دوره آموزش توسعه کارآفرینی و توانمندسازی برای ارتقاء بهره‌وری و نهادینه شدن روش‌های اجتماع‌محور در توسعه کسب‌وکار‌های محلی در منطقه ۸ تهران برگزار و اعلام شد: ۴۵۰ هزار زن سرپرست خانوار در تهران وجود دارد.
یکی از نکات اساسی در مورد رویکرد محله محوری و کار آفرینی این است که شهرداری متولی حل بیکاری نیست و نباید به این موضوع ورود کند. اما نگاه محله محور شهرداری ایجاد تسهیل در حوزه کار آفرینی در محلات است.
سید مالک حسینی، سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی با بیان اینکه هزینه مستقیم نگهداری یک معتاد بدون هزینه تامین زیر ساخت روزانه ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان است، گفت: اگر بتوانیم ۱۰۰ معتاد را پس از بهبود یافتن به چرخه اشتغال بازگردانیم و به خانواده‌هایشان بسپاریم سالانه یک میلیارد تومان صرفه‌جویی می‌شود.
سیدمالک حسینی در افتتاحیه اولین دوره آموزش و ارتقاء توانمندی‌های برنامه‌ریزی و تسهیلگری برای توانمندسازی، توسعه کارآفرینی و کسب‌وکار‌های اجتماعی گفت: عمده‌ترین مشکل در ایران موانع شروع کسب‌وکار و نبود شرایط لازم برای پایداری فعالیت صاحبان کسب و کارهاست.
او با بیان اینکه نگهداشت اجتماعی شهر به اندازه حوزه خدمات برای شهری مانند تهران لازم است، گفت: ایجاد و رونق کسب‌وکار‌های خرد علاوه بر اینکه موجب استحکام خانواده‌ها می‌شود، از بروز مشکلات و به ویژه آسیب‌های اجتماعی جلوگیری می‌کند.
حسینی از آغاز به کار این دوره‌ها خبر داد و گفت: موضوع کارآفرینی جزو مأموریت‌های این سازمان قرار داده شده است هرچند که اصولا در گذشته نگاه شهرداری به موضوع کارآفرینی فقط ارائه زیرساخت‌های ارزان بود و در حالت عالی از کارآفرینان می‌خواست که از نیرو‌های انسانی مورد نظر شهرداری همچون زنان سرپرست خانوار و بهبود یافتگان استفاده کند، اما حالا رویکردمان تغییر کرده است و به دنبال تسهیلگری و نه صرفا ارائه زیرساخت‌ها هستیم و در هنگام ارائه زیرساخت نیز به شاخص‌های مختلفی از جمله تحت پوشش قرار گرفتن جمعیت هدف، توجه کنیم.
حسینی گفت: شهرداری متولی حل بیکاری نیست و نباید به این موضوع ورود کند، اما رویکرد تسهیلگری را دنبال می‌کند. تلاش این است که در این دوره یکی از ماندگارترین اقدامات در حوزه اجتماعی را ایجاد کنیم. مدل کسب‌وکار نیز به صورت مشارکت‌پذیری خواهد بود.
او با اشاره به تاثیر کرونا بر از بین رفتن برخی مشاغل بیان کرد: وجود تحریم‌ها نیز بیشتر باعث تنگنا می‌شود. باید به سمت تامین معاش پایدار قدم برداریم و در این راستا یکی از موضوعاتی که دنبال می‌کنیم آموزش ۵۰۰ خانواده کودکان کار است که با رویکرد دستیابی به معاش پایدار طراحی شده و در آینده‌ای نزدیک اجرا خواهد شد.
