آلزایمر یا بیماری فراموشی، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که در آن به تدریج توانایی ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. البته با بالا رفتن سن، اندکی فراموشکار شدن در افراد طبیعی است.
به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما ؛ اما در بیماری آلزایمر این اختلال حافظه به تدریج پیشرفت می‌کند یک هشتم از افراد دارای ۶۵ سال و بیشتر، این حالت مخرب زوال عقل را دارند. آلزایمر در مرحله اول ممکن است برای خانواده و دوستان قابل تشخیص نباشد.
۲۱ سپتامبر مصادف با ۳۱ شهریور، روز جهانی آلزایمر است. ماه جهانی آلزایمر، ۱ تا ۳۰ سپتامبر (۱۱ شهریور تا ۹ مهر) فرصتی جهانی برای افزایش آگاهی، آموزش و جلوگیری از زوال عقل به وجود می‌آورد.
شعار ماه جهانی آلزایمر در سال ۲۰۲۰، «بیایید در مورد زوال عقل صحبت کنیم» است، زوال عقل در سراسر جهان یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که با آن مواجه هستیم و تقریباً ۵۰ میلیون نفر در سطح جهان مبتلا به بیماری دمانس هستند که حدود ۶۰ درصد آن‌ها در کشور‌هایی با درآمد کم و متوسط زندگی می‌کنند و هر ساله حدود ۱۰ میلیون نفر مورد جدید به این بیماری مبتلا می‌شوند.
پیش‌بینی شده که تا سال ۲۰۳۰ تعداد مبتلایان به دمانس به ۸۲ میلیون نفر و تا سال ۲۰۵۰ به ۱۵۲ میلیون نفر خواهد رسید. زوال عقل منجر به افزایش هزینه‌ها برای دولت، خانواده‌ها و حتی خود فرد می‌شود. هزینه‌های اجتماعی زوال عقل در سال ۲۰۱۵ در سطح جهان، ۸۱۸ میلیارد دلار آمریکا معادل یک و یک دهم درصد تولید ناخالص داخلی جهان تخمین زده شد.
آقای دکتر محمد تقی جغتایی، مشاور وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی در امور توانبخشی، در نشست تصویری روز جهانی الزایمر با اشاره به روند صعودی بیماری آلزایمر، گفت: ۳۶ درصد افراد بالای ۸۵ سال دچار اختلال حافظه می‌شوند، سبک زندگی و افزایش امید به زندگی بیماری‌هایی مانند آلزامیر افزایش پیدا می‌کند.
وی افزود: تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که بین ۶۵ تا ۷۴ سال هستند ۱۶ درصد، بین ۷۵ تا ۸۴ سال هستند ۴۵ درصد و ۳۶ درصد افراد بالای ۸۵ سال، به اختلال حافظه دچار می‌شوند.
آقای دکتر جغتایی گفت: بین ۸ تا ۱۰ درصد جمعیت بالای ۶۵ سال در جهان به بیماری اختلال حافظه دچار هستند و در ایران هم بالای ۵۰۰ هزار نفر به این بیماری مبتلا هستند.
مشاور وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی در امور توانبخشی گفت: امسال می‌خواهیم مقدمات غربالگری بیماران آلزایمری را آماده و فراهم کنیم و از دستگاه‌های همراه هم برای این کار دعوت می‌کنیم.
بنابر این گزارش شایع‌ترین نوع دمانس، بیماری آلزایمر است، انجمن جهانی آلزایمر ۱۰ علامت و نشانه‌های اولیه آلزایمر را نامبرده است از جمله اینکه از دست دادن حافظه که زندگی روزمره را مختل کند، چالش‌هایی که در برنامه‌ریزی و یا حل مشکلات با آن‌ها مواجه می‌شویم، دشواری در انجام کار‌های عادی، سردرگمی مکانی و زمانی، مشکلات ادراک دیداری و ارتباطات فضایی، اختلالات زبان گفتاری و نوشتاری، گم کردن اشیا و فراموشی، ضعف یا کاهش قضاوت کناره‌گیری از فعالیت‌های کاری و اجتماعی و تغییرات در حالات، رفتار و شخصیت.
باید در نظر داشت در صورتی که این علائم را در خود و دیگران مشاهده کردید، نباید آن‌ها را نادیده بگیرید و باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا با تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر و شروع درمان زودهنگام، می‌توان از بروز معلولیت‌های ناشی از این بیماری پیشگیری کنید.
