امروز ۲۵ مهر، سالروز آغاز عملیات «عاشورا» در سال ۱۳۶۳ است عملیاتی مشترک میان ارتش و سپاه که به باز پس گیری بیش از ۵۰ کیلومتر مربع از مناطق اشغالی در استان ایلام منجر شد.
ب
به همین علت، نخستین منطقه از خاک ایران بود که پیش از آغاز رسمی جنگ تحمیلی، مورد طمع صدام قرار گرفت و ارتش بعث عراق آن را اشغال کرد.
اشغال میمک پیش از حمله رسمی صدام:
اوایل شهریور ۱۳۵۹ تجمع انبوه نظامیان عراق، نوع آرایش و صف آرایی آنان در مقابل بخش شمالی و میانی استان ایلام، حکایت از هجوم گسترده به این استان داشت.
دوازده روز قبل از آغاز رسمی جنگ تحمیلی، در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ نیرو‌های بعثی عراق وارد استان ایلام شده و منطقه میمک را گرفته بودند.
آن‌ها ابتدا پاسگاه مرزی «حلاله» و «نی خزر» را که از میمک محافظت می‌کردند به اشغال درآوردند، اما برای تصرف ارتفاعات میمک با مقاومت نیرو‌های ایرانی مستقر در منطقه یک هفته معطل شدند.
پس از تصرف میمک و پاسگاه‌های حومه مهران و دهلران، وزیر دفاع صدام به طور رسمی اعلام کرد: نیرو‌های مسلح عراق به مرز‌های بین المللی رسیده اند و اختلافات ارضی خود را با ایران به طور عملی حل کردند. با اشغال این منطقه معبر وصولی «صالح آباد- سرنی» به طرف خط مرزی مورد تهدید نیرو‌های عراقی قرار گرفت و در نتیجه محور ایلام، صالح آباد و مهران به طور جدی نا امن شد.
در قرارداد «۱۹۷۵ الجزایر»، خط الرأس ارتفاعات «میمک» به عنوان مرز ایران و عراق تعیین شد. سپس کمیته‌های مشترک دو کشور برای تهیه اسناد لازم و میله گذاری مرز به گفتگو پرداختند.
این مذاکرات که به کندی انجام می‌شد، تا آستانه وقوع انقلاب اسلامی به نتیجه تعیین کننده‌ای نرسید و در این میان، با توجه به اینکه رژیم عراق به تعیین قطعی مرز‌ها تمایلی نشان نمی‌داد، با پیروزی انقلاب اسلامی زمینه برای ملغی شدن قرارداد الجزایر فراهم شد تا اینکه در روز ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ به میمک حمله کرد و دو روز پس از انجام این حمله آن را به تصرف کامل خود درآورد.
چهار ماه بعد یعنی روز ۱۹ دی سال ۱۳۵۹، طی عملیات «ضربت ذوالفقار»، اگر چه دشمن از ارتفاعات میمک عقب رانده شد، اما شمال و غرب این منطقه همچنان تحت اشغال او بود. این وضعیت ادامه داشت تا این که عملیات «عاشورا» ; در سال ۱۳۶۳ به منظور آزادسازی ارتفاعات شمال میمک و نیز دامنه غربی آن طراحی و اجرا شد.
اهداف عملیات عاشورا (میمک):
انهدام بخشی از قوای دشمن، تحمیل پدافند در دشت به دشمن، ایجاد تسهیلات در رفت و آمد از جنوب به غرب و بالعکس و نیز ارتباط و اتصال جبهه‌های جناحین میمک، آزادسازی قسمتی از اراضی اشغالی، تأمین منطقه میمک با تسخیر و تصرف ارتفاعات مهم منطقه مانند «گرگنی»، «فصیل» ; و «فرورفتگی میمک» ; از جمله اهدافی هستند که موجب طرح ریزی این عملیات عاشورا (میمک) شد.
سراسر منطقه عملیاتی پوشیده از شیار‌ها و پستی و بلندی‌های بسیاری بود که پراکندگی آن‌ها شکل پیچیده‌ای به منطقه داده بود و نوع زمین منطقه از خاک رُس و در بعضی نقاط همراه با شن بود که حرکت خودرو‌ها را دچار مشکل می‌کرد. حد فاصل تنگه‌های «بینا» و «بیجار» که عملیات در آن متمرکز شده بود، ارتفاعات به نسبت بلندی قرار داشت که مرتفع‌ترین آن‌ها کوه میمک به شمار می‌آمد. به هر میزان که از ارتفاعات به طرف خاک عراق پیشروی می‌شد، به تدریج زمین پست‌تر و تقریبا مسطح می‌شد.
قرارگاه سلمان، فرمانده عملیات آزادسازی میمک:.
