با شیوع گسترده کرونا در شهر تهران و قرمز شدن وضعیت این شهر، بارها بحث لغو طرح ترافیک تهران مطرح شد، در این گزارش میخواهیم ببینیم آیا لغو این طرح روی کاهش یا افزایش شیوع این بیماری تاثیری داشته است یا نه؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما ، به منظور کاهش ترافیک و آلودگی هوا، مدیران شهری اقدام به تهیه طرحی کردند که در بعضی مناطق شهری فقط تعداد معینی از خودروهای شخصی که واجد شرایط این طرح هستند، بتوانند به آن منطقه رفت و آمد کنند. طرحی که در تهران به صورت ویژه در دستور کار مدیران قرار گرفت و اکنون هم در حال اجراست. این طرح از شمال، شامل خیابان مطهری و از جنوب به شوش میرسد؛ در غرب از خیابان کارگر تا تقاطع فاطمی و از خیابان شریعتی تا خیابان ۱۷شهریور در شرق ادامه دارد.
براساس این طرح، به غیر از خودروهای حمل و نقل عمومی، خودروهای اورژانسی و امینتی، سایر خودروهای شخصی با محدودیتهایی برای ورود به این مناطق مواجه هستند.
موضوع محدودیتهای حمل و نقلی در تهران اولین بار در سال ۱۳۵۸ با ایجاد خط ویژه برای اتوبوسرانی شروع شد. این قانون تا سال ۸۴ چندین بار بازبینی شد. اولویتها براساس مشاغل تعیین شد و براساس همین اولویتها نیز نرخهای مختلفی برای این طرح مشخص شد، طرحی که شهرداری تهران در سال ۹۶ برای بار چندم آن را بازبینی کرد.
تا قبل ازین بازبینی خودروها با پرداخت مبلغی ناچیز میتوانستند از ساعت ۶صبح تا ۱۷ وارد طرح ترافیک بشوند. اما طرح جدید شنبه تا چهارشنبه اجرا میشود و در روزهای پنجشنبه، جمعه و تعطیلیهای رسمی اجرا نمیشود و در این روزها ورود کلیه خودروها به طرح آزاد است. مدت اجرای طرح ترافیک هم دوساعت افزایش یافته و به ۶:۳۰ صبح تا ۱۹ رسیده است.
شیوع ویروس کرونا در سال گذشته تنها باعث تغییر ساعت اجرای طرح ترافیک در اسفند ۹۸ شد. باتوجه به اینکه استفاده از حمل و نقل عمومی در شیوع و گسترش این ویروس تاثیر مثبت داشته و منجر به مبتلا شدن افراد زیادی شده است. تغییر ساعت در احرای طرح اعمال شد تا باعث استفاده کمتر مردم از حمل و نقل عمومی شود و مردم بیشتر با خودروی شخصی به امور خود رسیدگی کنند. کاهش ساعت طرح ترافیک در سال ۹۸ درحالی از شنبه ۱۰ اسفند به علت شیوع کرونا ودر تهران اجرا شد که چندی قبل مسئولان طرح لغو کامل این طرح را تا بهبود اوضاع قبول نکردند و به تصویب نرسید. لغو این طرح اما تا سال جاری هم ادامه پیدا کرد و گفته شد ۲۰ فروردین و همزمان با باز شدن ادارات طرح اجرا میشود اما اجرای آن بازهم به تعویق افتاد.
با شیوع سال جدید اما شیوع و همه گیری ویروس کرونا، طرح ترافیک در تهران را به زانو درآورد. برای اولین بار بود که اجرای این طرح بعد از چند دهه، با وقفهای سه ماهه همراه شد. اگرچه از ابتدای سال ۹۹ صحبتهایی درباره شروع دوباره این طرح پیش آمده بود اما هربار با ورود و مداخله ستاد ملی مقابله با کرونا این تصمیم به تعویق افتاد. در نهایت اما بعد از تصمیم های مختلف شنبه ۱۷ خرداد، با در تغییر ساعت از ۸ تا ۱۶، و آزاد شدن طرح بعد از ساعت ۱۴ برای ساکنان مناطق داخل طرح قرار بر اجرای طرح بود اما بازهم به تعویق افتاد، سرانجام اما طرح با تغییرا گفته شده و رایگان شدن طرح برای کادر درمان و رانندگان تاکسی اینترنتی و .... در ۲۴ خرداد اجرا شد.
