در پیچ و خم های آنلاین یا حضوری

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز مهاباد، تمام سالهای تدریسم از دوستان و نزدیکان بارها شنیده ام که خوش به حال معلم ها تابستان تعطیل هستند، برف و باران و سرما برای شما معلم ها هیجان انگیز است چون میتوانید کنار بخاری خانه درحالیکه چای گرم مینوشید به تماشای منظره زیبای برف از پنجره خانه تان مشغول شوید.

راست میگفتند تعطیلی مدارس مثل بارش برف خیلی زیبا و هیجان انگیز است ولی تعطیلی از زمستان پارسال تا چندی پیش واقعا  این طور نبود.

 در 23 سالی که معلم هستم از تدریس در شهرهای محروم و دورافتاده تا سختی آموزش به دانش آموزان مختلف با شرایط متفاوت فرهنگی را تجربه کرده ام اما امسال متفاوت ترین سال تدریسم است.

 هرگز فکر نمیکردم یک روز در اتاق خانه ام در حالی که ماسک بردهان دارم لباس فرم پوشیده ­ام و تنها در یک اتاق دربسته که روبرویم به جای دانش آموزان یک تخت خواب و دوربین روشن گوشی همراهم که با مشقت فراوان آن را روی چهارپایه ای که تکیه گاهش چند کتاب قطور دوران دانشجویی ام بود جاداده­ام و پنجره ای رو به کوچه تدریس کنم.

تدریسی که چاشنی آن گاههگاهی صدای  نون خشکی و سمساری  و نمکی می شود.

گاهی هم نگرانی از اینکه نکند فرزندانم و همسرم طاقت نیاورند و در اتاق را باز کنند و مجبور شوم تمام آنچه را که ضبط کرده ام دوباره مثل یک فیلم سینمایی کات کنم و از نو مشغول تولید محتوا شوم .

اما با خودم فکر میکنم این شرایط تدریس با وجود روحیه ی امروز دانش‌آموزان و به تبع نگرانی‌ها و محدودیت‌ها در سطح جامعه و بعضا درگیری بستگان و اعضای خانواده‌ دانش‌آموزان با این بیماری ارزشش را دارد جایی که همچون پزشکان وپرستاران که در خط مقدم در تلاشند باید بر سر عهد خود ماند و بی دریغ چراغ علم را به‌دست گرفت و راهنمای دانش‌آموزان بود  و با جمله ی همیشگی این نیز بگذرد خودم را آرام میکنم.

در این باره من متخصص نیستم و نمی‌دانم موضع آموزش و پرورش نسبت به این موضوع  چیست اما بسیاری از سوالات ذهنم را مشغول کرده است.

آن طرف قضیه والدینی هستند که در ساعت تدریس بسیاری از خانواده‌ها سر کار هستند و دانش آموز امکان دسترسی به فضای مجازی را در بعضی از ساعات ندارد و این مسئله زمان بندی‌های تدریس آنلاین  را بهم می‌ریزد.

یکی از دوستان نزدیکم استاد دانشگاه است از نگرانی اش برایم نوشته که فقط اولین روز مدرسه آنلاین در خانه بوده و امیدوار است آرمیتا دختر 8 ساله اش بتواند یاد بگیرد چطور خودش از ساعت 8 تا یک و نیم از پای لپ تاپ تکان نخورد، اینترنت قطع نشود، اگر مشکلی در صفحه به وجود آمد خودش حل کند، در کنار اینها خوب درس یاد بگیرد، در آینده دکتری چیزی هم شود.

برخی از والدین هم بخاطر نگرانی های همیشگی که پیرامون فضای مجازی بخصوص برای کودکان وجود دارد می گویند:آنها قصد و تصمیم تهیه گوشی برای فرزندان خود دست کم تا دبیرستان نداشته اند ولی حالا ناگزیر به تهیه گوشی شده اند و نگران آسیب های احتمالی آن بر کودکان خود هستند.

یکی از والدین می­گفت: بسیاری از بچه ها گروه­هایی در فضای مجازی تشکیل داده اند و دیگر استفاده از گوشی و تبلت مثل تکلیف شده است و بیشتر اوقات صرف گپ و گفتگو در گروه هایی با دوستان می شود.

