پدیده فرسایش خندقی خاک یکی از عوامل مهم در تخریب اراضی کشاورزی وخسارت به بخشهای مختلف در جنوب استان سیستان وبلوچستان است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز سیستان و بلوچستان؛ این پدیده درزمان بارشهای فصلی شدیدتابستان وزمستان در جنوب استان سیستان وبلوچستان که مناطق کوهستانی وشیب تند دارد شایع است.
محمدنهتانی استاد دانشکده کشاورزی زابل ومتخصص آبخیزداری می گوید : این پدیده در زمان راه افتادن رود خانه های فصلی موجب شسته شدن بافت لومی وسست خاک وایجاد شکاف های عمیق همراه با پیشروی در اراضی کشاورزی، راههای دسترسی،مناطق صنعتی وهر تاسیساتی که در مسیرش قراربگیرد می شود.
وی بااشاره به اینکه فرسایش آبکندی خاک در مناطق مختلفی ازجهان که عموما در مسیرجریان تند فصلی آب قرارمی گیرد شایع است افزود : به این ترتیب خاک در معرض شسشتشوی آبی قرار گرفته و از عناصر و موادمعدنی تخلیه وضعیف می شود.
این استاد آبخیزداری دانشگاه زابل می افزاید دوعامل طبیعی ودست ساخت بشر در بروز و یا تشدید فرسایش خندقی خاک موثراست وعمده دلیل مصنوعی تشدید آن برداشت یاقطع گیاهان بمنظور استفاده درصنایع چوب ویا ایجاد جاده وتاسیسات عمرانی است.
وی بروز شیارعمیق گاه تاصد متر وبیشتر را مهمترین عامل خطرساز درپیشروی فرسایش خندقی یا سرطان خاک ودر اصطلاح محلی گرگروها عنوان می کند و می افزاید هرشئ یامانعی که در مسیر گرگروها قرار بگیرد درشکاف عمیق این پدیده بلعیده وفرم زمین بکلی دچار تغییر وغیرقابل استفاده می شود.
شهرستان چابهارمنطقه اصلی بروز و شیوع گرگروها در استان سیستان وبلوچستان
غلامرضا راهداری رییس اداره منابع طبیعی وآبخیزداری شهرستان چابهار حوزه این پدیده آبی درمنطقه را130 هزارهکتارو منطقه بحرانی آن را 20 هزارهکتارعنوان می کند.
وی می افزاید : میزان فرسایش خاک بیش از صد تن درهکتار درسال بوده که بالاتر ازمتوسط ایران ، آسیاوجهان است.
راهداری سطح تخریب اراضی کشاورزی در این شهرستان را 10 هزار هکتار و شامل صد روستا عنوان کرده و می افزاید : سالیانه اموال ، ابنیه وتولیدات کشاورزی حدود 50 هزار نفرساکنان منطقه در معرض تهدید ونابودی توسط پدیده مخرب فرسایش آبکندی است.
رییس اداره منابع طبیعی وآبخیز داری شهرستان چابهار ، ضربه به اقتصادکشاورزی خانواده ها در اثر تخریب اراضی وهمچنین مهاجرت آنها به مناطق حاشیه شهرها وایجاد مشاغل کاذب وبروز آسیبهای آجتماعی را از پیامدهای پیشگیری نکردن وشیوع گرگروها در جنوب استان عنوان کرد.
وی گفت در یکسال اخیر کارهای مطالعاتی برای تعیین وضعیت اراضی اقدامهای پیشگیرانه صورت گرفته اما کافی نیست ولازم است تا وزارت جهاد کشاورزی با تخصیص اعتبار ویژه مناطق محروم نسبت به ایجاد سازه های بتنی مقاوم در داخ شکاف گرگروها وتغییر مسیر آنها نسبت به کاهش عوارض مخرب فرسایش آبی اقدام موثرتری انجام دهد.
استان سیستان وبلوچستان با 51 در صد روستانشین بالاترین آمار روستاییان نسبت به شهرنشینان درکشور رادارد وکارهای حمایتی از اقتصاد روستایی تاثیربسزایی در شکوفایی اقتصاد وجهش تولید برای عبور از تحریمها و تحقق اولویت صادرات محصولات دراستان سیستان وبلوچستان با بیش از هزار و300 کیلومتر مرز آب وخاکی دارد.
نویسنده : امیر راستگو