تغییری در تعداد مسافران و سفرهای مترو ایجاد نشد
فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت مترو تهران و حومه گفت: از روزی که طرح ترافیک تهران لغو شد، تاثیری روی میزان سفرها نداشت ولی دورکاری کارمندان باعث فاصله گذاری اجتماعی بهتر در مترو شده بود. وی افزود: ما روزانه اعزام بیش از دوهزار قطار مترو را داریم، که در ساعات اوج، فاصله گذاری کمتر رعایت میشود.
با وجود تاکید وزارت بهداشت بر عدم خروج از منزل برای کارهای غیر ضروری، شهروندان تهرانی اما بی توجه به این تاکیدات با خودروهای شخصی وارد طرح ترافیک میشدند. اما باز هم از تراکم در ایستگاه های مترو و اتوبوس کم نشد.
موافقان و مخالفان اجرای و عدم اجرای طرح ترافیک
طبق گزارشهای منتشر شده در ۵ اردیبهشت ۹۹، علت مخالفت وزارت بهداشت این بود که اجرای طرح ترافیک باعث بازگشت مسافران به سوی حمل و نقل عمومی میشود و از آنجا که سیستم حمل و نقل شهر تهران ظرفیت مناسبی برای جا به جایی ندارد، گفت: تجمع افراد به شیوع بیشتر این ویروس دامن خواهد زد.
کیانوش جهانپور، سخنگوی سابق ستاد ملی مقابله با کرونا، در واکنش به اجرای این طرح و انتقاد از شهرداری تهران گفت: کشور در حالت عادی نیست و تهران فراز و نشیب های زیادی در هفته های اخیر داشته است، اولویت ما رعایت فاصله گذاری اجتماعی ست نه آلودگی هوا.
رئیس پلیس پایتخت هم در کنار وزارت بهداشت با اجرای این طرح در ابتدای سال مخالف بود. او گفت: مخالف استفاده از خودروهای شخصی نیستم، اما توقع پلیس ایناست که مردم در این شرایط از سفرهای غیر ضروری خودداری کنند تا میزان ترافیک کاهش یابد.
مینو محرز، عضو ستاد ملی مقابله با کرونا نیز با اجرای این طرح مخالف بود و معتقد بود که اجرای دوباره این طرح و استفاده مردم از حمل و نقل عمومی منجر به گسترش دوباره این ویروس خواهد شد.
شورای شهر تهران اما با موافق اجرای طرح ترافیک بود.
زهرا صدراعظم نوری، رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران مطرح کرد: از زمانی که اجرای طرح لغو شد، ترافیک سنگینی در تهران به ویژه مناطق مرکزی داشتیم. در حالی که یکی از اهداف اصلی این طرح کاهش بار ترافیکی و مدیریت سفرها بود.
وی افزود: مسلما سیستم حمل و نقل عمومی ما کامل و کافی نیست تا به نیاز همه شهروندان پاسخ دهد، اما در این شرایط همه باید باهم همکاری کنند، مردم باید رعایت کنند و به چارچوب ها پایبند باشند.
لغو طرح ترافیک و کرونا
با لغو طرح ترافیک و کاهش آمار فوتیها و بستری شدههای کرونا در اردیبهشت، مردم تهران به این باور رسیدند که کرونا تمام شده و سفرها از سر گرفته شد و رعایت شیوه نامه ها به حداقل رسید.
علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای شهر تهران، اعلام کرد: حتی اگر ۵هزار نفر از کسانی که از مترو و اتوبوس استفاده میکنند، از ماسک استفاده نکنند، بیماری دوباره گسترش می یابد.
