وزیر کشور با تاکید بر ضرورت تهیه طرح جامع برای مدیریت حوادث غیرمترقبه گفت: در بحران‌ها بیمه‌ها با جدیت وارد شوند و پرداختی بیمه‌ها باید با میزان خسارت‌ها هماهنگ باشد.
وزیر کشور در ادامه به وظایف قانونی ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی مدیریت بحران اشاره کرد و گفت: بررسی و تعیین سند راهبرد ملی مدیریت بحران، برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، برنامه ملی آمادگی و پاسخ و برنامه بازسازی و بازتوانی جهت تقویت خروجی‌های این ستاد و همچنین بررسی و تصویب ضوابط فنی، فرایند‌ها و دستورالعمل‌ها و استاندارد‌های مورد نیاز در مدیریت بحران از جمله این وظایف است.
وزیر کشور با بیان اینکه رئیس سازمان مدیریت بحران کشور و همکاران ایشان در سازمان، در زمینه تدوین دستورالعمل‌ها و استاندارد‌های مورد نیاز در مدیریت بحران اقدامات خوبی کردند، گفت: تدوین دستورالعمل‌ها و استاندارد‌ها در سطح وسیعی در حال انجام است و چند مورد هم برای سیر مراحل تصویب به دولت ارائه شده است.
رحمانی فضلی به اصل پایش بهنگام مخاطرات جوی و اعلام بموقع هشدار‌های لازم به ذینفعان اشاره کرد و افزود: وارد فصل‌های بارندگی و سرما می‌شویم و تجربه سال‌های قبل به ما نشان می‌دهد که در مواردی غافلگیری رخ داده است و این غافلگیری، خسارت‌های زیادی برای مردم به همراه داشته است.
تحقق مستمر آمادگی‌های لازم در این عرصه ضروری است و سازمان هواشناسی و وزارت نیرو و سایر بخش‌هایی که در این حوزه کار می‌کنند، باید همه اطلاعات مورد نیاز، تحلیل ها، همه مراحل هشدار‌ها و الگو‌های بارش و تغییرات دما و دیگر اطلاعات مورد نیاز مدیریت بحران از جمله پیشگیری را به موقع اعلام کنند.
وی افزود: پیش بینی وضعیت هوا تا سه ماه امکان پذیر است، اما ضریب خطای بالایی دارد و هرچه به زمان وقوع نزدیک‌تر می‌شویم، امکان پیش بینی دقیق‌تر می‌شود، بنابراین حداقل یک هفته را برای اعلام پیش بینی‌های نسبتا دقیق از سوی هواشناسی مبنا قرار می‌دهیم و البته لازم است که دو هفته یا حتی یک ماه قبل هم، اطلاع رسانی بین دستگاه‌ها انجام شود تا مراقبت‌های اولیه انجام شود و به ویژه در حوزه سرما و مسائل کشاورزی بتوان اقداماتی انجام داد.
وزیر کشور با تاکید بر اینکه بایستی جلسات جلسات متناظر استانی و شهرستانی ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی مدیریت بحران به صورت مستمر هم در استانها و همچنین در شهرستان‌ها برگزار و آمادگی‌های لازم ایجاد شود، گفت: حال که این جلسه را تشکیل دادیم تا یک هفته همه استانها و شهرستان‌ها نیز باید جلسات متناظر ستاد را برگزار کنند و مروری بر وضع موجود داشته باشند، برنامه‌ها را مد نظر داشته باشند و نقاط ضعف و آسیب‌ها را شناسایی کنند و در آمادگی کامل باشند.
وی با بیان اینکه براساس سوابق گذشته، قبلا نقاط پر ریسک مشخص شده است، عنوان کرد: آنقدر منابع و امکانات در کشور نداریم که کل کشور را به صورت یکسره در کمک رسانی و در استقرار امکانات ببینیم. بلکه باید بر مبنای تجارب و سوابق گذشته، مناطق را اولویت بندی کنیم و مناطق پرریسک را از نظر تامین امکانات، تجهیزات، وسایل و خدمات لازم در اولویت اول قرار دهیم.