اما با این شرایط فرماندهی و هدایت عملیات بر عهده قرارگاه «سلمان» ; بود و نیرو‌های عمل کننده متناسب با وظایف و اهداف مورد نظر به چهار قسمت تقسیم شدند:
۱- نیرو‌های عملیاتی فجر ۱:
سپاه: تیپ مستقل ۲۱ امام رضا (ع) با چهار گروهان تانک از تیپ زرهی ۲۸ صفر.
ارتش: تیپ یک لشکر ۸۱ زرهی با دو گردان.
۲-نیرو‌های عملیاتی فجر ۲:
سپاه: تیپ مستقل انصار الحسین (ع). در احتیاط کل عملیات بودند و تا پایان عملیات وارد عمل نشدند.
۳-نیرو‌های عملیاتی فجر ۳:
سپاه: لشکر ۵ نصر با چهار گردان به علاوه یک گروهان تانک از تیپ زرهی ۲۸ صفر.
ارتش: گردانِ ۲۱۱ تانک از لشکر ۸۴ پیاده.
۴-نیرو‌های عملیاتی فجر ۴:
سپاه، تیپ مستقل ۲۹ نبی اکرم (ص).
ارتش، یک گروهان از گردان ۲۱۱ تانک.
۵-توپخانه: سه گردان از ارتش و دو گردان از سپاه.
با توجه به استعداد نیرو‌های ایرانی پس از انجام شناسایی‌های لازم، عملیات از سه محور زیر طراحی شد که محور نخست از ارتفاعات فصیل، ۳۵۰ و بانی- تلخاب، که در مأموریت «فجر ۱» بود.
همچنین محور دوم نیز از ارتفاعات فصیل و یال میمک، که در مأموریت «فجر ۳» ;معرفی شد و از فرو رفتگی میمک، که در مأموریت «فجر ۴» بود هم سومین محور عملیاتی عنوان شد.
آغاز عملیات:
از همین رو از غروب روز ۲۵ مهر سال۱۳۶۳، نیرو‌ها به طرف اهداف خود حرکت کردند. درگیری با دشمن با رمز «یا اباعبدالله الحسین (ع)»; حدود ساعت ۳۰ دقیقه بامداد در محور میانی (فصیل) آغاز شد و رزمندگان پس از چندین ساعت نبرد موفق شدند در ساعت حدود ۹ صبح ارتفاعات فصیل را تصرف و سپس پاکسازی کنند. در این میان، تلاش برای تصرف یال میمک (۳۴۸) به نتیجه نرسید.
در محور جنوبی (فرورفتگی میمک) که درگیری در ساعت ۲:۴۵ دقیقه آغاز شد، اگر چه نیرو‌ها توانستند به برخی از اهداف خود دست یابند، ولی در حالی که فاقد سنگرهای دفاعی بوده و از امکانات پشتیبانی نیز بی بهره بودند، با پاتک زرهی دشمن مجبور به عقب نشینی شدند.
در محور شمالی (گرگنی)، نیرو‌ها که اغلب اوقات خود را به خنثی سازی میادین مین و بازکردن معبر اختصاص داده بودند، سرانجام پس از مدتی درگیری با دشمن توانستند ارتفاع گرگنی را تصرف کنند.
در این میان دشمن با جمع آوری و سازماندهی نیروهایش از صبح روز دوم پاتک‌های سنگین خود را که به آتش شدید توپخانه و حملات هوایی همراه بود، آغاز کرد و هر بار با مقاومت شدید رزمندگان سلحشور سپاه و ارتش روبرو شد و ضمن تحمل تلفات و ضایعات قابل توجه، مجبور به عقب نشینی شد.
دستاورد‌های عملیات عاشورا (میمک):
در نهایت پس از چند روز درگیری بین دو طرف، مواضع متصرفه تأمین شد و نتایج عملیات عاشورا به شرح زیر رقم خورد:
- بازپس گیری بیش از ۵۰ کیلومتر مربع از مناطق اشغالی.
- تصرف بخش مهمی از ارتفاعات منطقه (فصیل - گرگنی).
- در معرض تهدید قرار گرفتن جاده بدره - مندلی.
- آزاد شدن جاده مرزی خودی.
- کشته و زخمی شدن حدود هزار و ۵۰۰ نفر از نیرو‌های دشمن.
- به اسارت درآمدن ۱۹۰ نفر.
- انهدام چندین دستگاه تانک و خودرو نظامی.
- به غنیمت درآمدن ۴ دستگاه تانک، ۷ دستگاه خودرو، ۶ قبضه تفنگ ۱۰۶ میلیمتری، ۲۹ قبضه خمپاره انداز و تعداد زیادی سلاح سبک و مهمات.
حدود 20 تا عملیات مستقیم حضور داوطلبانه داشتم با همه سختی ها
بجرات میگم سخترین و پرحجم ترین اتش تو پاتک 29 مهر 63 میمک بود که من بوسیله ترکش خمپاره مجروح شدم