دوران دفاع مقدس در کرمانشاه؛
کرمانشاه نقطه آغاز و پایان جنگ تحمیلی ...
استان کرمانشاه در جنگ ایران و عراق یکی از مناطق محوری جنگ بود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کرمانشاه، جنگ ایران و عراق به صورت رسمی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ آغاز شد و در ۲۹ مرداد ۱۳۶۷ به پایان رسید،
استان کرمانشاه از روز اول تا آخر درگیر جنگ زمینی و هوایی بود و حتی پیش و پس از این تاریخ نیز هدف حملات نیروهای متخاصم و صحنهٔ درگیری این نیروها بود.
با آغاز جنگ تحمیلی، لشکر ۸۱ ارتش کرمانشاه باید با چهار لشکر عراق میجنگید و از استان ایلام هم حفاظت میکرد، اما با کمک نیروهای مردمی و سازماندهی و انسجام سپاه پاسداران، ماشین جنگی صدام خیلی زود متوقف و دشمن به عقب رانده شد.
ارتش، سپاه و بسیج مردمی گرچه دستشان خالی بود و تجهیزات نظامی محدودی داشتند، اما کمبودها را با دلاوری، شجاعت و ایثار جبران کردند و یک وجب از خاک، اقتدار، اعتقاد و داشتههای ایران اسلامی عقب ننشستند.
محدوده زمانی پیروزی انقلاب اسلامی تا زمان آغاز جنگ تحمیلی در استان کرمانشاه از مقاطعی است که کمتر به آن پرداخته شده؛ دورهای که کرمانشاه درگیر جنگ داخلی و حمله غیررسمی عراق بود.
در تاریخ ۱۴ فروردین ۱۳۵۸ یک گروه از ارتش عراق به شهر قصرشیرین حمله کردند.
در روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ همزمان با حمله به دیگر نقاط مرزی ایران، حمله به استان کرمانشاه هم با حمله به شهرهای قصر شیرین، اسلامآباد غرب و کرمانشاه آغاز شد.
در نخستین ساعات دوم مهر ۱۳۵۹ شهر «سرپل ذهاب» در حملۀ هواپیماها و توپخانۀ ارتش عراق اشغال شد.
یکی مهمترین وقایع جنگ در استان کرمانشاه بمباران پناهگاه پارک شیرین بود که در تاریخ در شب ۲۶ اسفند ۱۳۶۶ این پناهگاه که مکانی برای پناه گرفتن غیرنظامیان در هنگام حملات هوایی بود، هدف موشک متعلق به ارتش عراق قرار گرفت.
در جریان این رویداد ۸۰ نفر کشته و ۳۰۰ نفر مجروح شدندماجرا در این واقعه از این قرار بود که موشک از داخل هواکش وارد پناهگاه شد و منجر به افرایش شدید تلفات گردید. اغلب قربانیان زن و کودک بودند.
یکی دیگر از فجایع ارتش بعث در کرمانشاه بمباران شیمیایی روستای زرده در شهرستان دالاهوی کنونی بود و بمباران شیمیایی نسار دیره بود
بمباران زرده که در روز ۳۱ تیر ۱۳۶۷، پس از آنکه قطعنامه ۵۹۸ مورد پذیرش حکومت جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتهبود، روستای زرده از طرف ارتش بعث عراق هدف حملات شیمیایی قرار گرفت.
طی این حملات هوایی، ۲۷۰ نفر در همان روز کشته شده و ۸۳۰ نفر مجروح شدند. روستای زرده به سبب قرارگیری بارگاههای شخصیتهای مهم آیین یارسان، از مراکز مهم این آیین است و زیارتگاه مهمی برای یارسانیان بهشمار میرود.
طی این حمله تعدادی بمب شیمیایی حاوی گاز خردل و اعصاب از طرف نیروی هوایی عراق بر روی روستا زرده افکندهشد.
همچنین اصابت یکی از بمبها به چشمهی آب روستا و استفادهی مردم از آب آن سبب گسترش تلفات شد. ۲۷۰ نفر در همان روز و کشته شده و ۸۳۰ نفر مجروح شدند که برخی در سالهای بعد با ابتلاء به بیماریهایی که از عوارض گاز خردل و دیگر مواد شیمیایی بود کشته شدند
بسیاری از مردم روستا با بیماریهای مختلف از جمله سرطانها دست به گریبان بوده و کودکان نیز دچار مشکلات نقص مادرزادی در این روستا به دنیا آمد.
روستای نسار دیره و نسار دیره سفلی در روز ۳۱ تیرماه ۱۳۶۷ خورشیدی همزمان با بمباران شیمیایی روستای زرده مورد حمله شیمیایی ارتش عراق قرار گرفت.
در این حمله ۴ تن در دم جان سپردند و نزدیک به هزار تن نیز شیمیایی شدند؛ و در نهایت نقطه پایانی جنگ و تیر خلاص به رویای حبابین صدام در عملیات مرصاد زده شد
این عملیات که در تاریخ ۴ مرداد ۱۳۶۷ نبردی توسط سازمان مجاهدین خلق ایران طرحریزی شد و طی آن میان ارتش جمهوری اسلامی ایران و این سازمان جنگ درگرفت. این درگیریها تا روز ۸ مرداد ۱۳۶۷ ادامه داشت و در نهایت در مکان تنگهٔ چهارزبر نیروهای ارتش ایران بر سازمان مجاهدین خلق پیروز شدند.
این درگیریها شهرهای سرپل ذهاب، کرند غرب و اسلامآباد غرب توسط سازمان مجاهدین خلق ایران برای چند روز تصرف شد که در نهایت با شکست این سازمان همهی این شهرها مجدداً به کنترل نیروهای نظامی ایران درآمد.
تعداد زیادی از نیروهای مجاهدین خلق در این نبرد کشته شدند.
بنا بر اعلام بنیاد شهید و امور ایثارگران کرمانشاه، ۵۵۰ نفر اهل استان کرمانشاه در شمار نیروهای جمهوری اسلامی ایران در این درگیریها کشته شدهاند.
شهدا و مجروحان جنگ تحمیلی در کرمانشاه :
بنا بر اسناد رسمی جنگ تحمیلی، در استان کرمانشا، در مجموع نزدیک به ۳۱ هزار نفر به عنوان نیروی نظامی در جنگ شرکت کردهاند یا در نتیجه ی آن شهید و یا مجروح شدهاند.
از این تعداد، ۹۸۰۰ نفر نظامی و غیرنظامی کشته و ۱۹ هزار و ۶۰۰نفر به عنوان جانباز ثبت شدهاند.
۱۷۰۰ تن نیز با سابقه ی شرکت در جنگ، دارای اثر جانبازی نیستند و کشته نیز نشدهاند، اما به اسارت دشمن درآمده سپس در برنامه تبادل اسرا با نظارت صلیب سرخ آزاد شده و در ۲۶ مرداد ۱۳۶۸ به وطن بازگشتند.