تضمینی که تضمین نمی‌کند خودکفایی را

قوت غالب
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خراسان شمالی،گندم قوت غالب ما ایرانی هاست؛ دولت برای حمایت از این محصول استراتژیک، چندین دهه است که خرید تضمینی می‌کند. با این سیاست، حتی چند سالی ایران به خودکفایی گندم رسید. اما در سال‌های اخیر این خرید تضمینی، خودکفایی کشور در گندم را تضمین نمی‌کند و حتی هر از چندگاهی به ناچار، گندم وارد می‌کنیم!

خلوتی سیلو‌ها
با آنکه مهلت تحویل گندم به سیلو‌ها برای خرید تضمینی گندم در شهریور ماه به پایان رسید، دولت در خراسان شمالی، این مهلت را یک ماه دیگر تمدید کرد. اما با این وجود خبری از صف‌های طولانی کامیون‌های گندم، جلوی سیلو‌ها نیست. دیدن صف‌های
طولانی جلوی سیلو‌ها چندسالی بود که گزارش خبری معمول ما بود، اما حالا به قول معروف، پرنده پر نمی‌زند!

شلوغی بازار گندم

هرچه جلوی سیلو‌ها خلوت است، همان اندازه جلوی مغازه‌هایی که در کار فروش غلاتند، شلوغ است. انگار این مغازه‌ها عملا محل تحویل گندم شده است.
با برخی از مردم صحبت کردم که چرا گندم را به سیلو‌ها تحویل نمی‌دهند؟! اما پیش از پاسخشان از نگاه معنا دارشان جواب گرفتم. می‌گویند: دولت ۲ هزار و ۵۰۰ می‌خرد، بازار آزاد ۳ هزار و ۳۰۰ است.
هر چه درباره این قیمت‌ها بیشتر می‌گفتند، بیشتر از سوالی که کرده بودم خجالت می‌کشیدم.
با خودم گفتم مگر خرید گندم این چند مغازه چقدر است؟ پرکاهی در برابر سیلو‌های گندم خراسان شمالی محسوب نمی‌شوند!
به سراغ مدیرکل غله استان رفتم، پرسیدم که اوضاع خرید تضمینی گندم امسال چطور است؟
موسوی می‌گوید: پیش بینی‌ها این بود که امسال ۱۸۱ هزار تن گندم خریداری کنیم؛ اما در نهایت ۱۱ هزار تن گندم تحویل گرفتیم. بیش از ۷۰ هزار تن، یعنی چیزی بیش از ۳۰ درصد گندم تولیدی خراسان شمالی تحویل سیلو‌ها نشد.
مدیر غله خراسان شمالی می‌افزاید: هر سال، علاوه بر خرید گندم مورد نیاز استان، حدود ۳۰ هزار تن مازاد را به دیگر استان‌ها صادر می‌کردیم که امسال خبری نیست.

غوز بالا غوز

در حالیکه قیمت گندم در بازار آزاد بالاتر از ۲ هزار و ۵۰۰ تومان است، برخی از گندمکاران هنوز همه مبلغ گندمی که به دولت فروخته اند را نگرفته اند. به قول معروف؛ این را کجای دلمان بگذاریم!
یکی از گندمکاران خراسان شمالی می‌گوید: ۴ ماه پیش گندم تحویل داده ام که تا این زمان که میانه مهر است، دولت پولم را نداده است.
رضایی، مانند یک ورشکسته، آزرده خاطر، می‌گوید: تا همین حالا در هر تن ۷۰۰ تومان ضرر کردم و از آن بدتر اینکه هنوز پولی دولت نداده است.

همه جا، همین است
اول گمان می‌کردم موضوع تحویل ندادن گندم به سیلو‌ها مختص خراسان شمالی است؛ اما وقتی با استان‌های خوزستان، فارس و گلستان که به ترتیب رتبه اول تا سوم تولید گندم را دارا هستند، تماس گرفتم، متوجه شدم: خوزستان؛ ۵۵۰ هزار تن، فارس؛ ۵۰۴ هزار تن و گلستان؛ ۳۰۰ هزار تن گندم به دولت تحویل نداده اند. این یعنی جمعا یک میلیون و ۳۵۰ تن گندم که فقط در این ۳ استان تحویل نشده است.
این اعداد تا حدودی شبیه آماری است که دولت امسال از خارج گندم وارد کرده است!

مرغ همسایه غاز است
از رئیس نظام صنفی و منابع طبیعی کشاورزی کشور درباره ماجرای واردات ۲ میلیون تن گندم پرسیدم. ملک زاده می‌گوید: این آمار صحت دارد و برای این مقدار گندم بیش از ۱۱ هزار میلیارد تومان پرداخت شده است.
با کمی جمع و تفریق متوجه شدم دولت برای هر کیلو گندم وارداتی ۶ هزار تومان پرداخت کرده است. این درحالیست که برای تولید داخل ۲ هزار و ۵۰۰ تومان بابت هر کیلو پرداخت کرده است.
ملک زاده می‌افزاید: برای خرید ۸ میلیون و ۳۰۰ هزار تن گندم کشاورزان داخلی به قیمت ۲ هزار و ۵۰۰ تومان، ۲۱ هزار میلیارد پرداخت شده، این در حالیست که با ۱۱ هزار میلیارد تومان اعتبار صرف شده برای گندم وارداتی، به قیمت ۶ هزار تومان، فقط ۲ میلیون تن گندم خریداری شده است!

آش همان و کاسه همان
قیمت خرید تضمینی امسال نتوانست مشوقی برای کشاورزان باشد؛ از طرفی قیمت نهاد‌های کشاورزی، بخصوص کود شیمیایی در چند ماه اخیر ۱۰ برابر شده است. بالا رفتن قیمت سم، بذر و شخم را هم باید به این‌ها اضافه کرد. همه این اتفاقات درست در زمان کشت پاییزه رخ داده؛ زمانی که کشاورز در تردید برای کاشتن یا نکاشتن قرار گرفته است.
در چنین شرایطی دولت برای افزایش رغبت کشاورزان به کشت گندم، نرخ خرید تضمینی گندم سال آینده را ۴ هزار تومان اعلام کرد. اگرچه این مبلغ در قیاس با ۲ هزار و ۵۰۰ امسال، افزایش ۴۰ درصدی را نشان می‌دهد، اما شوکی به کشاورزان وارد نکرده است.

برخی کشاورزان می‌گویند همین حالا در بازار قیمت گندم ۳ هزار و ۳۰۰ تومان است. با توجه به تورم، قیمت ۴ هزار تومان، کارآیی‌ای شبیه همین قیمت ۲ هزار و ۵۰۰ تومان امسال را دارد. مگر اینکه دولت قیمت نهاده‌های کشاورزی را کم یا رایگان کند.

ایمانی نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور در ارتباط تلفنی می‌گوید: نرخ ۴ هزار تومان هنوز نهایی نشده و مجلس می‌تواند آن را بالا ببرد.

فصل کشت گندم کم کم دارد شروع می‌شود و حالا چشم کشاورز به درب بهارستان دوخته شده است؛ آیا گندم بکارد یا نکارد؟

نویسنده: مهری شهرکی