وزیر کشور به رصد و بازبینی پل‌های کم ارتفاع اشاره کرد و گفت: معمولا در هنگام بروز سیل یکی از دلایل خروج سیل از مسیل اصلی که بستر رودخانه‌ها است، احداث پل‌های کم ارتفاع و غیراستاندارد است که واقعا مشکل ایجاد می‌کند.
وی افزود: قرار است که وزارت راه و شهرسازی درباره این موضوع کار کند و با همکاری وزارت نیرو، در یک بازه زمانی مشخص، پل‌های غیراستاندارد به خصوص در مناطقی که سیل را به سمت مراکز جمعیتی و کشاورزی هدایت می‌کند، حذف شوند.
رحمانی فضلی ادامه داد: این امر هنوز به صورت کامل محقق نشده است، اما باید تلاش کنیم تا هرچه سریعتر عملیاتی شود تا بتوانیم از انحراف سیل به مناطق مسکونی و کشاورزی جلوگیری کنیم.
وزیر کشور با بیان اینکه در جلسه امروز به موضوع سوخت اشاره شد، افزود: به اندازه کافی بنزین، گاز و فراورده‌های نفتی برای مصارف مردم و نیروگاه‌ها در کشور وجود دارد و باید سوخت مناسب برای وضع‌های خاص نیروگاه‌ها نیز ذخیره شود که ما در شرایط خاص دچار اشکال نشویم. به هرحال باید برای شرایط خاص هم برنامه داشته باشیم.
وی به بارش برف در سال گذشته در استان گیلان اشاره کرد و گفت: این برف غافلگیری بزرگی برای همه بود که انتقال امکانات و خدمات و تجهیزات را دچار مشکل کرد و می‌توانست خسارت زیاد انسانی داشته باشد و البته با عنایت خداوند مدیریت شد.
وزیر کشور با اشاره به ماهیت اصلی ستاد مقابله با بحران که ناظر به شرایط اضطراری است و با یادآوری اینکه اساساً در شرایط عادی، ساختار‌ها و ساماندهی‌هایی مثل این ستاد لازم نیست، گفت: هرچه شدت بحران بالاتر باشد، آزمون این ستاد خود را نشان می‌دهد و در برخی مواقع نتیجه این آزمون‌ها موفق نبوده است.
وی در ادامه به پیش بینی و تجهیز مکان‌های مناسب به منظور ارائه خدمات به آسیب دیدگان احتمالی از قبیل اسکان اضطراری به صورت اردوگاهی و همچنین استقرار و چینش بهینه سرویس‌های بهداشتی، نانوایی‌ها و آشپرخانه ها، اشاره کرد و گفت: مشکلی که در زلزله کرمانشاه و همچنین در سیل ۹۸، در چند روز اول داشتیم، ناهماهنگی‌های زیاد بود که بروز چنین مسائلی، کار را سخت می‌کند، انرژی‌ها را تلف و منابع را دچار آسیب می‌کند. به طور مثال کالا‌هایی درخواست و در محل دپو می‌شود، اما برخی از آنچه که نیاز است اصلاً نیست. این تشخیص و تعیین اولویت بندی و سپس نحوه توزیع امکانات و خدمات و استقرار جمعیت، یک زنجیره مرتبط است که اختلال در آن منجر به مشکل می‌شود و در جهت رفع این مشکل، سازمان مدیریت بحران، باید طرح جامع تعیین اولویت بندی و نیازسنجی در روند امداد و بازسازی را تدوین کند.
وی بر تدوین طرح جامع تعیین اولویت بندی‌ها و نیاز‌ها تاکید کرد و گفت: باید یک نهاد را در زمان بحران در مناطق روستایی و همچنین متولی مشخصی را در مناطق شهری، مسئول توزیع منابع و امکانات کنیم که پیشنهاد دادیم در روستاها، شورا‌های روستا و دهیاری‌ها را مسئول کنیم و در این زمینه آموزش دهیم، همچنین بسیج را به کمک این‌ها بیاوریم و در شهر نیز سازمانی برای این موضوع در نظر گرفته شود تا این مشکل را به صورت اساسی حل کنیم.