سرپرست سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی با بیان اینکه ایجاد اشتغال برای هر فرد می‌تواند به کاهش آسیب‌های اجتماعی و هزینه‌های ناشی از آن تاثیر بگذارد، گفت: هزینه مستقیم نگهداری یک معتاد در گرمخانه‌های شهرداری و مراکزی مثل نگهداری افراد مشمول ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر روزانه ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان است و اگر بتوانیم ۱۰۰ معتاد را پس از بهبود یافتن به چرخه اشتغال بازگردانیم و به خانواده‌هایشان بسپاریم سالانه بیش از یک میلیارد تومان صرفه‌جویی می‌شود که می‌توانیم آن را صرف اشتغال کنیم.
خانم مهناز استقامتی، شهردار منطقه ۸ نیز از مسأله کارآفرینی در شهر استقبال کرد، گفت: بانک اطلاعاتی درستی وجود ندارد و یکپارچگی در این زمینه وجود ندارد. کرونا با وجود آنکه تخریبی برای سلامتی جامعه بود، اما فرصت‌هایی را نیز ایجاد کرد. اگر کرونا نبود ۳۰ سال طول می‌کشید تا می‌توانستیم بستر آموزش مجازی و گسترش IT را به درون خانواده‌ها ببریم، اما با وجود کرونا حالا حتی یک فرد آموزش ندیده نیز به راحتی می‌تواند از این فضا استفاده کند.
۳۵۴محله شهر تهران براساس شاخص نابرخورداری خوشه‌بندی شده و در ۳خوشه محروم یا نابرخوردار (۶۲ محله)، نیمه توسعه‌یافته یا نیمه‌برخوردار (۲۱۵ محله) و توسعه‌یافته یا برخوردار (۷۷ محله) قرار گرفتند. از میان ۶۲محله نابرخوردار و با به کارگیری روش تطبیقی، ۴۸محله نابرخوردار دارای سند توسعه محله‌ای برای اولویت اقدامات در سال۹۸ انتخاب و در نهایت پس از رفت و برگشت‌های متعدد با سایر معاونت‌های ستادی در شهرداری تهران و شهرداری‌های مناطق منتخب ۵۵محله برای مداخله در سال۱۳۹۸ انتخاب شدند. اما با این همه همچنان شهرداری نمی‌تواند موضوع اشتغال در تمام این محلات را حل و فضل کند.
مهدی شیرزاد، رئیس ستاد مدیریت محله نگاه محله محور شهرداری در این دوره را مورد توجه قرار داد و گفت: دو نگاه در مواجهه با محله وجود دارد که انتخاب هر یک از آن‌ها می‌تواند بر سیاست گذاری، خاصه در موضوع کارآفرینی تأثیرگذار باشد. یکی نگاه مبتنی بر حس تعلق و هویت محلی و دومی نگاه برآمده از پارادایم حق بر شهر. این دو نگاه در تضاد با یکدیگر نیستند، اما انتخاب هر کدام، الزامات و پیامد‌های متفاوتی را ایجاد خواهد کرد.
او ادامه داد: از یک سو برخی معتقدند که کالبد و فیزیک محله مهم است و باید هویت و حفظ تعلق به محله را بالا ببریم که در این نوع نگاه ما با جامعه محله‌ای در ارتباط هستیم که نیازمند شیوه‌های کارآفرینی متناسب با کالبد محله و اکوسیستم اقتصادی اجتماعی آن است
شیرزاد افزود: اما در رویکرد دوم به محله، بر شهر و شهروند تأکید دارد. در آن حقوق و تکالیف شهروندی برجسته است، فارغ از این که شهروند در کدام محله زندگی می‌کند. در چارچوب این نگاه با افرادی مواجه هستیم که تعاملات محلی و ساختار محله برایشان مهم نیست و اصطلاحا فرد علاقه‌ای به شناخته شدن ندارد. از یک جامعه کوچک، یک محیط پر نظارت اجتماعی، یک شبکه در هم تنیده خویشاوندی و محلی، خود را در آغوش شهر پرت کرده و می‌خواهد در یک فضای آرام خود را گم کند؛ در پی تعاملات محدود است.