ستاد ملی مقابلا با کرونا اعلام کرد: مردم باید ماسک بزنند، فاصله را رعایت کنند، تاکسی ها موظف شدند مسافر کمتری سوار کنند و در مترو و اتوبوس طرح فاصله گذاری انجام شد.
با این حال اما عدم توجه مردم به هشدارها، ماسک نزدن و رعایت نکردن فاصله در مکان های شلوغ باعث شد که آمار فوتی ها و مبتلایان در ماه های خرداد، تیر و خصوصا مرداد افزایش ناگهانی پیدا کند.
طرح ترافیک، کرونا و معظل ترافیک تهران
محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران، در مصاحبه با خبرگزاری فارس گفت: با اجرای طرح ترافیک، کاهش ۴۰درصدی ترافیک را در تهران شاهد بودیم که این خود اتفاق مثبتی است.
او درخصوص اجرای این طرح با بیان اینکه گزارش ها نشان از افزایش تراکم جمعیت در مترو و اتوبوس دارد، افزود: رئیس جمهوری اعلام کرده که کرونا با ما میماند، چه خوب است که ازین فرصت استفاده کنیم و نسبت به تجهیز حمل و نقل عمومی اقدام شود.
بعد از اجرای طرح ترافیک اما در تیرماه، تعداد فوتی ها کرونا بیشتر شد، این درحالی بود که شهردار تهران بر ادامه طرح ترافیک اصرار داشت.
احمد نادری، نماینده مردم( تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر) در مجلس، در پیامی تصریح کرد: به شهردار تهران هشدار میدهیم که مسئولیت قتل بسیاری از شهروندان تهرانی با اوست، و چنانچه در تصمیم خود تجدید نظر نکند، مجمع نمایندگان تهران در مجلس ورود خواهد کرد.
انوشیروان بند پی، استاندار تهران، در نشست با فرمانداران با اشاره به افزایش شیوع کرونا افزود: رفع برخی محدودیت ها و عادی سازی شرایط سبب شد شاهد شیوع بیماری در کشور باشیم و تهران در مرز هشدار قرار گرفت.
پیروز حناچی، شهردار تهران، در واکنش به این اعتراض ها گفت: برداشتن طرح ترافیک منجر به افزایش سفرهای غیرضروری درون شهری میشود. تابع ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم.
مدیریت شهری تابع ستاد ملی کرونا
محسن هاشمی اما در گفتگو با خبرنگاران در مورد اجرا یا عدم اجراب طرح ترافیک در تهران گفت: این تصمیم باید براساس دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا صورت بگیرد، چون در حال حاضر تنها مرجع قانون گذاری برای این مسئله است.
وی افزود: اجرا شدن یا نشدن این طرح در شرایط کرونایی، فواید و ضررهای خود را دارد. اگرچه اجرا نشدن این طرح سبب استفاده کمتر مردم از مترو و اتوبوس میشود اما آلودگی هوا را افزایش میدهد. با افزایش آلودگی هوا، سیستم ایمنی پایین میاید و افراد بیشتری به کرونا مبتلا میشوند. طرح ترافیک در اصل مبارزه با آلودگی هواست، اما ستاد ملی به عنوان تصمیم گیرنده در این زمینه باید تشخیص دهد که آیا اجرا شدن این طرح برای مردم فایده بیشتری دارد یا عدم اجرا طرح؟
بحث بر سر لغو دوباره طرح ترافیک
با افزایش آمار فوتی ها و مبتلایان در ماههای خرداد و تیر و قرار گرفتن تهران جزو شهرهای با وضعیت هشدار، دوباره پیشنهاداتی برای لغو طرح ترافیک مطرح شد.
کرمی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، در مصاحبه ۲۶تیر در جمع خبرنگاران گفت: طرح ترافیک دارای معایب و مزایایی است که در ستاد ملی مقابله با کرونا، درباره آن بحث شد. تصمیم بر این است که طرح فعلا ادامه پیدا کند.
