مشروح گفتگوی اختصاصی الميادين با وزیر خارجه ایران

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران که در بیروت حضور پیدا کرده بود در گفتگوی اختصاصی با شبکه تلویزیونی المیادین، گفت: لازم می‌دانم در این شرایط سخت به مردم لبنان به مناسبت سالگرد پیروزی لبنان و مقاومت بر صهیونیست‌ها تبریک بگویم، مردم و مقاومت لبنان توانستند طی سی و سه روز در برابر در حمله تجاوزکارانه صهیونیست‌ها مقاومت کنند و پیروز شوند.

این سالروز بسیار مهم است که نشان می‌دهد مقاومت مردم لبنان هر مشکلی را حل کند و ما هم که در این فاجعه بسیار عظیم همراه مردم لبنان هستیم و در کنار مردم لبنان هستیم و تسلیت می‌گوییم به مردم این کشور به خاطر اینکه در این فاجعه شماری از شهروندان لبنان به شهادت رسیدند و همچنین عده‌ای از مردم لبنان در این حادثه مجروح شدند و برخی نیز بی خانمان شدند.

اعتقاد داریم اگر مردم لبنان متحد و منسجم باشند این واقعه می‌تواند یک شروع خوب برای لبنان باشد، اما اگر اجازه داده بشود که دیگران -همان‌هایی که هیچ وقت خیر لبنان را نخواسته اند و حتی در شرایط سخت امروز نیز تحریم‌ها و فشار‌های شان علیه بانک‌های لبنان ادامه دارد- میان مردم لبنان جدایی بیاندازند آنگاه با نگرانی‌هایی برای آینده لبنان مواجه هستیم. اما ما اطمینان داریم که لبنانی‌ها همچنان که در چنین روزی بر اسرائیل پیروز شدند می‌توانند بر این مشکلات هم پیروز شوند.
مجری المیادین این سوال را مطرح کرد که آیا شما ناوگان‌های دریایی و کشتی‌های جنگی‌ای که در شرق دریای مدیترانه و در سواحل لبنان بسیج شده اند امری عادی است یا حاکی از فشار بر لبنان و مقاومت است و صاحبان این ناوگان‌ها به دنبال گرفتن امتیاز از لبنان و مقاومت هستند.

وزیر خارجه ایران در پاسخ گفت: حتماً طبیعی نیست که ناوگان‌های خارجی هزاران کیلومتر دورتر از بنادر و منطقه خودشان حضور بیابند و خود را به لبنان برسانند، و مردم لبنان یا مقاومت لبنان -که همان مردم لبنان است- را تهدید بکنند، از این رو این سیاستی است که برخی دولت‌ها همیشه دنبال کرده اند، اما مقاومت مردم لبنان باعث خواهد شد که این حرکت‌ها اثری نداشته باشد همچنان که نمایش تبلیغاتی که بین ابوظبی و رژیم صهیونیستی صورت گرفته اثری بر مقاومت نخواهد داشت بلکه مقاومت را نیز تقویت می‌کند، این حرکت نمایشی هیچ تأثیری نخواهد داشت، زیرا در جنگ سی و سه روزه که صهیونیست‌ها همه امکانات را فراهم کرده بودند در آن زمان موفق نشدند.
محمدجواد ظریف درباره دیدار‌های خود با مسئولان لبنانی گفت: ما در دیدار با مسئولان لبنان دو بحث داشتیم، یکی در مورد آمادگی ایران برای کمک به لبنان بود. ایران از اولین کشور‌هایی بود که طبق وظیفه انسانی خود اقدام به ارسال کمک‌های پزشکی برای مردم لبنان و برای آسیب دیدگان انفجار کرد. ما آمادگی داریم که این کمک‌ها را در حوزه پزشکی ادامه دهیم.