رئیس ستاد مدیریت محله ادامه داد: تعلق او به مکان، زیاد نیست. احتمالا مهم‌ترین عامل انتخاب محل زندگی برای او، شرایط اقتصادی زندگی است، نه نوستالژی یا خاطره‌ای که ممکن است در یک محله باشد. علی القاعده در این رویکرد، کارآفرینی در بند کالبد نیست. مگر این که عوامل فنی و اقتصادی الزامات خاصی را تحمیل کند.
شیرزاد در ادامه گفت: ما باید به سمتی پیش برویم که شهرداری نقش تسهیل‌گر داشته باشد و شهروند آموزش دیده متناسب با کسب‌وکار داشته باشیم.
او افزود: شهرداری قرار نیست جای سازمان فنی حرفه‌ای را بگیرد یا رقیب بخش خصوصی شود. بلکه غرض ایجاد بستر مناسبتی برای فضای کسب و کار است. توجه به این ظرایف، نگاه و سیاستگذاری ما در امر کارآفرینی را متأثر می‌کند.
۴۵۰ هزار زن سرپرست خانوار در تهران وجود دارد که ۷۰ درصد آن‌ها سرپرست خود را براثر فوت و نه لزوما طلاق از دست داده‌اند. کار آفرینی و اشتغالی یکی از اساسی‌ترین نیاز‌های این گروه است که در همین راستا، زهرا بهروزآذر، مدیر کل امور بانوان شهرداری تهران با بیان اینکه کارآفرینی باید مبتنی بر نوآوری باشد، گفت: کارآفرینی تقسیم‌بندی‌های مختلفی دارد که می‌توان به فراخور نوع جامعه از هر یک از شیوه‌های کارآفرینی بهره برد.
او گفت: به عنوان شهرداری تلاش می‌کنیم تا نهاد خانواده را حفظ کنیم و به همین دلیل تصمیم گرفتیم به جای ماهی دادن به این زنان که از سر مجبوری به کار روی آوردند، ماهیگیری یاد دهیم و مسیر‌های مختلفی را نیز امتحان کردیم و نهایتا متوجه شدیم این افراد معمولا به دلیل دوربودن از محل کسب‌وکار و همچنین کم آگاهی و آموزش لازم مایل هستند که کار کنند نه اینکه سرپرست کارگاهی باشند یا خودشان مشاغلی ایجاد کنند.
مدیر کل بانوان شهرداری تهران با بیان اینکه بررسی‌ها نشان داده است که معمولا اینگونه زنان به دلیل ناآشنایی به قوانین دچار حواشی در محیط کار می‌شوند و حتی مسائل مختلف عاطفی را در خانواده‌هایشان تجربه می‌کنند، بیان کرد: برهمین اساس مراکز کوثر شکل گرفت تا برای حل مساله اشتغال زنان سرپرست خانوار وارد عمل شود و یک مدل مشارکتی را با پیمانکاران و کارآفرینان آغاز کردیم.
سهم قابل توجه‌ای از بودجه شهرداری تهران در سال۱۳۹۹ که معادل دو هزار میلیارد تومان از بودجه سرمایه‌ای –توسعه‌ای است، برای تعریف و اجرای یک‌هزار پروژه توسعه محله‌ای اختصاص یافته است که براساس دستورالعمل مشخصی به محله‌های شهر تهران تخصیص یافته و با مشارکت مستقیم ساکنان محله‌ها اجرا خواهد شد.
کاوه حاجی‌علی‌اکبری، مدیرعامل نوسازی شهرداری در همین زمینه در تعریف از محله گفت: آن چیزی که می‌تواند مفهوم محله را در دوران حاضر شکل دهد، موضوع منفعت مشترک است و مقیاس فضایی که بتوان منفعت مشترک را میان شهروندان ایجاد کند و آن چیزی که می‌تواند این منفعت مشترک را ایجاد و پررنگ کند و به آن جان بدهد مشارکت است. وقتی در ذهن خودم محله را تعریف می‌کنم آن را در یک مقیاس فضایی می‌دانم که افراد بتوانند با همدیگر مشارکت کنند در مورد دغدغه در موضوعی، یک نیاز، یک تقاضا با همدیگر مشارکت داشته باشند.
