زرد و ترش می‌فروشند ، سبز و شیرین به جیب می‌زنند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز مازندران ؛ نخستین فصل پاییز با رنگ‌های زرد، نارنجی ، قرمز و سبز به نیمه راه رسیده ، حاج اصغر، همسرش ، فرزندانش و دیگر باغداران منطقه جاده دریای ساری بعد از برداشت طاقت فرسای و پر رنج برنج و بازار نابسامان با کوله باری از ناامیدی ، این بار لباس و چکمه به تن کردند و دل به سرمای پاییز سپردند و در باغ‌های مرکبات مشغول چیدن میوه نوبرانه نارنگی پیش رس هستند.

ننه لیلا همسر حاج اصغر که روسری ترکمنی با گل‌های قرمز بر سر دارد و چادری طرح دار به کمر بسته است، و جلوی دهانش را با ماسکی که خود برای همسر، دختران و پسرانش دوخته تا از کرونا در امان باشن می‌ببندد و در حال چیدن نارنگی می‌شود می‌گوید: کار ما از وقتی برگ‌های درختان جنگل و هلو و شلیل شروع به (دکتن کانه) یعنی افتادن می‌کنند تا وقتی که (ام واری ندار بیه) یعنی شاخه هایش عریان شدن و خودی نشان می‌دهند ادامه دارد، یعنی (در برف و سرما در باغ‌های منطقه مشغول چیدن و کسب روزی حلال هستیم) بعد از چیدن در واحد‌های سورتینگ می‌رویم پرتقال‌ها را بسته بندی می‌کنیم، اگر کار نکنیم با خانواده در این گرانی، چیزی نداریم بخوریم ...
حاج اصغر می‌گوید نارنگی و پرتقال مهم‌ترین میوه باغ‌های مازندران هستند و بسته به گونه درخت به صورت زودرس و یا دیررس برداشت شده و روانه بازار می‌شود. نارنگی‌ها ارقام ایواساکی، میاگاوا، اکتیو و هوشیموتو در باغ‌های مرکبات مازندران زودرس محسوب می‌شوند و به طور معمول برداشت آن‌ها از دهه دوم مهر آغاز می‌شود.
او می‌گوید:مثل دیگر محصولات کشاورزی مرکبات هم از تیررس دلالان و واسطه گران سودجو که جز به سود بیشتر و تصاحب بازار بیشتر فکر نمی‌کنند در امان نمانده است.

حاج اصغر می‌گوید ناچاریم زحمت یکسال را با وجود گرانی سم و کود، دستمزد بالایی کارگران و شیوع کرونا و بدهی‌ها به دست دلالان بسپاریم آن‌ها سبز می‌چیدن و آرام آرام تیشه به ریشه باغدار شمالی می‌زنند ...

• حال نارنگی های شمال خوب نیست

---

ناچارند سبز بفروشند در این آشفته بازار قیمت

حاج اصغر می‌گوید : برخی از باغداران و سورتینگ داران پرتقال‌های نرسیده را برداشت کرده و به وسیله گاز اتیلن در رنگ آن‌ها تغییر ایجاد می‌کنند تا به قیمت نوبرانه در بازار بفروشند.

باغدار دیگری هم می‌گوید : مرکبات شمال را با رنگ نارنجی می‌شناسیم، اما برخی از باغداران به دلیل مناسب نبودن شرایط آب و هوایی و رسیدن زودتر به بازدهی مالی، محصولات خود مانند نارنگی را با رنگ سبز از درخت می‌چینند.

 یکی از باغداران روستای عالیواک ساری می‌گوید: مجبوریم مرکبات را سبز بفروشیم برای اینکه زودتر به پول خودمان برسیم.
یکی دیگر از باغداران روستای اسپندان می‌گوید:بارش برف پاییزی سال ۹۵ سبب شد بیشتر محصول مرکبات باغداران منطقه میاندورود و ساری خراب شود و دور ریخته شود، کشاورزان از ترس هر سال محصول نارنگی و پرتقال‌ها را سبز از روی درخت می‌چینند.

باغدار دیگر از روستای ماکران می‌گوید: محصولات باغ مرکبات را سبز و زرد یکدفعه به سورتینگ داران فروخته ام.

 

تغییر رنگ مرکبات از سبز به زرد در واحد‌های سورتینگ

با حاج اصغر به چند واحد سورتینگ منطقه می‌رویم، آنجا هم مثل باغ‌های مرکبات کارگران بی وقفه در تکاپو و تلاش هستند، میوه‌های سبز در واحد‌های درجه بندی و بسته بندی به مدت ۲ تا ۴ روز و در دمای ۲۳ تا ۲۷درجه با گاز اتیلن قرار می‌گیرند تا به نارنجی تغییر رنگ دهند و بازار پسند شوند.

