‌تر از بازار آزاد تهیه کنیم اما در روزهای گذشته به‌صورت غیرمنتظره‌با افزایش قیمت آرد روبرو شدیم.
این موضوع سبب شده که واحدهای نانوایی ، تعدیل نیرو یا تعدیل ساعت کنندو یا یک روز در هفته تعطیل کنند.
رئیس اتحادیه صنف نانوایان مشهد دراینباره می گوید: کاهش فعالیت واحدهای نانوایی نیمه‌یارانه‌ای و آزادپز با روح تشکیل این واحدها منافات دارد چرا که این نانوایی ها قرار بود درفضای رقابتی وبصورت 24 ساعته به مردم نان بدهند و سهمیه آرد به نانوایی های دولتی اختصاص یابد.
مصطفی کشتگر با اشاره به اینکه سامانه آرد نیمه یارانه ای ویارانه ای ابتدای هرماه بارگزاری می شود، می گوید: با توجه به مشکلات پیش آمده، این سامانه اینبار 25 مهر بارگزاری شد تا آرد به اندازه کافی دراختیار واحدهای نانوایی قرار گیرد اما این اقدام فقط یک مسکّن موقتی است ودوباره آخر ماه مشکل تکرار می شود.
رییس اتحادیه نانوایان مشهد میگوید: سهمیه کفایت پخت را نمی‌کند و چنانچه نانوایان بخواهند آرد را از بازار آزاد تهیه و به قیمت مصوب نان پخت کنند توجیه اقتصادی ندارد.
وی با تاکید بر این که ۲۵۰ تن آرد به سهمیه‌ها اضافه شده است، گفت: عمده این سهمیه به واحد‌هایی اختصاص می‌یابد که کمتر از ۲۰۰ کیسه سهمیه دارند.
در همین باره به سراغ یک نانوا در مشهد رفتم. او درباره شایعه کمبود آرد می گوید : ماهانه حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ کیسه آرد دولتی به نانوایی‌ها می‌دهند. بعضی نانوا‌ها آرد سهمیه‌ای راچند برابر نرخ دولتی در بازار آزاد می‌فروشند و بعد هم می‌گویند آرد نداریم.
شلوغ شدن نانوایی‌ها انگار سر دراز دارد. ظاهرا در برخی شهرستان‌ها کمبود نهاده‌های دامی موجب شلوغ شدن صف نان شده است.
گزارش هاحاکی از آن است که بعضی دامداران که توان تامین هزینه‌های بالای نهاده‌ها را ندارند به نان در کنار علوفه برای تغذیه دام‌های خود روی آورده اند که بخشی از شلوغی صف‌ها را تشکیل می‌دهند.
از سویی دیگر گفته می شود؛ با توجه به اعلام قیمت چهار هزار تومانی گندم برای سال آینده ، برخی کارخانه‌های آرد که پیش از این گندم را با قیمت تضمینی سال قبل، از کشاورزان خریده و اطلاعات خود را در سامانه ثبت کرده‌اند، اکنون برای تبدیل این گندم‌ها به آرد، دست نگه داشته‌اند وقصد دارند آرد حاصل از این گندم‌ها را با قیمت گندم جدید به بازار عرضه کنند.
عضو شورای آرد و نان کشور درباره صف‌های شلوغ نانوایی‌ها می گوید: کمبود آرد شایعه‌ای بیش نیست و هیچ تغییری در سهمیه آرد نداریم.
محمدجواد کرمی ادامه می دهد: ما سامانه‌ای داریم که درآن برای هر واحد نانوایی سهمیه‌ای در نظر گرفته شده است و آن‌هایی که مجاز فعالیت می‌کنند عضو این سامانه هستند.
عضو شورای آرد و نان کشور درباره شایعه افزایش قیمت در سال آینده و احتکار آرد توسط برخی نانوایی‌ها میگوید: وقتی سامانه هست ، دولت گندم را در این سامانه به کارخانه‌ها عرضه می‌کند و کارخانه‌ها فقط زمانی می‌توانند گندم را بخرند که آرد را به اعضای این سامانه بفروشند.
محمدجواد کرمی می گوید: کسانی دراینباره شایعه سازی می کنند که خودسرانه نانوایی تاسیس کرده اند در حالی که مجوز ندارند و به خاطر این که سهمیه آرد نمی‌گیرند به نفع شان است که بازار را به هم بریزند.
تاکید می کند : قاطعانه می‌گویم حدود ۹۰ درصد نانوایی‌ها بدون تخلف کارشان را انجام می‌دهند و هیچ کمبودی دراین زمینه نداریم.
