محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر موفق شدند نمونه نیمه صنعتی دستگاه جریان سنج چندفازی برای اندازه گیری نرخ جریان فازهای نفت، آب و گاز در سیال خروجی چاه های نفت را بسازند.
به گزارش خبرنگار حوزه آموزش عالی و دانشگاه گروه علمی و فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما، آقای دکتر امید خیاط مجری طرح « طراحی و ساخت دستگاه جریان سنج چندفازی برای سامانه های سه فاز نفت، آب، گاز» درباره این طرح گفت: اجرای این طرح بر اساس نیاز و ضرورت تولید داخل کالاهای اساسی و نیازهای فناورانه صنعت نفت بوده که در شرایط فعلی تحریم می تواند به عنوان فرصتی برای تقویت صنعت داخلی و تولیدات دانش بنیان تلقی شود. وی افزود: تولید و بهره برداری از میادین نفت و گاز نیازمند استفاده از تجهیزات اندازه گیری جریان در خروجی از چاه ها و در خط انتقال سیال است و با توجه به اینکه اغلب آب هم در سیال خروجی از چاه ها به همراه نفت، گاز و میعانات گازی وجود دارد اندازه گیری نرخ جریان هر یک از فازهای سیال اهمیت ویژه ای در بهره برداری و مدیریت مخازن و همچنین بهینه سازی تولید خواهد داشت. آقای دکتر خیاط با بیان اینکه بهترین ابزار برای این اندازه گیری استفاده از دستگاه جریان سنج چندفازی است، گفت: اندازه گیـری جریان سیال خروجی از چاه های نفت و گاز تاکنون توسط «تفکیـک گرهای آزمایشی فاز» انجام می گرفته است. وی ادامه داد: در دو دهه گذشته با هدف حل بسیاری از مشکلات و محدودیت های بکارگیری و کاهش هزینه های عملیاتی تفکیک گرهای آزمایشی فاز، جریان سنج های چندفازی بطور گسترده ای جایگزین این تفکیک گرها شده اند. وی افزود: حجم و وزن بسیار کمتر، نیاز نداشتن به دخالت انسان در فرایند اندازه گیری و اندازه گیری پیوسته و برخط نرخ جریان سیال چندفازی از مهمترین مزایای جریان سنج های چندفازی در مقایسه با تفکیک گرهای آزمایشی فاز به شمار می رود. آقای دکتر خیاط گفت: تعداد معدودی شرکت تولیدکننده دستگاه جریان سنج چندفازی وجود دارد که برغم وجود یک شرکت چینی و چند شرکت اروپایی اکنون می توان این فناوری را تقریبا در انحصار شرکت های آمریکایی دانست. وی با بیان اینکه دانش فنی ساخت این دستگاه بدست آمده است، ادامه داد: این طرح برای نخستین بار در کشور اجرایی شده و به نتیجه رسیده است و اکنون محصول در فاز تجاری سازی با سطح آمادگی فناوری TRL-5 است. وی با اشاره به روش کار در این طرح گفت: دسترسی نداشتن به نمونه تجاری محصول در کنار نبود اطلاعات فنی کافی در منابع علمی که به علت پیچیدگی فناوری محصول و انحصار چندجانبه تولید آن است، گلوگاه های فنی زیادی در طراحی محصول و چالش های بسیاری در فرایند ساخت دستگاه ایجاد کرد. از این رو دوره تحقیق و توسعه در این طرح حدود 7 سال طول کشید که در نهایت منجر به کسب دانش فنی ساخت و طراحی مستقل محصول شده است. آقای دکتر خیاط خاطر نشان کرد: دستگاه جریان سنج چندفازی برای اندازه گیری نرخ جریان فازهای آب، نفت و گاز در جریان سیال چندفازی خروجی از چاه های نفت و گاز و در خط انتقال سیال به عنوان یک جزء ضروری در تجهیزات سرچاهی و چاه آزمایی شناخته می شود. در حالت کلی، این دستگاه می تواند بصورت دائم در مسیر سیال در موقعیت سرچاهی پایین دست کاهنده نصب شود و میزان تولید و پارامترهای سیال را بطور دقیق و پیوسته اندازه گیری کرده و در اختیار کاربر قرار دهد و همچنین این دستگاه می تواند به همراه یک چارچوب با اتصالات پایین دست و بالادست برای هوادهی (ونچوری) و ابزار دقیق مورد نیاز آن بصورت سیار و نصب موقت در چاه آزمایی و آزمایش های دوره ای تولید مورد استفاده قرار گیرد. صنعت نفت کشور کاربر اصلی این محصول است و مخاطب اصلی این دستگاه مهندسین بهره برداری هستند. وی افزود: پس از اتمام مرحله آزمایش میدانی دستگاه، تولید این محصول بر اساس نیاز بازار داخل و بازار منطقه آغاز خواهد شد. وی با اشاره به مزیت های رقابتی طرح گفت: نبود امکان تأمین و خریداری مستقیم این دستگاه از شرکت های تولیدکننده خارجی و محدودیت های فنی و هزینه های بالای تأمین و نگهداری خرید غیرمستقیم محصول، هزینه تأمین و نگهداری و ریسک فنی خرید جریان سنج های چندفازی تولید شرکت های خارجی را برای صنعت نفت و شرکت های تابعه افزایش داده است. گفتنی است استاد راهنمای این طرح آقای دکتر حسین آفریده عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر بوده است.