خانم دکتر «تبسم ارشادی‌فر»، متخصص طب ایرانی نیز رعایت اصول حفظ تندرستی طب ایرانی، در پیشگیری از بروز آلزایمر را مؤثر می‌داند و در بیان علل بروز این بیماری و برخی توصیه‌های مهم از دیدگاه طب ایرانی برای پیشگیری از بروز این بیماری می‌گوید: نسبت ابتلای زنان به آلزایمر بیشتر از مردان بوده و کلمه مطابق با آن در طب ایرانی نسیان است که سال‌ها قبل از تشخیص این بیماری در طب مدرن، حکمایی همچون رازی، ابن سینا و سید اسماعیل جرجانی نیز آن را تعریف کرده‌اند.
وی افزود: علت نسیان از دیدگاه طب ایرانی در درجه اول سردی و تری مغز و سپس سردی و خشکی یا گرمی و خشکی آن است.
ارشادی‌فر، علائم آلزایمر را در افراد مختلف با توجه به علت بروز آن متفاوت دانست و گفت: وقتی سردی و تری بر مزاج مغز غلبه دارد، خواب بیمار زیاد بوده و ممکن است اشک‌ریزش از چشم‌ها نیز مشاهده شود، در حالی که در سوء مزاج سرد و خشک، فرد کم‌خوابی و خشکی بینی داشته و می‌تواند امور گذشته را به یاد بیاورد.
وی با بیان اینکه فراموشی به ندرت به دلیل غلبه گرمی و خشکی به وجود می‌آید، افزود: ابتلا به آلزایمر نه تنها در زنان بیشتر بوده، بلکه نسبت به مردان سریع‌تر هم پیشرفت می‌کند.
بنابر این گزارش متخصصان اعصاب و روان معتقدند آلزایمر قبل از بروز، علائم هشداری از خود نشان می‌دهد. برخی از علائم هشدار دهنده ابتلا به آلزایمر به این شرح است:
حافظه و گفتار در اوایل آلزایمر:
حافظه بلندمدت به طور معمول دست نخورده باقی می‌ماند، اما حافظه کوتاه مدت مختل می‌شود. شخصی که دوستش دارید ممکن است صحبت‌های شما را فراموش کند. او ممکن است سؤالاتی را که پاسخ داده شده تکرار کند. این بیماری گفتار را نیز مختل می‌کند، بنابراین او ممکن است در یادآوری کلمات معمول دچار چالش شود.
از دست رفتن حافظه و رفتار
آلزایمر می‌تواند سبب تغییرات رفتار و پریشانی شود. ممکن است عزیز شما در محلی آشنا گم شود. بی ثباتی خلقی و لغزش در قضاوت نیز عوارض رایج آن هستند. او بهداشت ضعیفی نیز دارد. افرادی که قبلا شیک پوش بودند ممکن است لباس‌های آلوده پوشیده و شستن مو‌های سرشان را فراموش کنند.
علائم هشدار دهنده ابتلا به آلزایمر را نادیده نگیرید
رویارویی با این فکر که یکی از عزیزانتان این بیماری را دارد مشکل است، اما بهتر است هر چه زودتر به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. در ابتدا ممکن است تشخیص چیز دیگری باشد. این علائم ممکن است ناشی از یک مشکل قابل درمان باشد، مانند به هم خورد تعادل تیروئید؛ و اگر هم آلزایمر باشد، وقتی که درمان در مراحل اولیه بیماری آغاز شود، کارایی بهتری خواهد داشت.
خانم دکتر ارشادی فر متخصص طب ایرانی در پایان با توصیه به رعایت اصول حفظ تندرستی بر مبنای شش اصل ضروری حیات، برای پیشگیری از آلزایمر، گفت: آب‌وهوای سالم، خواب و بیداری، خوردن و آشامیدن، ورزش و استراحت، جذب مواد ضروری و دفع مواد زائد و حالات روحی روانی، شش اصل مهمی است که در مکتب طب ایرانی همواره بر رعایت توصیه‌های مرتبط با هر یک از آن‌ها تاکید شده است.
وی افزود: استفاده از مغزیجات و کشمش و انجیر، پرهیز از مصرف پیاز خام، سیب ترش ناشتا و گشنیز زیاد و ننوشیدن آب زیاد، به‌خصوص در نبود احساس تشنگی، از دیگر توصیه‌های برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری بوده و افرادی که مزاج مغز آن‌ها سرد و‌تر است نیز باید از خوردن کاهو پرهیز کنند.
نویسنده : مریم صادقی