خانواده­ها با در اختیار گذاشتن یک گوشی با فیلترشکن در اختیار فرزندان خود آنها را وارد دنیای بی در و پیکری می کنند که کمترین آمادگی را برای ورود به آن ندارند.

بالارفتن قیمت گوشی های هوشمند هم که... حوصله ­ی شرح قصه نیست.

یک مادر سرپرست خانواده که همسایه­ مان است دو دانش آموز در مقطع ابتدایی و راهنمایی دارد و می گوید: هنوز موفق به تهیه گوشی نشده ام ولی چاره ای نیست باید تهیه کنم؛  به چند جا سپرده ام که من را به جایی معرفی کنند تا بتوانم یک گوشی کارکرده قسطی بخرم.

این روزها شرایط سختی داریم از سردرگمی معلمین، نگرانی والدین، تدریس حضوری و آنلاین ، تولید محتوی و ویرایش فیلم های تدریس، مهمتر از همه نگرانی برای سلامت بچه ها و مدرسه بی روح بدون هیاهو و سر و صدا

در میان صحبت­های همکاران فهمیده ام یکی از مهمترین انتقادهایی که به راه اندازی این شبکه وارد شده نبود امکانات اینترنتی در مناطق روستایی و دسترسی نداشتن دانش آموزان این مناطق به گوشی های همراه هوشمند است.

از طرفی در مناطق محروم خیلی از خانواده‌ها گوشی همراهی که بتوانند نرم افزارهای مجازی را بر روی آن نصب کنند ندارند و همین مسئله در دوران کرونا برای بسیاری از معلمان بسیار سخت بوده و هر معلمی با مهارتی که در طول خدمتش کسب کرده  به تدریس آنلاین مشغول است.

به علت سرعت پایین اینترنت، بخش عمده ای از زمان معلم­ها صرف آموزش و تهیه و ارسال محتواهای آموزشی می­شود و در عین حال هزینه اینترنت را هم باید در نظر داشت.

یکی از معلمان که در مقطع ابتدایی تدریس می­کند می­گوید: چند گیگ اینترنتی که هدیه دادند خیلی سریع تمام شد و ما برای تدریس از طریق شاد به نوعی هزینه اینترنت را باید خودمان پرداخت کنیم.

با گذشت بیش از ده روز از بازگشایی مدارس اما برخی از دانش آموزان هنوز وارد شبکه شاد نشده و  از این شبکه آموزش نا امید شده اند، برخی از دانش آموزان این روزها در واتساپ و تلگرام آموزش های درسی را فرا می گیرند و شاد همچنان با روند کندی در حال به­ روز شدن است.

یکی از جامعه شناسان با تاکید بر این که بسیاری از خانواده ها از نداشتن امکانات تکنولوژیکی در آموزش مجازی رنج می برند می­گوید: این مشکل ریشه درموضوع مهمی به نام شکاف دیجیتال دارد که این شکاف به نابرابری افراد و جوامع در دسترسی به فناوری های اطلاعات گفته می­شود.

رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) کشور در سفر چند روز پیش خود به مهاباد گفت:در سطح کشور 6 هزار نخبه ،هشتاد و یک هزار دانشجو و بیشتر از 450هزار دانش آموز زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) مشغول به تحصیل و فعالیت هستند که از این مجموع 250 هزار نفر  مجموع 250 هزار نفر از نظر امکانات آموزشی (الکترونیکی ) دچار کمبود و مشکل هستند.

بختیاری افزود: در مرحله اول برای حل مشکل آموزشی این تعداد 14 هزار تبلت از طریق بنیاد مستعضفان و 10 هزار هم از طریق ستاد فرمان حضرت امام خمینی (ره) به ما تحویل داده می شود تا به دست مددجویان برسانیم همچنین قراردادهای ارزشمندی هم با اپراتور همراه منعقد شده تا در زمینه تهیه تبلت و بسته های اینترنتی کمک رسان ما باشند.

 وی اضافه کرد: در همین زمینه قرار است تا مهر ماه 50 هزار عدد تبلت به دست این قشر تحصیلکرده برسد.

