ناتمام ماندن بازسازی خانه های سیل زده در فریدونشهر

به گزارش خبرگزاری صداوسیما ،مرکز اصفهان؛ این داستان واقعی است؛ از سیلی که در بهار سال گذشته خانه های از سنگ و چوب گل را با خودش برد، تا تصمیمی که بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای بازسازی خانه ها گرفت، تا نه  رانش و ریزش کوه و نه سیل ، خانه های روستاهای پشت کوه را تهدید کند .
آمارها می گفت، کار تمام شده و تصاویر منشر شده در فضای مجازی نشان از تغییر در خانه هایی است که امروز مدرن شده اند. و همین سوژه مرا واداشت تا 200 کیلومتر به سمت غرب اصفهان حرکت کنم و ببینم "در روستایی ترین شهرستان استان یعنی فریدونشهر که حدود 80 روستا دارد ،کار بازسازی به کجا رسیده است" ؟
قبل از هر کاری به بنیاد مسکن رفتم جایی که، حیات قلی جوانبخت را دیدم ،پیرمرد برای من داستان بازسازی را این گونه تعریف کرد : « دولت 40 میلیون تومان وام برای بازسازی خانه ها ی ما می دهد .من هم آمده ا م این وام را بگیرم و خانه ام را بازسازی کنیم» .
اما وقتی در جمع کارکنان رفتیم ، در آن شلوغی ازدحام پرونده ها ، استقبال عجیب مردم 80 روستای فریدونشهر را دیدم و متوجه شدم  بازسازی از سال 95 با ساخت 70 واحد شروع شده است و در دو سال اخیر حدود 576 خانوار از این وام استفاده کرده اند که که بیش از نیمی از آن در منطقه پشت کوه است .
و من راهی دورترین نقطه استان اصفهان در بین کوه های زاگرس مرکزی شدم در مرز استانهای خوزستان و چهار محال بختیاری ،جایی که 165 کیلومتر با فریدونشهر فاصله دارد و فقط 90 کیلومتر مسیر آسفالت دارد و بقیه سنگ و خاک است .
جاده خطر ناک ،خانه ها نا ایمن
حرکت آغاز شد در مسیری که به گفته منصور شیشه فروش مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان، « با هزینه یک میلیارد و 500 میلیون تومان، 70 نقطه سانحه خیز آن بر طرف شده است .»
اما در این راه ، 270 پیچ پر خطر را چرخیدیم ، پیچ هایی که  نه علامتی داشتند و نه حریمی برای ایمن رانندگی کردن.وجود داشت .ما یک روز در راه بودیم تا به مقصد رسیدیم .
به گفته آقای بهزاد رحیمی مدیر بنیاد مسکن شهرستان فریدونشهر همین راه خراب سبب شده  است کرایه ها نجومی باشد و وام بازسازی برای ساخت یک خانه 60 متری در روستاهای پشت کوه کفاف ندهدو فقط بتوان با این مبلغ مصالح ساختمانی خرید و به پشت کوه آورد .
قرار بود از نزدیک وضعیت 60 روستا این منطقه را که جمعیتی 15 هزار نفری دارد را ببینیم . غروب بود که به کاهگان رسیدیم وارد روستا شدم خانه ها در کنار رودخانه تا انتهای کوه ساخته شده بودند.و مرد روستایی مسیر را با سنگهای نخراشیده ای پوشانده بود تا راه را هموار کند اما راه رفتن روی آنها بسیار کار سختی بود و برای من کاری محال شده بود.
می خواستم به خانه بی بی زینب بروم .برای همین پا روی پلی گذاشتم که با چند تنه درخت و کمی کهنه پارچه ساخته بود ، خانه بی بی بالا بود او جلوی درخانه منتظرم ایستاده بود اما من روی سنگها سر میخوردم و امکان بالا رفتن برایم نبود .
بی بی برای کمک سمت من آمد ، دستم را گرفت و چند قدم برداشتم اما واقعا برای من ادامه مسیر امکان نداشت .با نفس های بریده از بی بی پرسیدم ؛« نمی ترسید اینجا زندگی می کنید؟ » .
بی بی حرفم را قطع کرد و گفت:« به خدا می ترسم ؟! پیر زن هستم تا حالا دو بار بر زمین افتاده ام ،اما چه کنم پول نداریم خانه را بازسازی کنیم .» پرسیدم،« بی بی چرا از وام های دولتی استفاده نمی کنید.؟»تا آمد جوابم را بدهد .
پیرمردی در جوابم پیش دستی کرد و به خانه اش که بر کوه ساخته بود اشاره کرد و گفت:« این خانه من است 200 سال است اجدادم اینجا زندگی کرده اند حالا مهندسان آمده اند می خواهند خرابش کند و در زمینی که ما خودمان از زیر سیل بیرون کشیده ایم برایمان خانه بسازند .»
مهندس محسن قوی معاون بازسازی مسکن روستایی بنیاد مسکن استان اصفهان می گوید : «مکان کنونی این خانه ها مناسب نیستند و زمینی شناسایی شده، مکانی امن برای بازسازی خانه های روستایی است اما روستائیان حاضر به جابجایی نمی شوند .»

