محققان دانشگاه کمبریج کشف کرده‌اند که شنا در آب سرد می‌تواند از مغز در برابر بیماری‌های زوال عقل مانند فراموشی محافظت کند.
به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما؛ برای نخستین‌بار در جهان پروتئین «سرما-شوک» (یا شوک سرمایی) در خون شناگران زمستانی در لندن کشف شده است. دانشمندان می‌گویند این پروتئین آغاز فراموشی در موش‌ها را به تعویق انداخته و حتی بخش‌هایی از مغز آن‌ها را که آسیب دیده بود ترمیم کرده است.
پروفسور جیوانا مالوچی، که رئیس موسسه تحقیقاتی فراموشی در دانشگاه کمبریج در لندن است، می‌گوید این کشف می‌تواند محققان را به سمت کشف دارو‌های جدید برای پیشگیری از فراموشی هدایت کند.
این تحقیق که در مراحل اولیه، اما بسیار امیدبخش است، بر اساس توانایی خواب زمستانی در پستانداران انجام شده که با قرار گرفتن آن‌ها در معرض سرما فعال می‌شود.
راههای فعلی برای درمان فراموشی فقط اثرات آن را کمتر می‌کند. دانشمندان به دنبال درمان‌هایی هستند که بتوانند این وضعیت را به طور کامل درمان کنند.
گروهی از تحقیقات دیگر در این زمینه نشان می‌دهد که سطح پروتئین RBM ۳ در خون نوزادان و بیماران سکته قلبی و مغزی که بدنشان دچار هیپودرمی شده است، افزایش یافته است.
پروفسور مالوچی می‌گوید این یافته‌ها نشان می‌دهد که درست مانند پستاندارانی که به خواب زمستانی فرو می‌روند، انسان‌ها نیز در هنگام هیپودرمی پروتئین «سرما-شوک» را در بدنشان تولید می‌کنند.
اما او تأیید می‌کند از آنجایی که سرد شدن بدن خطرات بسیار بیشتری از فواید آن دارد، نمی‌تواند غوطه‌ور شدن در آب سرد را به عنوان راهی برای پیشگیری از فراموشی توصیه کرد.
او می‌گوید چالشی که هم‌اکنون دانشمندان با آن مواجه هستند تولید دارویی است که بتواند به تولید پروتئین شوک-سرمایی در بدن کمک کند. البته مهمتر از آن این است که باید اثبات شود که این پروتئین قطعاً از فراموشی پیشگیری می‌کند.
فراموشی بیماریِ پیرسالی است و حتی تأخیر اندکی در بروز آن می‌تواند فواید بسیار زیادی برای افراد و کل جمعیت داشته باشد.
پروفسور مالوچی می‌گوید: «به تعویق انداختن فراموشی حتی به قدر دو سال می‌تواند فواید بسیاری در زمینه اقتصادی و سلامتی برای جوامع داشته باشد.»
شناگران زمستانی
پروفسور مالوچی باور داشت که دارویی که بتواند به تولید RBM ۳ کمک کند می‌تواند از پیشرفت بیماری‌های تخریب عصبی پیشگیری کرده و حتی در برخی موارد روند رشد این بیماری‌ها را معکوس کند.
از‌آنجایی که پروتئین RBM ۳ در خون انسان‌ها شناسایی نشده بود، قدم واضح بعدی پاسخ به این پرسش بود که آیا این پروتئین در خون انسان‌ها نیز وجود دارد یا نه. پروفسرو مالوچی در مصاحبه‌ای با رادیو بی‌بی‌سی، توضیح داده بود که نقش پروتئین RBM ۳ را در انسان‌ها آزمایش کرده، اما منشور اخلاقی مانع از سرد کردن بدن انسان‌ها تا نقطه هیپودرمی می‌شود.
با شنیدن این مصاحبه یکی از اعضای گروه کوچی از شناگران زمستانی که در لندن فعالیت می‌کند قدم پیش گذاشت و برای این آزمایش داوطلب شد. مارتین پِیت و سایر شناگران داوطلب شدند تا بدن خود را به سطح هیپودرمی برسانند.
پروفسور مالوچی موافقت کرد و در طول زمستان‌های ۲۰۱۶، ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ این پروتئین در بدن شناگران زمستانی آزمایش شد.