همین طور که مردم لبنان و مسئولان لبنان در زمینه انرژی، سوخت و بازسازی و برق از ما خواسته اند ما امکان کمک و همکاری با آن‌ها را داریم و بخش خصوصی ایران و برخی از دستگاه‌های دولتی ایران می‌توانند در بازسازی لبنان مشارکت کنند، اما این مساله منوط به تصمیم‌هایی است که دولت لبنان اتخاذ می‌کند و این پیام نخستی بود که من در دیدار با مسئولان لبنانی با آن‌ها در میان گذاشتم.
پیام دوم ما این بود که جامعه جهانی باید به استقلال لبنان اعتراف کند و از دخالت در امور لبنان اجتناب کند. بی تردید دولت لبنان با توجه به داشتن قضاتی بسیار مبرز توانمندی تحقیق درباره این فاجعه را دارد و می‌تواند مسئولان این حادثه را به جزای اعمال شان برساند، دنیا هم به آن‌ها کمک می‌کند، اما حاکمیت آن‌ها نباید خدشته دار شود.

همچنین اصلاحات در لبنان نیز باید به صورت داخلی انجام شود و مسئولان لبنانی خود باید عهده دار امر اصلاحات شوند و مردم لبنان نیز خواهان اصلاحات هستند، اما نباید کسی تصور کند که می‌تواند شرایط ویژه اقتصادی لبنان بعد از این فاجعه را بهانه و مستمسکی برای تحمیل نظرات خودش قرار بدهد و برای پیشبرد اهداف خود به لبنان فشار بیاورد. آنکه چنین می‌کند معلوم است که به دنبال منافع خودش هست نه به دنبال منافع مردم لبنان. من به مسئولان لبنان که با آن‌ها صحبت کردم این اطمینان خاطر را دادم که جمهوری اسلامی ایران در کنار دولت و مردم لبنان قرار دارد و آمادگی دارد که در حوزه‌هایی که از ما خواسته می‌شود کمک کنیم نه اینکه به دنبال تحمیل شرایطی بر لبنان باشیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به این اتهام که ایران به دنبال دخالت در امور لبنان است، گفت: ما از انتخاب مردم لبنان همیشه حمایت کرده ایم و از مقاومت مردم لبنان در برابر حضور بیگانگان حمایت به عمل آورده ایم. ما در کنار مردم لبنان بوده ایم و هیچگاه دیدگاه‌های خود را بر هیچ گروهی در لبنان تحمیل نکردیم. هیچگاه از لبنان برای پیشبرد مسائل خودمان استفاده نکردیم.

بسیاری از فشار‌هایی که ما از سوی آمریکا و اسرائیل تحمل می‌کنیم، بسیاری از فشار‌هایی که ایران از سوی غرب تحمل می‌کند به خاطر این است که در کنار لبنان ایستاده است و در کنار مقاومت لبنان علیه رژیم صهیونیستی قرار گرفته است. ما نیامده ایم که لبنان را وجه المصالحه اختلافات خودمان قرار دهیم، برای اینکه حاضر شده ایم در کنار مردم لبنان بایستیم و فشار‌های ناشی از این ایستادن در کنار مردم لبنان را تحمل کنیم.

شما به چهل سال گذشته نگاه کنید و ببینید ایران چه استفاده‌ای از لبنان کرده است جز اینکه در کنار لبنان بوده و همراه با لبنان بوده و به مقاومت لبنانی‌ها افتخار کرده است و تنها ملتی که توانسته اند دشمن صهیونیستی را شکست دهند، یکبار در سال ۲۰۰۰ که با عقب راندن دشمن صهیونیستی از سرزمین‌های جنوب لبنان به پیروزی رسیدند و یکبار نیز در جنگ سی و سه روزه به پیروزی رسیدند و ما افتخار کردیم که مردم لبنان چنین برای امت عربی و امت اسلامی افتخار آفریدند و ما هم این افتخار را داشتیم که در کنار آن‌ها باشیم.
غسان بن جدو از ظریف پرسید آیا ایران مثلاً به انتخاب یک نوع خاص از دولت در لبنان توصیه می‌کند و یا آنکه مثلاً برای اینکه یک شخص خاص در لبنان به نخست وزیری منصوب شود اعمال فشار می‌کند، یا برای اینکه دولت لبنان یک رویکرد خاص در پیش بگیرند دخالت می‌کند؛ محمد جواد ظریف در پاسخ به این سوال گفت: هیچ وقت، هیچ وقت، ما هیچگاه در امور داخلی لبنان دخالت نکردیم و نخواهیم کرد، ما همواره توصیه‌ای که به دوستان مان در لبنان و مسئولان لبنانی کرده ایم این بوده است که از اختلاف داخلی پرهیز کنند، انسجام داخلی را ایجاد کنند به خاطر اینکه ما همگی در برابر معضلات بزرگتر منطقه‌ای و یک چالش بزرگ منطقه‌ای به نام اشغال رژیم صهیونیستی و تجاوزات این رژیم قرار داریم.