ساخت خانه های جدید در زمین روستائیان
15 کیلومتر آن طرف تر زمینی دیدم که مهندسان بنیاد مسکن در حال اجرا طرحهای زیر سازی برای ساخت خانه های روستایی بودند مهندس قوی بیان معاوم بنیاد مسکن استان گفت اهالی روستایی وستگان هم همین اوضاع را داشتند اما اهالی زمینی را به بنیاد معرفی کردند تا خانه های جدید را آنجا بنا کنند .

روستای وستگان 53 خانوار دارد و شرایط دقیقا شبیه روستای کاهگان است اما با دادن این زمین دولت به هر روستایی پروانه ساخت رایگان با 21 میلیون تومان وام بلاعوض و 50 میلیون وام قرض الحسنه داده است تا خانه ها با کمک مردم مقاوم شوند. و حالا در زمین ساخت 90 خانه روستایی آغاز شده است.
خانه های نیمه تمام ،طرح تمام
از وستگان به کلوسه بزرگترین پشت کوه می آییم  اینجا طرح بازسازی با کمک گروه های جهادی از سال 95 آغاز شده است .
از بیرون نمایی از خانه های نیمه تمام می دیدم اما پیمان کار می گفت طرح در این روستا تمام شده است . به داخل روستا رسیدیم در ابتدا سیاه چادر ها توجه ما را جلب کرد گمان کردیم عشایر در حاشیه روستا اسکان داده شده اند اما اهالی گفتند، "« اینان اهالی روستا هستند که سه سال قبل بنیاد مسکن خانه هایش را برای بازسازی تخریب کرده است. اما وام دریافتی کفاف نداده و فقط توانسته اند ستون بزنند و پولی برای ساخت خانه ندارند.»"
به یکی از این چادر ها میرویم : ماه زیبا " مادر خانه، با زبان لری از اینکه به مشکلات آنها رسیدگی نمی کنند و پیمانکار حاضر نیست با رقم های کم برای آنها کار کند گلایه کرد.
اما جمشید خان پدر خانواده گفت :«خودش و دو پسرش سه سال است زیر چادر زندگی می کنند و به دلیل اینکه وام را برای خرید وسایل ساخت و ساز و کرایه های میلیونی هزینه کرده اند و حتی توانسته با فروش گاو و گوسفند هایشان سقف خانه های خود را بزند،هنوز بی خانمان هستند.» از بهداشت و حمام پرسیدم که جمشید خان حرفم را قطع کرد و گفت:«هیچ! اینجا بهداشت برای ما حرام است ما آب را هم از مدرسه کشیده ایم » .
در روستا فاضلاب های خانه در معابر رها شده بود که ماه زاد خانم به من می گفت:« چون خانه اش پایین روستا است فاضلاب ها دیگران به خانه سرآزیر می شود:» که به گفته کارشناسان بنیاد مسکن آن دلیل تکمیل نبودن طرح بازسازی روستا است .

