ملانوما اغلب در قسمتهایی از بدن که در معرض نور خورشید قرار میگیرد رشد میکند یا در برخی موارد ملانومای پنهان در چشم، ناخن و اندامهای تناسلی ایجاد میشود.
به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما؛ ملانوما اغلب در قسمتهایی از بدن که در معرض نور خورشید قرار میگیرد رشد میکند یا در برخی موارد ملانومای پنهان در چشم، ناخن و اندامهای تناسلی ایجاد میشود.
آنچه نیاز است در مورد سرطان ملانوما بدانید
ملانوما، جدیترین نوع سرطان پوست است که در سلولهایی (ملانوسیت) که ملانین تولید میکند، رشد مینماید. ملانوما میتواند در چشمها و به ندرت در درون بدن شما، مانند بینی یا گلو شکل بگیرد.
علت دقیق ملانوما مشخص نیست، اما قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش نور خورشید یا لامپهای برنزه کننده، ریسک ابتلا به سرطان پوست را افزایش میدهد. کمتر قرارگرفتن در معرض اشعه خورشید میتواند به کاهش خطر سرطان پوست کمک کند.
به نظر میرسد خطر سرطان پوست در افراد زیر ۴۰ سال به خصوص زنان در حال افزایش است. شناخت علائم سرطان پوست میتواند به شما در تشخیص زود هنگام پیش از شیوع سرطان کمک کند. اگر زود تشخیص داده شود، ملانوما میتواند با موفقیت درمان شود.
نشانهها و علایم سرطان ملانوما:
ملانوما میتواند در هر جایی از بدن رشد کند. آنها اغلب در قسمتهایی از بدن که در معرض نور خورشید قرار میگیرد مانند کمر، پاها، بازوها، رشد میکند. هم چنین ملانوما میتواند در قسمتهایی رخ دهد که در معرض نور آفتاب قرار نمیگیرد، از قبیل کف پا، کف دستها و ناخن. ملانومای پنهان در افراد با پوست تیره رایجتر هستند.
چنانچه در بخش سلامت نمناک عنوان شده است اولین نشانهها و علائم سرطان پوست اغلب عبارتند از:
•تغییر خال
•رشد غیر معمول رنگ دانههای جدید روی پوست
ملانوما همیشه مثل خال رشد نمیکند و میتواند روی پوست معمولی ظاهر شود.
خالهای معمولی:
خالهای معمولی معمولا رنگ یکدست دارند - مانند برنزه، قهوهای یا سیاه، با مرزی متمایز که خال را از پوست اطراف خود جدا میکند. آنها بیضی یا گرد هستند و معمولا کوچکتر از ۱ / ۴ اینچ (حدود ۶ میلی متر) به اندازه یک پاک کن قطر دارند.
بیشتر خالها در دوران کودکی شروع به ظاهر شدن میکنند و خالهای جدید ممکن است تا حدود ۴۰ سالگی شکل بگیرند. در بزرگ سالی اغلب افراد بین ۱۰ تا ۴۰ خال دارند. خالها ممکن است در طول زمان ظاهر شوند و برخی نیز با افزایش سن ناپدید شوند.
خال سرطانی ملانوم
خالهای غیر معمول که ممکن است به شناسایی ویژگیهای خالهای غیرعادی ملانوما یا دیگر سرطانها کمک کنند:
شکل نامتقارن: خال با شکل نامنظم، مثل دو نیمه کاملا متفاوت است
مرز نامنظم: خال با مرزهای نامنظم، فرو رفته یا پیچ خورده است
تغییرات رنگی: رنگهای بسیار و یا توزیع غیر یکنواخت رنگی دارند
قطر: رشد جدید خال بزرگتر از ۱ / ۴ اینچ (حدود ۶ میلی متر).
تحول: در طول زمان به دنبال تغییرات باشید، یک خال ممکن است رشد کند و یا تغییر رنگ یا شکل دهد. خالها ممکن است با علایم و نشانههای جدید مانند خارش یا خونریزی رشد کنند.