مدیر عامل نوسازی شهرداری در مورد کارآفرینی گفت: موضوع کارآفرینی، اشتغال و توانمندسازی ذیل سیاست‌های اجتماعی قرار می‌گیرد و یکی از ویژگی‌های سیاست اجتماعی این است که تمرکز به فضا ندارند و بیشتر به گروه‌های اجتماعی متمرکز هستند. زمانیکه که راجع به موضوعی مانند بیکاری صحبت می‌شود، محله و مکانی که فرد زندگی می‌کند مهم نیست و مهم این است که شاخص بیکاری را کاهش بدهیم.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری تهران با بیان اینکه فقر از مشکلات بعدی محلات است ادامه داد: زمانی که بخواهیم فقر را بررسی کنیم همه اتفاقاتی که رخ می‌دهد از قبیل کالبدی، فرسودگی محله، ناکارآمدی محله، رهاشدگی محله و افتادن محله در یک چرخه قفل و زوال که باز ریشه اصلی فقر است. درکنار فقر مطلق، موضوع مهارت‌های پایه‌ای و عدم ارتباط با زنجیره اشتغال بعنوان موضوعاتی است که اصطلاحا اشتغال ناقص را بوجود می‌آورد و در مواردی هم که اشتغال وجود دارد، اشتغال کامل نیست.
اکبری در مورد نادیده گرفتن فقر توضیح داد: زمانی که از مداخله برای نوسازی صحبت به میان می‌آید نمی‌توانیم موضوع فقر را نادیده بگیریم و سیاست‌هایی مانند توانمندسازی، بانک پذیری و موضوعاتی از این دست از دل همین رویکرد بیرون می‌آید و مهمتر از همه مفهوم تسهیلگری هم در همین چارچوب شکل می‌گیرد.
علی اکبری همچنین در مورد کارآفرینی و توانمند سازی بیان داشت:زمانی که از کاروکارآفرینی، توانمندسازی صحبت می‌کنیم نمی‌تواند تغییراتی را که در مفهوم کار و اشتغال در یک دهه گذشته ایجاد شده است را نادیده بگیریم. در گذشته نه چندان دور زمانی که از توانمندسازی صحبت به میان می‌آمد، این موضوع به ذهن می‌رسید که افرادی که کار ندارند کار‌هایی از قبیل عروسک سازی، غذا‌های خانگی و ... انجام بدهند و امروزه این‌ها خیلی ابتدایی قلمداد می‌شوند و در واقع تعریف از کارآفرینی در چارچوب و اساسا مفهوم کار و اشتغال تغییر پیدا کرده است و در سیستم از کار و کارآفرینی بعنوان یک اکوسیستم مطرح می‌شود و باید انتظار داشته باشیم اگر این اقدامات به موفقیت برسد باید این جریان‌ها را مد نظر قرار دهیم.
علی اکبری اکبری در خاتمه سخنانش گفت: واقعیت این است که امروزه اقتصاد و اشتغال شهری به فرهنگ، دانش و صنایع دستی و از این قبیل موارد وابسته است و آنچه که مزیت برای رقابت برای او ایجاد می‌کند و می‌تواند به یک جریان پایدارتر برسد. در غیر اینصورت تبدیل می‌شود به یک سری کار‌های محدودی که بصورت موردی می‌شود انجام داد و صرفا بک بار هم می‌شود انجام داد و تبدیل به یک موج میرا می‌شوند که به هیچ عنوان پایداری نمی‌توانند پیدا کنند مثل یک بیماری که به کپسول اکسیژن وصل می‌باشد و تا زمانی که به کپسول وصل است زنده است؛ و در پایان؛ شاید نقطه ضعف ما باشد که در گذشته این ملاحظات را در نظر نگرفته و امروز هم در حوزه توانمندسازی و کارآفرینی عملکرد محدودیتی داشته ایم.