وزیر کشور در ادامه با اشاره به استقرار نیرو‌های امدادی و نیرو‌های نظامی و انتظامی استان جهت خدمات رسانی، بیان داشت: در حوادث، نیرو‌های انتظامی و نظامی و امنیتی جز اولین دستگاه‌هایی بودند که به محض وقوع بحران در محل حضور یافتند و موفق هم بودند. البته باید برنامه ریزی لازم را انجام دهیم تا از ظرفیت این نهاد‌ها بیش از پیش بهره‌مند شویم.
وی ادامه داد: بسیج در تمام حوزه‌ها با جدیت و اشتیاق، فعالیت کمک می‌کند، در بحران‌های سال‌های اخیر، مانند سیل ۹۸ هم دیدیم که همه جا پای کار و فعال هستند، اما مهم این است که سازماندهی شده، متشکل و برنامه ریزی شده و آماده برای این کار و کاملا هماهنگ با کل روند مدیریت بحران باشند.
وزیر کشور در ادامه ضمن قدردانی از زحمات بسیج، با تاکید بر ضرورت تدوین طرح جامع بهره گیری از ظرفیت بسیج در مدیریت بحران، عنوان کرد: باید پایگاه‌های بسیج در کنار تمامی کارهایشان، به مدیریت بحران نیز بپردازند که این امر جزو شرح وظایف آن‌ها نیز محسوب می‌شود؛ چرا که بسیج در حوزه‌های اجتماعی و شرایط بحرانی باید در خدمت مردم باشد.
رحمانی فضلی در ادامه بر تجهیز و استفاده از ماشین آلات مناسب از جمله برف‌روب، یدک کش، تجهیزات مورد نیاز آتش نشانی تاکید کرد و گفت: براساس گزارش هلال احمر و وزارت راه و شهرسازی، هر دو دستگاه نگرانی و دغدغه در تامین این تجهیزات و وسایل دارند. خسارات عظیم سیل یا زلزله به خصوص اگر خسارت جانی باشد، قابل قیمت گذاری نیست و اگر در شرایط عادی بتوانیم حداقل امکانات را تامین کنیم، نه تنها جان افراد، بلکه اموال، دارایی‌ها و حتی زمین‌های کشاورزی آن‌ها را از خسارت‌های زیاد حفظ می‌کنیم.
وی با تاکید بر تامین امکانات لازم و خدماتی و ذخایر مورد نیاز هلال احمر مانند چادر و وسایل گرمایشی و مواد غذایی گفت: گزارش وضعیت انبار‌های هلال احمر قانع کننده نیست و حتما باید وضع انبار‌ها پیگیری شود.
رحمانی فضلی در ادامه به انجام و تمرین مانور‌های استانی در طول سال اشاره و اضافه کرد: آموزش بسیار مهم است. آموزش عمومی در عرصه مدیریت بحران را باید جدی بگیریم و به صورت معمول و مستمر آموزش را در دستورکار خود قرار دهیم.
وی ادامه داد: کمیته تبلیغات و اطلاع رسانی ستاد بحران باید موضوع آموزش را به صورت مستمر دنبال کند و صرفا اطلاع رسانی به زمان وقوع حادثه موکول نشود، بلکه در طول سال به صورت مستمر این آموزش‌ها را دنبال کنیم. مدارس و کتب آموزشی، رسانه‌ها و به ویژه صدا وسیما باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرند؛ لذا سازمان مدیریت بحران باید از کمیته تبلیغات و اطلاع رسانی برای تمام سال و در همه موضوع‌ها و حوزه‌های مرتبط برنامه بخواهد.