مهندس محسن قوی بیان معاون بازسازی روستایی بنیاد مسکن استان اصفهان می گوید :«باید خانه ها تکمیل شوند ،تا بتوانیم در قالب طرح هادی معابر را نیز بازسازی کنیم .»
به خانه آقای جعفری دعوت شدیم خانه نیمه تمام که در آمار مسئولان بنیاد تمام شده بود .در این خانه نیمه تمام نه دری می دیدی نه پنجره ای . اینجا دیوارها ی خانه ها آجری و کف و سقف آن سیمانی است. اما خانواده های آقای جعفری مثل خیلی از خانواده ها اینجا زندگی می کردند آنجا که گرانی و سیمان و در پنچره و سرامیک و کاشی قصه ها شنیدی و شنیدم کرایه های میلیونی این مسیر از عید تا حالا دو برابر شده بود .

آقای جعفری می گفت:« یک تن سیمان 600 هزار تومان است اما یک و نیم میلیون تومان کرایه آوردن آن به روستای کلوسه است .»
هرچه جلوتر رفتیم گلایه مردم از گرانی کفاف نبودن وام برای ساخت و ساز بیشتر می شد از مسئولان که همراهی مان می کردند پرسیدم :«چند واحد در این سالها کامل شده است ؟»گفتند:« فقط یک خانه !»،آن هم خانه پبرزنی بود که فرزندانش که مسئولان یکی از بانکهای شهرستان بودند توانسته بودند خانه را تکمیل کنند .
از کلوسه حرکت کردیم تا شب را در کارگاه ساخت و ساز بنیاد مسکن بیتوته کنیم . شب در جاده حدود 20 جوان را دیدیم که داشتند فوتبال می کردند پرسیدم:« اینجا چرا بازی می کنید ؟»آنها هم از نبود امکانات و نبود سالن ورزشی داستان ها گفتند .
شب را در کارگاه سنگ شکن ماندیم آنجا به گفته حسن معینی مسئول کارگاه سنگ بنیاد مسکن ،با هزینه 10 میلیارد و 300 میلیون تومان راه اندازی شده شن و ماسه را با قیمت تعاونی و بدن پرداخت کرایه راه تولید و در روستاهای پشت کوه توزیع می کند.
راه حل مشکل همین جا بود آقای قوی بیان معاون بنیاد مسکن از مسوولان در خواست کمک می کرد و می گفت :« مسئولان باید کمک کنند تا هزینه های سرسام آور کرایه ها حمل بار کم شود.» او معتقد است ارگانها می توانند بارها را با نرخ معینی از فریدونشهر به پشت کوه انتقال دهند .
مشکلی که وقتی با منصور شیشه فروش مدیر کل مدیریت بحران استانداری در میان گذاشتیم گفت :«قرار است تا سه ماه دیگر فراخوانی در میان تولید کنندگان مصالح ساختمانی استان اعلام شود تا در این منطقه کارگاهای تولید مصالح احداث شود تا نیاز نباشد مصالح از شهرستان فریدونشهر و یا اصفهان تامین شود» .
جاماندگان وام
صبح از پشت کوه اول به سمت پشت کوه دوم آمدیم، تا در مسیر به روستا 85 خانواری مصیر برسیم راه این روستا خدا را شکر آسفالت بود و 24 خانه بازسازی شده بودند.

آقای چرمی که به گفته خودش خانواده شلوغی دارد به ما گفت :«برای ساخت دو واحد وام گرفته است اما توانسته یک واحد بسازد ». اینجا بسیاری از کسانی که خانه هایشان بازسازی شده ، راضی بودند

بی بی حبیبه می گفت:« زمستان در برف و کولاک باید لباس و ظرف کنار جوب می شستم اما حالا در خانه و در آشپزخانه با آب گرم ظرف می شویم بر سر اجاق غذا تهیه می کنیم و نیازی به انبار کردن هیزم نداریم».
از آنجا به سمت روستاهای بندر و پشندگان و زمستان و کمرون رفتیم اینجا ساخت و ساز رونق داشت اما همان مشکل گرانی در این روستاها چنبر زده بود و البته خانه هایی را هم دید که از وام جا مانده بودند و صاحبان خانه مجبور شده بودند بدون رعایت دستور العمل های مقاوم سازی خانه بنا کنند .