محققان به عنوان گروه کنترل گروهی از اعضای یک باشگاه تای‌چی را که در کنار استخر ورزش می‌کردند، اما هرگز شنا نمی‌کردند، به خدمت گرفتند.
تیم کمبریج کشف کرد که سطح پروتئین RBM ۳ در بدن تعداد قابل‌توجهی از شناگران افزایش یافته بود. تمامی این شناگران هیپودرمی شده و دمای بدنشان به زیر ۳۴ درجه سانتی‌گراد رسیده بود.
سطح RBM ۳ در بدن هیچ‌کدام از اعضای گروه تای‌چی افزایش پیدا نکرده بود. دمای بدن آن‌ها نیز به سطح هیپودرمی نرسیده بود.
مواد شیمیاییِ سرما-شوک
تیم تحقیقاتی دانشگاه کمبریج «مواد شیمیایی سرما-شوک» را در سال ۲۰۱۵ کشف کرد. آن‌ها بدن موش‌های معمولی و موش‌هایی با بیماری آلزایمر و پریون (نوعی بیماری تخریب عصبی) را تا نقطه‌ای که بدن دچار هیپودرمی (کم‌گرمایی) – زیر ۳۵ درجه سانتی‌گراد - می‌شود، سرد کردند.
با گرم کردن مجدد حیوانات آن‌ها به این نتیجه رسیدند که موش‌های معمولی توانستند سیناپس‌های خود را دوباره ترمیم کنند، اما موش‌هایی که آلزایمر و پریون داشتند نتوانستند. در همین حین آن‌ها دریافتند سطح پروتئین «سرما-شوک» به نام RBM ۳ در موش‌های معمولی افزایش یافته بود، اما در موش‌های دیگر تغییری نکرده بود. دانشمندان نتیجه‌گیری کردند بین این پروتئین و تولید اتصالات جدید ارتباطی وجود دارد.
ارتباط بین این پروتئین و تولید اتصالات جدید در یک آزمایش مجزا ثابت شد. آن‌ها نشان دادند می‌توانند با افزایش مصنوعیِ سطوح پروتئین RBM ۳ در موش‌هایی که دچار بیماری آلزایمر و پریون بودند از مرگ سلول‌های آن‌ها در اثر این دو بیماری پیشگیری کنند.
این موفقیت بزرگی در تحقیقات فراموشی بود ه در نشریه علمی نیچر منتشر شد.
چرا سرما می‌تواند خطرناک باشد
سرما اثر قدرتمندی روی بدن دارد. شوک ورود به آب سرد باعث بالا رفتن ناگهانی ضربان قلب و فشار خون می‌شود و می‌تواند در افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند منجر به حمله قلبی و مغزی شود.
این کار همچنین می‌تواند باعث تنفس سریع و نفس‌نفس‌زدن بشود که اگر در این حال فرد آب را تنفس کند می‌تواند منجر به غرق‌شدگی شود.
هر چه فرد بیشتر در آب بماند، واکنش‌هایش کندتر می‌شود. افرادی که مدت طولانی در آب سرد می‌مانند دچار گیجی می‌شوند و ممکن است نتوانند به راحتی از آب خارج شوند.
دکتر هیتر مِسی از دانشگاه پورتماوث می‌گوید باید در هنگام شنا در آب سرد این موارد را به خاطر داشته باشید:
قبل از فرو رفتن در آب سرد از سلامتی کامل خود مطمئن شوید.
اگر هر گونه تردیدی دارید قبل از این کار با پزشک مشورت کنید.
با افرادی شنا کنید که به شنا کردن در آب سرد عادت دارند و خطرات احتمالی را می‌شناسند.
به محض آنکه احساس سرما کردید از آب خارج شوید.
یک سرپناه پیدا کنید، لباس‌های خیس را خارج کنید و به جای آن لباس‌های گرم و خشک بپوشید. حتماً دستکش پوشیده و کلاه پشمی به سر بگذارید.
از حرکت بازنایستید و حرکات ورزشی سبک انجام دهید. از اینکه بدنتان به لرزه افتاده است، نگران نباشید این کار به گرم شدن شما کمک می‌کند.
از حمام یا دوش آب داغ بعد از غوطه‌ور شدن در آب سرد خودداری کنید.
«تغییرات در فشار خون با دوباره گرم کردنِ خودتان باعث بیهوشی شده و خطر جراحت را افزایش می‌دهد.»