خالهای بدخیم ظاهر بسیار متفاوتی دارند. برخی ممکن است تمام تغییرات فهرست شده در بالا را نشان دهند در حالی که برخی دیگر ممکن است تنها یک یا دو ویژگی غیر معمول داشته باشند.
ملانوما پنهان:
ملانوما همچنین میتواند در بخشهایی از بدن که کمی در معرض نور خورشید قرار دارد، از قبیل فاصله بین انگشتان پا و کف دست ها، کف، پوست سر و یا اندامهای تناسلی تان رشد کند. به اینها ملانومای پنهان گفته میشود، زیرا اغلب در قسمتهایی که افراد فکر نمیکنند، رخ میدهد. این احتمال وجود دارد که ملانوما در افراد با پوست تیرهتر در یک قسمت پنهان رخ دهد.
ملانوما پنهان شامل موارد زیر میباشد:
ملانوما داخل دهان، دستگاه گوارش، مجرای ادرار یا واژن:
ملانوما در غشا مخاطی داخل بینی، دهان، مری، مقعد، مجاری ادراری و واژن رشد میکند. شناسایی ملانوما مخاطی دشوار است چرا که آنها به راحتی میتوانند با بیماریهای دیگر اشتباه گرفته شوند.
ملانوما چشم:
ملانوما چشم اغلب در لایه عنبیه زیر سفیده وجود دارد. ملانوما چشم ممکن است باعث ایجاد تغییرات بینایی شود که در طی معاینه چشم تشخیص داده میشود.
ملانوما زیر ناخن:
این نوع سرطان پوست نوعی نادر از ملانوما است که ممکن است زیر ناخن دست و پا دیده شود. هم چنین میتواند روی کف دستها و یا پا پیدا شود. این عارضه بیشتر در افراد آسیای میانه، سیاه پوستان و در برخی دیگر با رنگدانههای پوستی تیره رایج است.
علت سرطان ملانوما:
ملانوما زمانی رخ میدهد که اشتباهی در سلولهای تولید کننده - (ملانوسیت ها) رخ داده و به پوست رنگ میدهد. به طور معمول، سلولهای پوست در یک روش کنترل شده و منظم رشد میکنند، سلولهای جدید سالم سلولهای قدیمی را به سمت سطح پوست هل میدهند، سپس میمیرند و در نهایت میریزند. اما وقتی برخی از سلولها رشد میکنند، آسیب میبیند و ممکن است سلولهای جدید از کنترل خارج شوند و در نهایت سلولهای سرطانی را شکل دهند.
دلیلی که به DNA در سلولهای پوست آسیب میرساند و این که چگونه منجر به ملانوما میشود، مشخص نیست. چنانچه بخش سلامت نمناک اشاره کرده است به احتمال زیاد ترکیبی از عوامل، از جمله عوامل محیطی و ژنتیکی، باعث ملانوما است. با این حال، پزشکان بر این باورند که قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید علت اصلی ملانوما است.
فقط نور خورشید منجر به سرطان نمیشود، به خصوص قسمتهایی از بدن که در معرض نور خورشید قرار نمیگیرند. این نشان میدهد که عوامل دیگری ممکن است در خطر ابتلا به سرطان پوست نقش داشته باشد.
عوامل خطر سرطان ملانوما:
عواملی که ممکن است ریسک ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند عبارتند از:
پوست روشن:
داشتن رنگدانههای کمتر (ملانین) روی پوست به این معنی است که شما در برابر آسیب اشعه خورشید حفاظت کمتری دارید. اگر موهای بلوند یا سرخ، چشمهای روشن و کک مک داشته باشید و یا به راحتی دچار آفتاب سوختگی شوید، بیشتر به سرطان پوست مبتلا خواهید شد تا فردی که رنگ پوست تیره تری دارند. اما ملانوما میتواند در افراد با پوست تیره، از جمله افراد آمریکای لاتین و سیاه پوستان نیز رشد کند.