حسینی یکی از سورتینگ داران منطقه، می‌گوید:همان فرایندی که طبیعت بر روی درخت و میوه در مدت بیست روز انجام می‌شود در رنگ پرتقال‌ها در اتاق‌های سبز زدایی با گاز اتیلن سبززدایی و نارنگی‌ها زرد می‌شوند.

 

 

برخی رسانه‌ها به ناسالم بودن مرکبات سبززدایی شده شمال دامن می‌زنند.

برای پایان دادن به نگرانی حاج اصغر و دیگر باغداران به سراغ کارشناس کشاورزی منطقه میاندورود که خود باغدار نمونه است هم رفتم می‌گوید: استفاده از گاز اتیلن فقط شامل مرکبات شمال نمی‌شود، بسیاری از میوه‌های وارداتی هم سبززدایی می‌شوند.

چوپانی می‌گوید: بسیاری از میوه‌های ما فرایند سبززدایی را طی می‌کنند، بخصوص موز که بیش از پنج برابر مرکبات در عمل سبززدایی این فرایند را در مسیر تولید طی می‌کنند.

او می‌گوید:با این اوصاف چرا برخی رسانه‌ها به ناسالم بودن مرکبات سبززدایی شده شمال دامن می‌زنند.

چوپانی می‌گوید: چرا تا به حال کسی نیامده بگوید موز سبزدایی شده است، نخورید و خریداری نکنید و برای سلامتی مضرر است، فقط و فقط فصل برداشت مرکبات این مسائل را مطرح می‌کنند.

این کارشناس کشاورزی می‌گوید: چه دست‌های در کار است، این معافی‌های میوه دنبال چه چیزی هستند، دنبال واردات هستند؟!

 

 

حالا باید دید این نارنگی‌های سبز قابلیت تازه خوری دارند یا نه به همراه حاج اصغر چند عدد پرتقال و نارنگی سبز را برای انجام آزمایش به یکی از واحد‌های فنی مرکبات بردیم.

نماینده سورتینگ داران مازندران می‌گوید:این نارنگی‌ها که میزان قند را با دستگاه رفرکتومتر دستی اندازه گیری گرفتیم، حدود ۹ است، وقتی حدود ۹ باشد، نارنگی شیرینی لازم را کسب کرده و قابلیت استفاده برای مصرف کننده را دارد و میزان ترشی آن کم است، منتها به دلیل رنگ سبز میوه، بازار پسند برای مصرف کننده نیست.

احمدی می‌گوید: در پرتقال علاوه بر رنگ گرفتن پوست باید نسبت قند به اسید گوشت میوه نیز به شاخص ۷ تا ۱۰ رسیده شده باشد تا بتوان آن را برداشت کرد در غیر این صورت میوه نارس برداشت شده و در انبار یا بازار هرگز نخواهد رسید و ترش می‌ماند.

از حاج اصغر و خانواده اش برای ادامه پیگیری واقعیت رنگ کردن مرکبات خداحافظی می‌کنم ...

 

حقیقت پرتقال سبززدایی شده در بازار چیست؟

رییس پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری کشور هم می‌گوید:معمولاً عمل سبززدایی برای ارقام دیررس مرکبات مانند والنسیا و نارنگی‌های دیررس انجام می‌شود. در برخی از ارقام پیش رس که از نظر میزان قند و سایر خصوصیات کیفی قابل برداشت هستند، ولی پوست میوه ظاهری سبز رنگ دارد، می‌توان با استفاده از ترکیبات مجاز مانند گاز اتیلن یا اتفون سبز زدایی را انجام داد که برای این منظور میوه‌های برداشت شده در اتاق‌های مخصوص سبززدایی تیمار می‌شوند.

گل محمدی می‌گوید: این اتاق‌ها دارای ظرفیت ۱۰۰ تن میوه یا بالاتر هستند. در این مرحله میوه‌های دارای پوست سبز در آب در شرایط دمای محیط با غلظت‌های پایین اتیلن برای چند دقیقه یا کمتر انجام می‌شود. در اینجا بسیار مهم است که غلظت اتفون مورد استفاده نبایستی از حد مجاز بالاتر باشد که باعث بد طعم شدن میوه خواهد شد و همچنین در کاهش ماندگاری میوه نیز مؤثر خواهد بود.

او می‌گوید: اتفون (گاز اتیلن) روی ظاهر میوه تأثیر داشته و طعم و مزه میوه را تغییر نمی‌دهد و به رغم بهبود کیفیت ظاهری میوه، موجب رسیدگی میوه مرکبات نمی‌شود.

 

 

---

 بیشتر بخوانید:

• قصه دسترنج ترنج از باغ تا بازار

---

رنگ آوری مرکبات نارس با ترکیبات شیمایی تایید نمی‌شود

رئیس پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری می‌گوید: استفاده از هر گونه رنگ یا ترکیبات شیمیایی که روی سطح میوه استفاده می‌شود و دارای اثرات منفی در سلامت انسان و محیط زیست باشد، در مرکبات تاکنون در ایران به ثبت نرسیده و مجاز نیست و تنها سبز زدایی با اتفون برای میوه‌هایی که از نظر فیزیولوژیکی رسیده اند و پوست شان سبز است مجاز است.