سیفعلی می گفت:« من ضامن نداشتم !چون رفتم بانک گفت باید سه تا ضامن کارمند بیاوری و من کسی را نداشتم این است که خودم خانه را با هزینه ها کم بازسازی کردم ».
اما آقای مری دهیار این روستاها می گفت:« در همه این روستاهای ده تا معلم نیستند روستایئان چطور می توانند ضامن 300 خانوار این منطقه شوند .»
مشکل را با آقای حسن خانی مدیر کل بنیاد مسکن استان اصفهان در میان گذاشتم او گفت :«به دستور استاندار اصفهان شش بانکی که در استان اصفهان وام های بازسازی را می دهند باید ضمانت نامه زنجیره ای بگیرند »
ضمانت نامه زنجیره ای یعنی اینکه سه وام گیرنده ضامن همدیگر شوند .
پشتکوه نیازمند افزایش اعتبارات
با فرماندار فریدونشهر قرار گفتگو داشتیم روز به غروب رسیده بود اما همچنان مردم از ما در خواست پیگیری داشتند قبل از سوار شدن ماشین ، سه کودک جلو آمدند و از ما در خواست داشتند تا خانه آنها را ببینیم آنها مدعی بودند که در طویله به همراه دام هایشان زندگی می کنند همراهشان شدیم و دیدم خانه ها و دام هایشان یکی است. موضوع را از پدر خانواده پیگیری کردیم.

اوگفت:« برای گرفتن وام ضامن نداشتم برای همین با پس انداز اندکی که داشتم خانه ام را تخریب و بخشی را ساختم اما به دلیلی کسادی بازار حمل و نقل در منطقه نتوانستم خانه را تکمیل کنم به بنیاد مراجعه کردم و گفتند چون غیر اصولی ساخته شده است باید تخریب شود اما من نمی توانستم خانه را تخریب کنم چون برای آن تمام پس اندازم را داده بودم. این شد که تصمیم گرفتم همین جا زندگی کنیم .»
مشکل را با آقای گوگانی کارشناس فنی بنیاد مسکن درمیان گذاشتیم او گفت ما به این خانواده پروانه رایگان 30 میلیون وام بلا عوض و 50 میلیون وام قرض الحسنه می دهیم تا این خانواده بخشی دیگر از خانه را واحدی 60 متری بسازند .
توسعه نا متوازن پشتکوه
غروب از پشت کوه دوم به سمت فریدونشهر حرکت کردیم. رانندگی در شب بسیار پر خطر بود پیچ های تند جاده شیب دار و تاریکی نبود علائم همه بر ترس ما افزود ساعت ده شب به دفتر فرماندار فریدونشهر رسیدیم .
رضا صفری فرماندار  ترسیمی از نبود توازن توسعه داشت و اینکه در تمامی شاخص ها این شهرستان محروم مانده است.

وی محروم ترین نقطه این شهرستان محروم را منطقه پشت کوه دانست و احداث راه های ایمن را کلید حل این مشکل بیان کرد و از انعقاد تفاهمنامه ای با بنیاد مستضعفان برای ساخت تونل گردنع گلوسه خبر داد و گفت :« قرار است این تونل در طول سه سال با اعتبار 30 میلیارد تومان ساخته شود و هم اکنون کار مطالعات آن آغاز شده است.»
باید امیدوار بود با ساخت راه و در کنار آن احداث صنایع کارگاهی و البته کمک نیکوکاران ، پشت کوه ساخته شود چرا که اگر دولت میخواهد با کمک جاذبه های گردشگری در این شهرستان در آمد داشته باشد باید زیر ساخت ها را فراهم می کند.

نویسنده :لیلا اعظمی کتایونچه
عکس :مجید اسماعیلیان