از این رو همواره این مساله، تنها نکته‌ای بوده که بر آن اصرار کرده ایم. هنوز هم اعلام می‌کنیم که انتخاب مردم لبنان انتخاب ما است. امنیت لبنان امنیت ما است. پیشرفت لبنان پیشرفت ما است. ما انتخابی جز انتخاب مردم لبنان نداریم. ما با هر دولتی که مردم لبنان انتخاب کردند همکاری کردیم و با هر دولتی که مردم لبنان انتخاب کنند نیز همکاری خواهیم کرد. ما هیچگاه فردی را -به ضرر فردی دیگر- برای عهده دار شدن مسئولیت دولت لبنان انتخاب نکرده ایم.

خیلی از کشور‌های دیگر در منطقه و بیرون منطقه هستند که همین امروز هم نامزد‌های مشخصی برای نخست وزیری لبنان دارند. جمهوری اسلامی می‌تواند با صراحت اعلام کند که ما هیچ نامزدی برای نخست وزیری لبنان نداریم و از هر نامزدی که مورد اتفاق مردم لبنان و مسئولان لبنانی باشد حتماً حمایت می‌کنیم.
وزیر خارجه ایران در پاسخ به این سوال که آیا تصور نمی‌کنید غربی‌ها و حتی آمریکایی‌ها در برهه اخیر تمایل پیدا کرده اند که فرانسه -با هماهنگی دولت ترامپ- عهده دار پرونده لبنان شود، خاطرنشان کرد: حتماً جهان غرب در درون خود اختلافاتی دارد، اما من یک واقعیتی را برای شما بیان می‌کنم که در واقع از زبان من نیست بلکه از زبان خود آمریکا است و آن اینکه جهان غربی تمام شده است، امروز غرب همه مقدرات دنیا را در اختیار ندارد، سه سال پیش عنوان کنفرانس مونیخ که شاید امنیتی‌ترین کنفرانس امنیتی جهان باشد، این بود که «دنیای پس از غرب».

می‌دانید که امسال عنوان کنفرانس مونیخ چه بود؟ عنوان این کنفرانس «جهان بدون غرب» بود. اینجور نیست که غرب یک واحد منسجم باشد و امروز اختیار تصمیم گیری حتی در مورد خودش را داشته باشد چه برسد که در مورد بقیه جهان بخواهد تصمیم گیری کند. ما معتقدیم که پرونده لبنان باید در اختیار مردم لبنان باشد و بقیه چه غربی‌ها و چه شرقی‌ها و منطقه ای‌ها باید کمک کننده مردم لبنان باشند، آن‌ها باید تسهیل گر باشند.

ممکن است کشور‌های مختلف وارد میدان شوند بالاخره فرانسه سابقه‌ای در لبنان دارد، ممکن است فرانسه با برخی لبنانی‌ها و یا برخی لبنانی‌ها با فرانسه همدلی داشته باشند، همچنین ممکن است ما با برخی گروه‌های لبنانی یا با همه گروه‌های لبنانی ارتباط‌هایی و همدلی‌هایی داشته باشیم. همه ما باید کمک کنیم که آینده‌ای بهتر در لبنان رقم بخورد نه اینکه برای این کشور تصمیم گیری کنیم. البته متاسفانه برخی حرف‌های اولیه همراه با فشار‌هایی که از آمریکا آمد تغییر کرد. ما نباید تلاش کنیم که بر اساس آنچه از واشنگتن مطرح می‌شود حرف و تشخیص خودمان را برای آینده لبنان تغییر دهیم.
ظریف درباره همکاری ایران و فرانسه درباره پرونده لبنان و مفاد گفتگوی تلفنی حسن روحانی و امانوئل مکرون گفت: شما می‌دانید که فرانسه با گروه‌های مختلف لبنانی در ارتباط است؛ و در جلسه‌ای که آقای مکرون در بیروت برگزار کرد نمایندگان حزب الله هم حضور داشتند و در نتیجه اینگونه نیست که فرانسه از گفتگو با حزب الله ناتوان باشد. اما جمهوری اسلامی ایران این آمادگی را دارد که در هر تلاش مفید و بی طرفانه بین المللی برای کمک به لبنان شرکت کند.