سابقه آفتاب سوختگی:
یک یا چند تاول شدید در اثر آفتاب سوختگی ممکن است ریسک ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
نور بیش از حد فرابنفش:
قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید و برنزه کردن میتواند خطر سرطان پوست از جمله ملانوما را افزایش دهد.
نزدیک شدن به خط استوا و یا قرار گرفتن در ارتفاعات بالا:
افرادی که نزدیک خط استوا زندگی میکنند، جایی که اشعه خورشید مستقیم میتابد، اشعه بیشتری را نسبت به کسانی که دورتر در شمال یا جنوب زندگی میکنند تجربه میکنند. علاوه بر این، افرادی که در ارتفاعات زندگی میکنند، در معرض اشعه ماورا بنفش بیشتر قرار میگیرند.
داشتن خالهای زیاد یا غیر معمول:
داشتن بیش از ۵۰ خال معمولی بر روی بدن نشان دهنده افزایش احتمال ابتلا به سرطان پوست است. هم چنین وجود خال غیر معمول خطر سرطان پوست را افزایش میدهد. از نظر پزشکی اینها بزرگتر از خالهای معمولی هستند و مرز نامنظم با ترکیبی از رنگها دارند.
سابقه خانوادگی ملانوما:
اگر اقوام نزدیک مانند پدر و مادر، کودک، خواهر یا برادر، مبتلا به سرطان پوست باشند، احتمال ابتلا به ملانوما وجود دارد.
ضعف سیستم ایمنی:
افراد با سیستم ایمنی ضعیف، خطر افزایش ملانوما یا دیگر سرطانها را دارند. سیستم ایمنی ممکن است بر اثر استفاده از دارو آسیب ببیند مانند بعد از پیوند عضو، یا بیماری مانند ایدز که سیستم ایمنی بدن را ضعیف میکند.
پیش گیری از سرطان ملانوما:
میتوانید با رعایت برخی نکات، ریسک ابتلا به سرطان پوست و انواع دیگر سرطان پوست را کاهش دهید:
دور ماندن از نور خورشید در طول روز:
اشعه خورشید بین حدود ۱۰ صبح و ۴ بعد از ظهر تابش بیشتری دارد. فعالیت در فضای باز را به زمانهای دیگر روز، حتی در زمستان یا زمانی که آسمان ابری است، تنظیم کنید.
اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور خورشید در زمانهای خاص به شما کمک میکند تا از آسیب آفتاب سوختگی و برنزه شدن که ریسک ابتلا به سرطان پوست را بالا میبرد جلوگیری کنید.
از کرم ضد آفتاب با اس پی اف حداقل ۳۰ استفاده کنید:
کرم ضد آفتاب با اس پی اف حداقل ۳۰ را حتی در روزهای ابری استفاده کنید و هر دو ساعت یک بار، یا بیشتر در صورتی که شنا یا عرق میکنید، استفاده از آن را تمدید کنید.
لباسهای محافظ بپوشید:
پوست خود را با لباسهای تیره و محکم بپوشانید که بازوها و پاهای شما را بپوشاند، و از یک کلاه لبه پهن، عینک آفتابی برای حفاظت بیشتراستفاده کنید.
از برنزه کردن اجتناب کنید:
لامپهای برنزه کننده اشعه فرابنفش ساطع میکنند و میتوانند ریسک ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند.
با پوست خود آشنا شوید تا متوجه تغییرات باشید:
پوست خود را اغلب برای تومورهای جدید پوست و یا تغییرات در خالهای موجود، کک و مک، بررسی کنید. با کمک آینه، صورت، گردن، گوشها و پوست خود را چک کنید. سینه، بدن و بازوها و دستهای خود را بررسی کنید:جلو و عقب پاهای از جمله کف و فاصله بین انگشتان و همچنین ناحیه اندام تناسلی را چک کنید.
