یکی از ویژگی‌های مهم مسجد جامع قاین، وجود دو محراب با قبله‌های متفاوت است.
به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، مسجد جامع قاین با گذشت بیش از هزار و ۱۰۰ سال هنوز به‌عنوان بلندترین عمارت قاین و یک شاهکار اصیل ایرانی ـ اسلامی محسوب می‌شود.
مسجد جامع قاین کجاست؟
مسجد جامع قاین یکی از اماکن تاریخی در شهر قاین ( استان خراسان جنوبی) است.
تاریخچه مسجد جامع قاین
مسجد جامع قاین مربوط به سدهٔ ۸ ه. ق است و در مرکز این شهر واقع شده است. به استناد کتیبه موجود در ایوان مسجد جامع، این بنا در سال ۷۹۶ هـ. ق به فرمان امیر جمشید قارنی ساخته شده است؛ به این ترتیب مسجد جامع قاین از اثر‌های ساخته‌شده در اواخر دوره ایلخانی و ابتدای دوره تیموری است.
درباره بنای نخست آن اختلاف نظر وجود دارد. استقرار یکی از پایه‌های مسجد روی آتشکده ساسانیان گویای تاریخ کهن آن است. بیشتر مورخان و جهانگردان در بیان و معرفی شهر قاین، آشکارا به مسجد جامع اشاره داشته‌اند.
از کتیبه‌های گوناگون مسجد جامع می‌توان نتیجه گرفت این بنا بار‌ها بر اثر زلزله آسیب کلی دیده و بازسازی شده است.
معماری مسجد جامع قاین
مسجد جامع قاین ۲۴۷۰ متر مربع وسعت داشته که ۱۰۵۰ متر مربع آن زیربنای ایوان، شبستان‌ها و حجره‌ها و ۱۲۰ متر مربع عرصه داخلی است.
حیاط مسجد محوطه‌ای به درازای ۳۳ و پهنای ۲۸ متر است. در اطراف حیاط حجره‌هایی به عمق ۲ متر قرار دارد. از شاهکار‌های معماری مسجد، ایوان آن است که به طرز باشکوهی و به زیبایی مسجد گوهرشاد، با ارتفاع ۱۸ متر، عرض ۱۱ متر و طول ۲۲ متر ساخته شده است. پیش‌تر دو مناره در دو سمت ایوان به ارتفاع ۵ متر داشته است که موجب زیبایی بسیار مسجد می‌شد و تا پیش از ویرانی، صدای مؤذن از آن بلند بود.
سقف ایوان، چهار طاق و سه گنبد دارد که به نحوه زیبایی رنگ‌آمیزی شده و مزین و معرق‌کاری‌های آن بسیار ظریف و زیبا است. نقاشی‌های ایوان به روش اصفهانی بوده و در دوره صفویان انجام شده است و در زمان‌های بعد، روی آن‌ها را رنگ زده‌اند. دو شبستان در دو سمت ایوان، همچنان که در فصل زمستان استفاده خوبی دارند، جهت جلوگیری از رانش دیوار‌های اطراف ایوان تأثیر به‌سزایی دارند.
منبر چوبی بزرگ و با ارزش مسجد مربوط به سال ۱۰۸۲ هجری است که از چوب چنار به‌دست استاد محمد واعظی کاخکی به شیوه استادانه‌ای ساخته شده و روی کتیبه آن با خط مسخ، منبت‌کاری شده است.
ساعت آفتابی به‌دست استاد توحیدی در بین صحن مسجد جهت تعیین ظهر شرعی قاین ساخته شده است. دو در مسجد، یکی به‌سوی بازار قدیمی در شرق با دری بزرگ و دیگری به‌سوی شمال (محل بازار فعلی) باز می‌شود.
یکی از ویژگی‌های مهم مسجد جامع قاین، وجود دو محراب با قبله‌های متفاوت است. گرچه این مسجد جزو قدیمی‌ترین مسجد‌های ایرانی است اما محراب‌های آن ربطی به تغییر قبله از مسجدالاقصی به مکه ندارد؛ احتمالا یا به دلیل اختلاف سنی و شیعه در محاسبه‌های قبله‌یابی بوده یا محراب انتهایی ایوان، یک نیایشگاه است.