اما ما این آمادگی را نداریم که برای لبنان یا برای هر کشور دیگری تصمیم گیری بکنیم. ما همین سیاست را در مورد سوریه داشتیم و همین سیاست را در مورد سایر کشور‌ها داشته ایم. ما همیشه به کشور‌های عربی گفته ایم که باید تصمیم گیری برای منطقه باید توسط خود منطقه انجام شود. تصمیم گیری برای سوریه باید توسط مردم سوریه انجام شود. تصمیم گیری برای لبنان، برای افغانستان باید توسط خودشان انجام شود.

ما می‌توانیم در کنار آن‌ها تسهیلگر باشیم نه آنکه به جای آن‌ها تصمیم بگیریم. نکته‌ای که آقای حسن روحانی به آقای مکرون در تماس تلفنی گفتند همین مساله بود که ما آمادگی داریم با فرانسه و با هر تصمیم بین المللی در چارچوب سازمان ملل متحد همکاری کنیم و این کار‌ها را در چارچوب تسهیل گیری انجام دهیم نه اینکه دست به تصمیم گیری بزنیم.

آنچه مکرون از آقای روحانی خواست این بود که ما برای عبور لبنان از این مرحله کمک کنیم و هم مشکلات فوری و هم مشکلات دراز مدت این کشور حل و فصل شود و اینکه امکان دارد گروهی بین المللی برای کمک به لبنان در نیویورک حضور پیدا کند.

ما هم اعلام کردیم که در چارچوب این اصل که تصمیم باید با مردم لبنان باشد و ما باید کمک کننده به تصمیم لبنانی‌ها باشیم، آمادگی داریم که هم به صورت دوجانبه و هم به صورت چندجانبه با فرانسه و با سایر کشور‌ها همکاری کنیم.
غسان بن جدو از ظریف پرسید آیا امانوئل مکرون تنها به عنوان رئیس جمهور فرانسه با حسن روحانی گفتگو کرد یا به حسن روحانی اعلام کرد او پس از تماس با ترامپ دارد با رئیس جمهور ایران گفتگو می‌کند؛ ظریف در پاسخ به این سوال گفت: تا آنجا که من اطلاع دارم وی به عنوان رئیس جمهور فرانسه با ما صحبت کردند و نه به عنوان ناقل پیام دونالد ترامپ.
مجری المیادین پرسید آیا مکرون در این گفتگو درباره جزئیات امور با شما سخنی در میان گذاشت مثلاً اینکه گفته باشد ما به دنبال تشکیل دولتی هستیم که حزب الله لبنان در آن حضور نداشته باشد؛ وزیر خارجه ایران گفت: من چنین چیزی را نشنیدم و او وارد جزئیات مسائل نشد. اگر او وارد چنین حوزه‌هایی می‌شد ما به او می‌گفتیم این مسائل مربوط به مردم لبنان است.
مجری المیادین پرسید آیا در صورتی که در تحقیقات مربوط به انفجار بندر بیروت است بازرسان خارجی به ویژه آمریکایی و از اف بی آی حضور پیدا کنند، این مساله باعث نگرانی شما می‌شود، ظریف گفت: ما همواره مثل مسئولان لبنانی اعتقاد داشته ایم که این تحقیقات باید تحقیقاتی لبنانی باشد و حاکمیت لبنان باید در این تحقیق حفظ شود و باید دولت لبنان این تحقیق را هدایت کند، اما ما هیچگاه در امور لبنان دخالت نکرده ایم و به این مساله ورود نکرده ایم که دولت لبنان برای کار خودش از چه کسی کمک بگیرد.