تشخیص سرطان ملانوما:
آزمایشها و روشهای مورد استفاده برای تشخیص سرطان پوست عبارتند از:
آزمون فیزیکی:
پزشک سوالاتی در مورد تاریخچه سلامتی شما خواهد پرسید و پوست شما را بررسی میکند تا نشانههای سرطان پوست را بیابد.
بافت برداری (بیوپسی):
برای تشخیص اینکه آیا ضایعه پوستی مشکوک به سرطان پوست است، ممکن است پزشک نمونه برداری پوست را برای آزمایش توصیه کند. نمونه برای معاینه به آزمایشگاه فرستاده میشود.
اینکه چه نمونه برداری را پزشک به شما توصیه کند به وضعیت ویژه شما بستگی خواهد داشت. اغلب پزشکان توصیه میکنند که کل رشد را در صورت امکان از بین ببرید. یک روش رایج، پانچ بیوپسی است که با یک تیغه گرد انجام میشود و پوست اطراف خال مشکوک را بر میدارد. یک تکنیک دیگر بیرون آوردن بیوپسی، استفاده از یک چاقوی جراحی برای جدا کردن کل خال و حاشیه کوچکی از بافت سالم در اطراف آن است.
تعیین وسعت ملانوما:
اگر تشخیص سرطان پوست باشد، مرحله بعدی تعیین میزان (مرحله) پیشرفت سرطان است. برای تعیین مرحله سرطان پوست پزشک شما موارد زیر را بررسی میکند:
مشخص کردن میزان ضخامت:
ضخامت یک ملانوما با بررسی دقیق سرطان پوست در زیر میکروسکوپ تعیین میشود که آن را با ابزار خاصی اندازه گیری میکند. ضخامت سرطان پوست به پزشک در تصمیم گیری کمک میکند. به طور کلی، هر چه تومور ضخیمتر باشد، بیماری جدیتر میشود.
ملانوما باریک ممکن است با جراحی و از بین بردن قسمت سرطانی و برخی از بافتهای سالم اطراف آن درمان شود. اگر ضخیمتر باشد، پزشک ممکن است آزمایشها اضافی را توصیه کند تا ببینید آیا سرطان قبل از تعیین گزینههای درمان گسترش پیدا کرده است یا نه.
بررسی میکند که آیا ملانوما به غدد لنفاوی سرایت کرده است یا خیر:اگر خطری وجود داشته باشد که سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده است پزشک ممکن است روشی را توصیه کند که به عنوان نمونه برداری غده شناخته میشود.
در طول یک نمونه برداری از غده، یک رنگ داخل موضع تزریق میشود تا جایی که ملانوما از بین میرود. رنگ به غدد لنفاوی نزدیک میشود اولین غدد لنف که رنگ میگیرد سلولهای سرطانی را تشخیص میدهند. اگر اولین غده لنف (غدد حساس لنفاوی) بدون سرطان باشد احتمال آن وجود دارد که ملانوما پخش نشده است.
به دنبال نشانههای سرطان فراتر از پوست خود بگردید. افرادی که مبتلا به ملانوما پیشرفته هستند، پزشکان ممکن است آزمایش تصویربرداری را توصیه کنند تا به دنبال نشانههایی باشند که سرطان در مناطق دیگر بدن گسترش پیدا کرده است. تستهای تصویربرداری ممکن است شامل اشعه ایکس، سی تی اسکن و تصویربرداری باشد. تستهای تصویر برداری به طور کلی برای ملانوما کوچکتر توصیه نمیشود.
عوامل دیگر نیز ممکن است در تعیین این ریسک حائز اهمیت باشد از جمله این که آیا پوست روی موضع، زخم باز ایجاد کرده است و این که چه تعداد سلولهای سرطانی زیر میکروسکوپ پیدا میشود.