وزیر کشور به اهمیت استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و پیش بینی ساز و کار این مهم پرداخت و گفت: قطعاَ در سیلی مانند سیل ۹۸، که بیش از ۱۵۰ شهرستان تحت تاثیر سیل بود، امکانات دولتی جوابگو نیست و باید از بخش خصوصی کمک گرفت، اما ساز و کار و پروتکل‌های جدی و مؤثری در این حوزه نداریم.
وزیر کشور در بخش دیگری از سخنان خود در موضوع تأمین امکانات مورد نیاز به یک تجربه در سیل ۹۸ اشاره و تصریح کرد: در سیل خوزستان شاهد بودیم که لوله‌های قطر بزرگ در این استان نبود و اعلام کردند که این لوله‌ها را صرفاً وزارت نفت در اختیار دارد که با آقای زنگنه تماس گرفتیم و ایشان هم بسیار کمک کردند. اما در مناطقی که چنین مصالحی احتیاج داریم، حتما باید دپوی اولیه داشته باشیم.
همچنین باید به تعداد کافی از پل‌های موقت نیز سفارش دهیم. البته هر زمان مورد نیاز بوده از سوی ارتش یا سپاه تامین شده است، اما آن‌ها نمی‌توانند همواره امکانات خود را در اختیار ما قرار دهند؛ چرا که وظایف زیادی دارند و باید همیشه آمادگی داشته باشند.
رحمانی فضلی با بیان اینکه باید در همه شهرها، پاکسازی و لایروبی رودخانه‌ها انجام شود، گفت: نباید در پی بارش برف و باران، کانال‌های آبرسانی دچار اشکال شوند و موجب آبگرفتگی معابر و سطح شهرها شوند، به خصوص در جنوب شهر تهران که مشکلات زیادی ایجاد می‌شود و در این جلسه شهردار تهران گزارشی ارائه کرد که آمادگی لازم ایجاد شده است و بیشتر خواهد شد.
وی افزود: وزارت نیرو در خصوص لایروبی رودخانه گزارش خوبی ارائه کردند که امیدواریم این موضوع تقویت شود و متناسب با اولویت هر یک از استانها در این خصوص و براساس تجارب سال‌های گذشته اقدام شود.
وزیر کشور در بخش دیگری از سخنان خود به ساخت و ساز‌ها در حریم و بستر رودخانه‌ها اشاره و تاکید کرد: باید از ساخت و ساز در حریم و بستر رودخانه‌ها جلوگیری شود، و برای تحقق این موضوع وزارت نیرو به عنوان متولی اصلی باید با جدیت از حریم رودخانه‌ها صیانت کند.
البته در این روند، در محدوده شهری شهرداریها، و در محدوده غیرشهری، دهیاری‌ها کمک کنند تا از حریم رودخانه‌ها صیانت شود.
وی تصریح کرد: قریب به ۷۰ درصد منازلی که در سیل خراب می‌شود، خانه‌های ساخته شده در حریم رودخانه هاست. دیگر نباید اجازه داد که در حریم رودخانه‌ها سازهای ایجاد شود و باید جدی‌تر از گذشته با متجاوزان به حریم رودخانه‌ها برخورد قانونی شود.
رحمانی فضلی همچنین به ایمن سازی و مقاوم سازی سازه‌های ساختمانی پرداخت و گفت: برخی سازه‌ها قدرت لازم را ندارند. برخی پل‌ها و بیمارستان با اینکه تازه ساز هستند، در سیل و زلزله به سرعت تخریب می‌شوند که نشان می‌دهد در مطالعات اولیه و کیفیت اجرا دچار اشکال بوده است که باید در این زمینه هم اقدامات لازم انجام شود و برخورد اساسی با متخلفین صورت گیرد تا دچار چنین مشکلاتی نشویم.
وزیر کشور با اشاره به اینکه عشایر در زمان بحران‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند، گفت: باید مکان‌های قشلاق و ییلاق عشایر در برنامه ریزی‌ها دیده شوند به گونه‌ای که در در زمان بحران، خدمات رسانی به همه از جمله عشایر مدنظر باشد و رسیدگی به این گروه‌ها راحت‌تر انجام شود.