به سراغ دبیر اتاق اصناف مشهد می‌روم. عبدا... افشاری‌صالح با تاکید بر اینکه هیچ کمبودی در میزان آرد وجود ندارد، میگوید: سهمیه نانواییهای یارانه‌ای و نیمه‌یارانه‌ای، مانند قبل است و در هیچ واحد صنفی دارای پروانه، کمبود آرد وجود ندارد.
او تاکید می‌کند: اکنون آرد و نان حتی بیش از گذشته وجود دارد و اصلا کمبودی در این زمینه نداریم، پس مردم نگران نباشند. او همچنین به بازرسی‌های روزانه اشاره می‌کند و ادامه میدهد: درصورت مشاهده هرگونه تخلف به‌شدت با آن برخورد خواهیم کرد.
مدیر کل غله و خدمات بازرگانی خراسان رضوی نیز می گوید: هیچ کمبودی در تخصیص آرد به نانواییهای یارانه‌ای و نیمه یارانه‌ای استان وجود ندارد.
حمیدرضا نوری ادامه می دهد: در نیمه نخست امسال ۳۵ هزار و ۵۰۰ تن آرد یارانه‌ای و ۱۵ هزار و ۲۰۰ تن آرد نیمه‌یارانه‌ای برای نانواییهای استان اختصاص یافت .
معاون دادستان و سرپرست دادسرای انقلاب مشهد نیز در اینباره می گوید: آرد بهقیمت مصوب و به اندازه کافی در اختیار نانواییهای مشهد قرار دارد و اگر نانوایی بطور عمد به بهانه اینکه آرد گران شده، سهمیه آرد خود را تحویل نگیرد و نان پخت نکند، مرتکب تخلف شده است.
محمد سلطانی می افزاید: اینکه برخی نانوایی‌ها می‌گویند آرد به میزان لازم وجود ندارد، کار سازماندهی شده‌ای است و می‌خواهند قیمت نان را افزایش دهند که با متخلفان به عنوان اخلالگران اقتصادی برخورد قانونی خواهد شد.
رئیس اتحادیه نانوایان مشهد می گوید: بدون افزایش قیمت نان نمی‌توانیم کار کنیم.
مصطفی کشتگر با اشاره به اینکه قیمت نان در مشهد از سال گذشته تاکنون هیچ تغییری نکرده است افزود: همه آیتم های مربوط به قیمت نان به جز آرد، افزایش پیدا کرده است.
وی ادامه میدهد: در حال حاضر نانوایان چه در بخش دولتی و چه در بخش نیمه‌یارانه‌ای ضرر می‌دهند و وضع در بخش نیمه‌یارانه‌ای فاجعه‌بار است.
رئیس اتحادیه نانوایان مشهد می گوید: هزینه‌ای که کرونا بر نانوایان تحمیل کرده، بسیار زیاد است و همه آنها باید ماسک، دستکش، ماده ضد عفونی‌کننده، دستمال کاغذی و همچنین مواد ضد عفونی‌کننده برای مشتری داشته باشندو اینها هزینه‌هایی است که در جایی جبران نمی‌شود.
کشتگر با اشاره به اینکه پیگیر اصلاح قیمت نان هستیم، ادامه می دهد: با توجه به تورم موجود قیمت نان نیز باید افزایش پیدا کند.
در همین حال معاون برنامه ریزی و توسعه فرماندار مشهد می گوید : هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت نان نداریم و افزایش قیمت نان موضوعی است که در سال گذشته در کارگروه استان بررسی و لیست قیمت نان به اتحادیه نانوایان اعلام شده است.
شکوه میرشاهی ادامه می دهد: به طور قطع با نانوایی‌هایی که بر اساس لیست اعلام شده، قیمت‌ها را رعایت نکنند، برخورد می شود.
به گفته وی هم اکنون هیچ مشکلی برای تامین آرد یارانه‌ای و نیمه یارانه ای دو هزار و ۵۰۰ نانوایی شهرستان مشهد وجود ندارد و حواله آرد آبان ماه در مشهد نیز برخلاف ماه های گذشته پنج روز زودتر صادر شده است.
آنچه از شواهد ماجرا پیداست مشکل کنونی کمبود آرد نیست بلکه مشکل نظام توزیع است که باید اصلاح شود و آن اینکه دولت باید آرد نیمه یارانه ای واحدهای آزاد پز را حذف کند تا آنها مانند گذشته در فضای رقابتی کارکنند و واحدهای دیگر نیز با کمبود آرد روبرو نشوند.
نویسنده وسردبیر: مریم یعقوبی