رییس مرکز برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه ۸۵ درصد دانش‌آموزان می‌توانند از شاد استفاده کنند، گفته است: از دانش‌آموزانی که ابزار لازم برای استفاده از شبکه شاد ندارند، حمایت خواهیم کرد و آنها شناسایی و تجهیز می‌شوند.

به گفته مدیر آموزش و پرورش مهاباد هم، این شهرستان40  هزار دانش آموز دارد که 75 درصد دانش آموزان شهرستان در شبکه شاد عضو هستند.

کامبیز شاوله افزود: در روستاهایی که وضعیت سفید دارند دانش آموزانمان  از آموزش حضوری استفاده میکند.

وی اضافه کرد: اینترنت رایگان فعال است 20 گیگ هم برای معلمان فعال شده است.

مدیر آموزش و پرورش مهاباد میگوید: ما تابع ستاد ملی مبارزه با کرونا هستیم و درحال حاضر هیچ خبری مبنی بر تعطیلی مدارس به دست ما نرسیده است.

شاوله می افزاید: حتی اگر مدارس تعطیل شوند معلم ها موظفند در مدرسه حاضر شوند و از آنجا آنلاین تدریس کنند.

روانشناسان هم در این زمینه نظرهای متفاوتی دارند البته حق هم دارند این فضا برای همه هم جدید است هم عجیب

آنها می­گویند: با توجه به اینکه در سامانه شاد، فعالیت ارتباطی معلم و دانش آموز بصورت فرد به فرد انجام می گیرد و دانش آموزان بصورت گروهی مشارکت ندارند بنابراین این شیوه به رشد هوش هیجانی و عاطفی دانش اموزان کمکی نخواهد کرد.

بسیاری از آنها بر این باورند استفاده از برنامه های الکترونیکی  وقت گیر و استرس زا هستند.

بر این باورند: آموزش دهندگان برای ضبط یک برنامه آموزشی که در دسترس همگان قرار گیرد بیش از پیش از خود واقعی فاصله می گیرند و کمتر ارتباط هیجانی و عاطفی با دانش آموز برقرار می کند.

احمدی یکی دیگر از روانشناسان میگوید: سیستم آموزشی که تا قبل از این ، آزمایش و تجربه نشده بود طبیعی است که علاوه بر مزایا ، مشکلات و معایبی هم داشته باشد.

وی می افزاید: برای رسیدن به جایگاه  مطلوب در آموزش مجازی باید زیر ساخت اینترنتی و نرم افزارهای مفید در این زمینه طراحی شود ولی سامانه شاد به نوعی می تواند نقطه شروع مناسبی باشد.

شاید شبکه آموزشی ارتباط چهره به چهره و مستقیم میان دانش آموزان با معلمان و مدیران را کمرنگ کند اما دنیای امروز می طلبد تا انسان ها روش های دیگری از ارتباطات را تجربه کنند و در بستری ماورای آنچه که می توان تصور کرد، با یکدیگر در تعامل باشند.

نمی توان از نقایص و اشکالاتی که این شبکه دارد غافل شد و هنوز راه طولانی تا تحقق همه اهداف و آرمان های ترسیم شده برای این شبکه نوپا در پیش است ولی همین حرکت و هدایت آموزش در فضای مجازی و بهره گیری از نوعی متفاوت از یاددهی و یادگیری می تواند راه را برای ایده های خلاقانه تر باز کند تا این ابزار در آینده کارآمدتر حضور و بروز داشته باشد.

اما این را میدانم در حالیکه همه چیز انگار به قهقرا میرود مجبور هستم از منطقه امن ذهنی ام بیرون بیایم و چالش های جدید را به جان بخرم.

باید آه و یاس و ناامیدی را دور بریزم بلکه شاید ذره ای تاثیر بگذارم روی همه سیاهی ها

امروز به عنوان معلم مشغول تولید محتوای الکترونیکی برای دانش آموزان سرزمینمان هستیم این کار بزرگ و سخت نیازمند همکاری همکارانی است که ترجیح میدهند روز جمعه و تعطیلی را به استراحت بگذرانند و از عقب افتادن آموزش در روزهای کرونایی شکوه و گلایه کنند.

ساراراهب