مرتضی گل محمدی می‌گوید: در سبززدایی مرکبات از اتفون (گاز اتیلن) استفاده می‌شود که تنها موجب تغییر رنگ پوست مرکبات خواهد شد و کیفیت داخلی میوه و طعم میوه را تغییر نخواهد داد.

او می‌گوید: سبززدایی مرکبات در صورتی که با استاندارد‌های ارائه شده از سوی واحد‌های تحقیقاتی صورت گرفته باشد، هیچگونه ضرری برای مصرف کننده نخواهد داشت و مصرف هرگونه ماده شیمیایی در میوه‌های نارس مرکبات مورد تأیید این پژوهشکده نیست.

گل محمدی می‌گوید: دستورالعمل استفاده از اتفون در سبززدایی مرکبات و نیز واکس‌های بررسی شده و مورد تأیید این پژوهشکده در سایت پژوهشکده به نشانی http://icri.areeo.ac.ir قابل دسترسی است.

 

معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مازندران اعلام کرده:چیزی که در منایع علمی تایید شده است نیاز به آزمایشگاه و نتایج آزمایشگاهی نیست و استفاده از گاز اتیلن برای سلامتی مشکلی ندارد.

قبلا که فعالیت سورتینگ‌ها و تامین فرآورده‌های خام کشاورزی به صورت سنتی بود، کار نظارت را سازمان جهاد کشاورزی انجام می‌داد، ولی با ورود تجهیزات و مواد فرآوری‌ها در سورتینگ از جمله واکس و اتیلن، از چهار سال پیش با تهیه ضوابط انجام این کار و گرفتن مصوبه استاندارد در کارگروه سلامت و امنیت غذایی مازندران، نظارت دانشگاه علوم پزشکی مازندران وارد مرحله اجرا شد.

براساس این مصوبه، به ازای هر چند واحد سورتینگ یک مسئول فنی یا همان کارشناس صنایع غذائی بر کار‌ها نظارت می‌کند و پروانه فعالیت صادر می‌شود.

دانشگاه علوم پزشکی مازندران تایید کرده، مرکبات استان سالم و عاری از هرگونه آلودگی با رنگ آوری است و نباید تخلف یک عده سودجود را به حساب همه باغداران گذاشت.

 

 

هشدار؛ رنگ آوری مرکبات به دست برخی سودجویان

مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران می‌گوید: با توجه به شرایط آب و هوایی و نارس بودن مرکبات، برداشت زودهنگام سبب ورود مرکبات بی کیفیت به بازار و بی اعتمادی خریداران به تولید مازندران می‌شود.
شهیدی فر با انتقاد از رنگ آوری مرکبات به دست برخی سودجویان تاکید کرد: برخورد با این متخلفان جدی و بازدارنده خواهد بود.
او می‌گوید:رنگ آوری مرکبات در سال‌های اخیر، خسارات سنگینی به مرکبات مازندران در بازار کشور وارد کرد که برای پیگیری از تکرار آن، نظارت‌ها باید بیشتر شود.
شهیدی فر همچنین درباره شرایط نگهداری مرکبات در انبار‌ها تاکید کرد: باغداران برای برداشت، نگهداری و سورتینگ مناسب مرکبات، به شرایط آب و هوایی و مشاورت‌های کارشناسان جهاد کشاورزی توجه کنند.
مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران از راه اندازی پایانه صادراتی مرکبات استان به زودی در جویبار خبر داد و گفت: با راه این پایانه، مشکلات خرید و فروش و دلالی‌ها در بازار مرکبات کاهش چشمگیری خواهد داشت.

 

سبززدایی مرکبات شاید چراغ سبز دوباره‌ای برای واردات باشد

۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات سالانه در کشور تولید می‌شود که برف پاییزی سال ۹۵ سبب شد تا مجوز واردات ۱۰۰ هزار تن مرکبات صادر شود، فضا سازی درباره مضرات رنگ آوری و سبززدایی مرکبات شاید چراغ سبز دوباره‌ای برای واردات باشد.
‌
به گفته کارشناسان بخش اقتصاد کشاورزی می‌توانیم مصرف میوه با پوست سبز رنگ که دارای طعم، مزه خوب و بدون مواد شیمیایی است را میان شهروندان فرهنگ سازی کنیم و ملاک و ذائقه مصرف مرکبات به سمت کیفیت داخل میوه، هدایت کرد، نه پوست میوه حاصل این فرهنگ سازی می‌شود تضمین مالی دسترنج حاج اصغر و خانواده اش و صد‌ها باغدار شمالی در فصل مرکبات و تسلیم نشدن باغداران در برابر خواسته دلالان و واسطه گرها...

آتنا رستمی آله خیلی

خبرنگار سرویس اقتصادی خبرگزاری صداوسیما