وزیر کشور همچنین به مشکل فاضلاب استان خوزستان، به ویژه شهر‌های اهواز، خرمشهر و آبادان اشاره کرد و گفت: با بارندگی‌های شدید یا زیاد شدن آب رودخانه کارون، سیستم فاضلاب این شهرها جواب نمی‌دهد و آب وارد خیابان‌ها می‌شود که سال گذشته و حتی امسال با شدت بیشتری با این مسئله مواجه بودیم.
وی تصریح کرد: وزارت نیرو در قبال آب‌های سطحی نیز مسئول است و باید فکر اساسی در این زمینه بشود. البته وزارت نیرو هم این کار را جزء برنامه‌های اولویت دار گذاشته است و در برآورد‌ها و محاسبات لحاظ می‌کند.
رحمانی فضلی همچنین به نقش مهم دهیاری‌ها پرداخت و خاطر نشان کرد: دهیاری‌ها باید کمک‌های لازم و حداقل اقدامات اولیه در زمان بحران را انجام دهند و تا زمانی که نیرو‌های امدادی برسند، روستا را مدیریت کنند.
وی با بیان اینکه بیمه مسأله مهمی در بحران‌ها است، گفت: باید بیمه با جدیت وارد شود و خسارت پرداختی نیز متناسب با وضعیت بحران تنظیم شود و خسارت منطقی داده شود. البته دولت هم بهتر است که در پرداخت یارانه بیمه کمک کند.
رحمانی فضلی همچنین به موضوع آبخیزداری و اهمیت و فواید آن پرداخت و گفت: اهمیت آبخیزداری بیش از نقش جدی آن در کنترل سیلاب و جلوگیری از خسارت است، بلکه موضوع اصلی، تغذیه سفره‌های آب زیر زمینی و استفاده از آن در کشاورزی و تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش است و واقعاً در این زمینه، هرچه سرمایه گذاری کنیم جواب می‌دهد.
وی افزود: موضوع آبخیزداری باید به صورت مردمی و توسط گروه‌های جهادی و بسیج مردمی باشد که حتما دلسوزانه‌تر و با قیمت پایین‌تر انجام می‌شود و همچنین به دلیل اینکه اهالی روستا خود در جهت تحقق آن همکاری کرده اند، در نگهداری و حفظ آن بهتر عمل خواهند کرد.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات در زمان بحران موضوع انتظامات است که نیروی انتظامی در این زمان به زحمت می‌افتد و با سختی کار را پیگیری می‌کند. سایر نیرو‌ها هم کمک می‌کنند، اما باید طرح داشته باشیم و مانند سایر بحران‌ها نیروی انتظامی باید به کمک بسیج و سایر نیرو‌ها انجام وظیفه کند و نیازهایش رفع شود.
وزیر کشور افزود: اورژانس آمادگی لازم را دارد و در این جلسه گزارش خوبی ارائه کرد.
وی ابراز امیدواری کرد: اورژانس بتواند در عمل هم به خوبی عمل کند و مراقبت‌های لازم را انجام دهد؛ چرا که با توجه به شرایط کرونایی نگرانی‌ها بیشتر است و در هرحال ۱۵ درصد امکانات اورژانس باید برای شرایط خاص و بحرانی آماده باشد.
وی بر بهره گیری از ابزار‌های نوین و هوشمند در بحث مدیریت و سازماندهی بحران و در برآورد خسارات و اقدامات پیشگیرانه تاکید کرد و گفت: استفاده از عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای در بحران بسیارمهم است که پیش از این از آن‌ها کمتر استفاده کرده‌ایم. در حالی که با استفاده از با تصویر هوایی از کل منطقه می‌توان تصمیم‌های بهتری را در روند مدیریت بحران گرفت.
وزیر کشور افزود: در سیل گذشته استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در برآورد خسارات و همچنین ایجاد سامانه سجاد برای ثبت خسارات بسیار کمک کرد و این موضوع نقش مهمی در ارزیابی و برآورد‌های دقیق خسارات ایفا کرد.