لغو طرح ترافیک، همه گیری کرونا را بیشتر میکند یا کمتر؟
زهرا صدراعظم نوری از موافقان اجرای طرح ترافیک در پاسخ به سوالی درباره اجرای طرح و با توجه به افزایش آمار گفت: باید عرض کنم، اینکه ما طرح ترافیک را با بحث کرونا مرتبط کنیم، از اساس غلط است. کرونا ارتباطی با طرح ترافیک ندارد، چرا در شهرهای دیگر که طرح ترافیک نیست، باافزایش شیوع مبتلایان روبرو هستیم؟
او گفت: وقتی مردم در تجمعات شرکت میکنند، شیوه نامه ها را رعایت نمیکنند و به خیابان ها می آیند ، ویروس شیوع بیشتری پیدا میکند. اگر واقع بین باشیم میبینیم مردم با وجود طرح ترافیک، کمتر با خودروی شخصی به خیابان می آیند و مردمی که کار غیرضروری دارند، بخاطر خرید طرح ترافیک کمتر به خیابان می آیند، در نتیجه تردد کم و شیوع کاهش می یابد.
او خاطر نشان کرد: در زمانی که طرح لغو شد نه تنها تغییری در آمار ایجاد نشد، بلکه این مسئله باعث ترافیک و آلودگی هوا هم شد. در نتیجه من معتقدم که اصلا نباید طرح ترافیک را با کرونا مرتبط کرد، چرا که عامل کرونا مسئله دیگری ست و مردم باید با رعایت شیوه نامه ها شیوع بیماری را کاهش دهند.
وی در پاسخ به اینکه، با وجود اجرای طرح مردم بیشتر از مترو و اتوبوس استفاده میکنند و فاصله رعایت نمیشود، گفت: در شلوغی مترو اگر افراد ماسک بزنند و پشت به هم بایستند، مشکلی ایجاد نمیشود.
او در ادامه افزود: طرح ترافیک درآمد آنچنانی برای شهرداری ندارد و درآمدهایی هم که پیش بینی شده بود محقق نشد.
لغو دوباره طرح ترافیک
با افزایش آمار فوتی ها و مبتلایان در هفتههای اخیر و قرار گرفتن تهران جزو شهرهای با وضعیت قرمز، محدودیت ها به تهران برگشت، دورکاری ادارات از سر گرفته شد، فعالیت برخی از کسب و کارها محدود و بعضی دیگر تعطیل شدند و دوباره بحث لغو طرح ترافیک مطرح شد.
به نقل از پایگاه خبری ریاست جمهوری، حسن روحانی، رییس جمهوری، در جلسه پنجشنبه ۹ مرداد اعلام کرد: پیشنهاد ستاد استانی مقابله با کرونای تهران، از سوی کمیته اجتماعی- امنیتی مطرح و مقرر شد اجرای طرح ترافیک در شهر تهران، به مدت یک هفته تعلیق شود.
لغو طرح ترافیک از صبح شنبه، ۱۱مرداد آغاز شد. پلیس از رانندگان خواست که زمان رفت و برگشت خود را تنظیم و مدیریت کنند که در ساعات اوج ترافیک نباشند.
استاندار تهران در جلسه شنبه ۱۱مرداد اعلام کرد: طرح ترافیک در هفته جاری لغو شد، اما باقی محدودیت ها همچنان پابرجاست. امید است تعلیق این طرح، نقش مهمی در جریان کنترل و مدیریت کرونا داشته باشد.
محمد علیخانی، رئیس کمیسیون بحران و حمل و نقل شورای شهر تهران، گفت: طرح ترافیک را لغو کردیم و اکنون شهر با ازدحام خودروها حتی در خیابان های فرعی روبروست و جای پارک وجود ندارد. زمانی که طرح رایگان باشد و همه بتوانند به طرح ورود کنند شاهد افزایش سفرهای غیرضروری و ایجاد ترافیک هستیم.