ما با دوستان مان در واقع چنین رابطه‌ای نداریم که به آن‌ها بگوییم که با چه کسی تماس بگیرند و با چه کسی تماس نگیرند، یا اینکه از چه کسی کمک بگیرند و از چه کسی کمک نگیرند. برخی عادت کرده اند که خودشان این کار را می‌کنند و بقیه را مجبور می‌کنند که با چه کسی همکاری کرده و با چه کسی همکاری نکنند. آمریکا کشوری است که کشور‌ها و شرکت‌هایی را که بخواهند با ایران همکاری کنند مورد تحریم قرار می‌دهد.

یعنی در واقع آن کس که می‌خواهد قانون بین المللی را رعایت کند توسط آمریکا تحریم می‌شود و این از عجایت است. ما اینطور نیستیم ما اعتقاد داریم که دولت لبنان مسئول این کار باشد و از هر کس که می‌خواهد کمک بگیرد واین جزء اختیارات لبنان است و اگر از ما نیز بخواهند ما هم به آن‌ها کمک فنی و کارشناسی خواهیم کرد و این تنها در صورتی است که از ما خواسته شود.
غسان بن جدو این سوال را مطرح کرد که برخی اوضاع لبنان را به اوضاع عراق تشبیه می‌کنند به این صورت که همچنان که در عراق کار تشکیل دولت به مشکل برخورد ایران و آمریکا با هماهنگی همدیگر مصطفی الکاظمی را بر سر کار آوردند و در لبنان نیز اوضاع به همین صورت است که گمان می‌رود که ایران و آمریکا توافق کنند که فردی در لبنان بر سر کار بیاید که کاملاً به واشنگتن نزدیک باشد و در مقابل اوضاع در این کشور آرام شود، نظر شما درباره این مساله چیست؟؛ ظریف در پاسخ گفت: ما در عراق معتقد نیستیم که آمریکا باید برای آینده عراق تصمیم بگیرد. پیامی هم که ما به مردم عراق و به گروه‌های عراقی قبل از انتخاب مصطفی الکاظمی دادیم این بود که هرکسی را که شما انتخاب کنید مورد حمایت ما خواهد بود. پیامی که ما امروز به مسئولان لبنانی دادیم این است که هرکس را که شما انتخاب کنید مورد حمایت ما است ما اصولاً قبول نداریم که خارجی‌ها برای کشور‌ها تصمیم بگیرند از این رو ما این تصور و پیش فرض را قبول نداریم که ما یا آمریکا بتوانیم با توافق همدیگر و مخالفت مردم حکومتی را انتخاب کنیم.

هیچگاه در عراق چنین چیزی رخ نداده است. ما هیچگاه با آمریکا در خصوص دولت عراق توافق نکرده ایم. ما حتی در مورد نخست وزیر نیز چنین توافقی نداشته ایم. آنچه ما توافق کردیم با گروه‌های عراقی بود که هرچه شما بخواهید ما حمایت می‌کنیم. این تنها توافق ما بود؛ و این همان توافقی است که ما با لبنان داریم و به مسئولان لبنانی می‌گوییم که هرچه شما بخواهید ما از همان حمایت می‌کنیم. اگر آمریکایی بخواهند شرط بگذارند لبنانی‌ها این شروط را قبول نمی‌کنند همچنان که عراقی‌ها شروط آمریکایی‌ها را نپذیرفتند و خودشان دست به انتخاب زدند.

ما این عقلانیت را داشته ایم که هر دولتی که عراقی‌ها انتخاب کرده اند ما پذیرفته ایم و با آن دولت کار کرده ایم و اینگونه نبوده است که اگر عراقی‌ها یک فردی را انتخاب می‌کردند ما با آن کار نمی‌کردیم و اگر فرد دیگری را انتخاب می‌کردند ما با او کار می‌کردیم. ازابتدای تشکیل جمهوری جدید عراق در سال ۲۰۰۳ دولت‌های مختلفی در عراق بر سر کار آمده اند که برخی از آن‌ها اختلاف دیدگاه هم با ما داشتند، اما ما با همه این دولت‌ها کار کردیم.

همچنان که ما با هر دولتی که در لبنان بر سر کار بوده کار کرده ایم. ما هیچ وقت نگفتیم که باید این فرد در راس دولت لبنان قرار داشته باشد یا آن فرد باید قرار داشته باشد یا اینکه اگر فلان شخص نخست وزیر لبنان باشد ما با او کار نمی‌کنیم.