مراحل ملانوما:
تشخیص مرحله سرطان گستردگی آن را نشان میدهد و این که چه نوع درمانی نیاز خواهد داشت.
مرحله ۰: سرطان در بیرونیترین لایه پوست وجود دارد.
مرحله ۱: سرطان تا ۲ میلیمتر ضخامت دارد. هنوز به غدد لنفاوی یا قسمتهای دیگر سرایت نکرده است و ممکن است زخم باشد یا نباشد.
مرحله ۲: سرطان حداقل ۱ میلی متر ضخامت دارد و ممکن است به بیش از ۴ میلی متر برسد؛ و هنوز هم به غدد لنفاوی یا قسمتهای دیگر سرایت نکرده است.
مرحله ۳: سرطان به یک یا چند غدد لنفاوی یا کانالهای لنفاوی گسترش پیدا کرده است، اما نه قسمتهای دوردست. سرطان قابل دیدن نیست اگر قابل رویت باشد، ممکن است ضخیمتر از ۴ میلی متر و زخم شود.
مرحله ۴:سرطان به غدد لنفاوی یا اندام ها، مانند مغز، ریهها و یا کبد سرایت کرده است.
هر چه سرطان بیشتر پیشرفت کند، درمان سختتر و بدتر میشود.
درمان سرطان ملانوما:
جراحی برای از بین بردن غدد لنفاوی مبتلا:
اگر ملانوما به غدد لنفاوی نزدیک شود، جراح ممکن است غدد آسیب دیده را از بین ببرد. درمانهای دیگری قبل و بعد از جراحی نیز ممکن است توصیه شود.
ایمونوتراپی:
ایمونوتراپی یک درمان دارویی است که به سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با سرطان کمک میکند. سیستم ایمنی بدن شما ممکن است به سرطان حمله نکند، چون سلولهای سرطانی پروتئین را تولید میکنند که به آنها کمک میکند از سلولهای سیستم ایمنی بدن پنهان شوند.
ایمونوتراپی اغلب بعد از جراحی برای ملانوما توصیه میشود که به غدد لنفاوی یا سایر قسمتهای بدن سرایت کرده است. هنگامی که سرطان پوست نمیتواند به طور کامل با جراحی خارج شود، ایمونوتراپی به طور مستقیم به ملانوما تزریق میشود.
درمان هدفمند:
درمان دارویی هدفمند بر ضعفهای خاص موجود در سلولهای سرطانی تاکید دارد. با هدف قرار دادن این ضعف ها، درمانهای دارویی هدفمند میتوانند باعث مرگ سلولهای سرطانی شوند. سلولهای ملانوما ممکن است آزمایش شوند تا بررسی شود که آیا درمان هدفمند ممکن است در برابر سرطان موثر باشد یا نه.
پرتو درمانی:
در این روش از انرژی با قدرت بالا مانند اشعه ایکس و پروتونها برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میکند. اگر ملانوما در غدد لنف پخش شود رادیو تراپی ممکن است به آن مناطق برسد.
در این صورت پرتو درمانی میتواند برای درمان ملانوما مورد استفاده قرار گیرد که به طور کامل با جراحی از بین نمیرود. ملانوما زمانی که به قسمتهای دیگر بدن سرایت میکند، پرتو درمانی میتواند به تسکین علائم کمک کند.
شیمی درمانی:
در شیمی درمانی از دارو برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. این درمان میتواند به صورت وریدی، به شکل قرص یا هر دو گونه که در طول بدن حرکت میکند باشد.
شیمی درمانی هم چنین میتواند در رگ بازو یا پا انجام شود. در طی این روند، خون در دست و یا پای شما نباید مدت کوتاهی به مناطق دیگر بدن برود طوری که داروهای شیمی درمانی مستقیما به منطقه اطراف ملانوما حرکت کنند و بر بخشهای دیگر بدن تاثیر نگذارند.