وی افزود: اعلام کرده اند که لغو این طرح در حال حاضر فقط برای یک هفته است و امیدوارم با مشاهده آثار منفی لغو آن، دوباره وضعیت ترافیک به حالت قبل برگردد.
او خاطرنشان کرد: همانطور که اعضای شورا و کارکنان آن نمیتوانند در مسائل پزشکی اظهار نظر کارشناسی بکنند، پزشکان نیز نظراتشان درباره طرح ترافیک کارشناسی نیست، ولی با این وجود مدیریت شهری تابع تصمیمات ستاد ملی مقابله با کروناست.
علیرضا زالی با بیان اینکه لغو طرح ترافیک را در راستای کاهش استفاده از حمل و نقل عمومی درخواست داده بودیم، اما تغییری اتفاق نیوفتاد و سفرهای غیرضروری افزایش پیدا کرد.
او گفت: درخواست ما از وزارت کشور و ستاد ملی مقابله با کرونا، تمدید دوباره لغو طرح ترافیک در هفته دیگر است.
خبرگزاری فارس به نقل از مناف هاشمی، معاون حمل و نقل شهرداری تهران، نوشت: پیش از ظهر چهارشنبه ۱۵ مرداد، ضمن اشاره به تصمیمات اخذ شده در خصوص اجرا یا عدم اجرای طرح ترافیک به خاطر شیوع کرونا گفت: علی رغم اینکه طبق گزارش ها تعلیق اجرای طرح تاثیری بر کاهش استفاده از مترو و اتوبوس نداشته، اما طرح ترافیک یک هفته دیگر هم تعلیق میشود، امید است که مدیریت شهری با این تصمیم همراهی کند.
شلوغی مترو و اتوبوس
محسن هاشمی اما در واکنش به لغو طرح ترافیک در جلسه یکشنبه ۱۹ مرداد، بیان کرد: طرح ترافیک لغو شد، ولی مترو و اتوبوس خلوت نشد.
او در پاسخ به این سوال که شهرداری میگوید ما خودمان پیشنهاد لغو طرح را دادیم، گفت: چون اصرار بر این بود که با لغو طرح ترافیک حمل و نقل عمومی خلوت شود، قرار شد تعلیق طرح مدتی آزمایشی اجرا شود؛ اما آمارها نشان میدهد که مترو و اتوبوس شلوغتر شده. من پیشنهادی در این زمینه از شهردار نشنیدم و در این مصوبات شهردار دخالت مستقیم ندارد.
در این بین اما عده ای از مردم، خصوصا رانندگان تاکسی با لغو طرح ترافیک مخالفند.
راننده تاکسی سطح شهر: لغو این طرح باعث شلوغی خیابان ها و افزایش ترافیک شده، گفته بودند مردم از خونه بیرون نیان، اما حالا خیابون ها و مترو و اتوبوس شلوغتر شده.
مردم معتقدند که خودمان باید شیوه نامه های بهداشتی را رعایت کنیم و لغو این طرح فقط باعث ترافیک بیشتر در مناطق مرکزی شده است.
هنوز و با لغو طرح ترافیک و شلوغی مترو واتوبوس، اما بهترین راه پیشگیری از این بیماری رعایت شیوه نامهها و استفاده از ماسک است.
در نهایت اما باید دید با توجه به لغو طرح ترافیک در ماه های ابتدایی سال، صحبت های مسئولین درباره موفقیت یا عدم موفقیت لغو این طرح و روند کاهشی فوتی ها و مبتلایان؛ باید دید آیا تعلیق دوباره طرح ترافیک تا پایان هفته جاری و نظر به اینکه دورکاری ادارات نیز در این هفته پایان میپذیرد، آیا در هفته های بعد شاهد کمتر شدن میزان مرگ و میر و ابتلای به کرونا میشویم یا نه؟
نویسنده : مائده زمان فشمی