بازگشت متهم به محل وقوع جرم اصلی پذیرفته شده در همه پرونده‌های جنائی است. اصلی که در جریان سفر روز گذشته امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه به بیروت پس از انفجار مرگبار بندر این شهر رقم خورد.
مکرون که حالا نقش پلیس خوب را برای لبنانی‌ها بازی می‌کند با سو استفاده از شرایط سخت یک ملت به دنبال محقق کردن اقراضی است که پیش از این مردم لبنان با انتخاب خود در پای صندوق‌های رای به آن پاسخ داده اند.
رویکردی که هرچند به ظاهر کمک و همدردی است، اما در عمل می‌خواهد همچون دوران استعماری برای یک ملت ساختار سیاسی جدید درست کنند و تازه تهدید کند که اگر دولت لبنان اینکار را انجام نداد برمیگردم و خودم انجام میدهم.
براستی منظور مکرون از این موضع گیری چیست؟
برای پاسخ به این پرسش باید کمی به عقب برگردیم؛ فروردین ماه سال ۹۶ زمانی که لبنانی‌ها خود را برای برگزاری انتخابات پارلمانی بعد از وقفه‌ای چهار ساله آماده می‌کردند.
در آن زمان هم لبنان با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کرد و دولت این کشور با بدهی ۱۰۰ میلیارد دلاری در آستانه ورشکستگی بود، سعد حریری نخست وزیر وقت لبنان در آن زمان با برگزاری یک کنفرانس بین المللی تحت عنوان "سیدر ۱" به میزبانی فرانسه در پاریس درصدد جلب کمک‌های بین المللی به منظور گذر از این بحران بود حریری در این کنفرانس به رای دهندگان لبنانی گفت که آرای شما در انتخابات پیش رو نقش مستقیمی در نقد شدن وعده مالی بین المللی مطرح شده در این کنفرانس خواهد داشت.
کمک‌هایی به ارزش ۱۱ میلیاردو ۸۰۰ میلیون دلار در کنار بخشودگی بخشی از بدهی‌های سررسید شده لبنان.
براین اساس فرانسه متعهد شد تا کمکی ۱۵۰ میلیون یوروی را در کنار یک وام ۴۰۰ میلیون یورویی به لبنان عطا کند و سهم دیگر کشور‌ها و نهاد‌های مالی بین المللی نیز به شرح ذیل بود:
● بانک جهانی متعهد به پرداخت ۴ میلیارد دلار وام در مدت ۵ سال.
بانک سرمایه گذاری اروپا متعهد به پرداخت ۸۰۰ میلیون یورو در مدت ۵ سال
● دولت کویت متعهد به پرداخت وام ۱۸۰ میلیون دلاری
● قطر متعهد به پرداخت وام ۵۰۰ میلیون دلاری
بانک توسعه اسلامی متعهد به پرداخت ۷۵۰ میلیون دلار وام طی مدت ۵ سال.
انگلیس متعهد به پرداخت ۶۰ میلیون پوند وام.
هلند متعهد به پرداخت ۲۰۰ میلیون یورو در مدت ۴ سال علاوه بر ۱۰۰ میلیون یورو هم کمک مشروط!
● آلمان متعهد به پرداخت ۶۰ میلیون یورو وام.
ایتالیا متعهد به پرداخت ۱۲۰ میلیون یورو وام.
ترکیه به پرداخت ۲۰۰ میلیون دلار وام
ایالات متحده متعهد به پرداخت ۱۱۵ میلیون دلار کمک مالی دارد.
بانک بازسازی و توسعه اروپا متعهد به پرداخت یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون یورو وام در مدت ۶ سال.
● اتحادیه اروپا متعهد به پرداخت ۱۵۰ میلیون یورو کمک مالی که البته در صورت امکان سنجی پروژ‌ها و رضایت طرفین این تسهیلات تا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو هم قابل افزایش است...
فهرستی بلند بالا از وعد‌ها که شرط تحقق ان منوط به انتخاب مردم لبنان شد؛ این وعد‌ها را باید در کنار فرایند فساد آلود خرید رای در جریان برگزاری انتخابات دید، فرایندی که میلیون‌ها دلار سعودی برای آن هزینه شد ...
با وجود همه این وعده‌ها برای خرید آرا، مردم لبنان مردم انتخاب خود را کردند حاصل این انتخابات منتهی به پیروزی قاطع گروه‌های سیاسی همراه با محور مقاومت شد و پس از اعلام نتایج انتخابات گروه‌های همراه با محور غربی -عبری و عربی علنا اعلام کردند که مردم تاوان این انتخاب را خواهند داد...
پس از تشکیل پارلمان و دولت جدید نه تنها این وعد‌های مالی به روی کاغذ ماند بلکه تحریم‌های همه جانبه بانکی به بهانه مسدود کردن دسترسی‌های مالی حزب الله و البته با هدف اعمال فشار حداکثری به اقتصاد شکننده لبنان و فشار بر معیشت مردم این کشور آغاز شد.
در کنار تشدید این فشار‌ها جریان‌های شکست خورده انتخابات این بار نعل وارونه زدند و دولت را متهم به ناکارآمدی و فساد کردند و با تحریک مردم دست به آشوب خیابانی زدند و برای چند هفته خیابان‌های بیروت و راه‌های اصلی این کشور را مسدود کردند...
اعتراض مردم به فساد سیاستمداران بود سیاستمدارانی که طی دوره ۳۰ ساله بعد از جنگ‌های داخلی زمام امور لبنان را در اختیار داشتند و حالا با روی کار آمدن دولت جدید و کوتاه شدن دست آن‌ها از مواهب فساد آلود سیاست ورزی؛ دولت مستقر را مسئول شرایط می‌دانستند و خواستار استعفای دولت و برگزاری انتخابات زود هنگام بودند...
سعد حریری به ظاهر برای همدردی با مردم، اما در عمل برای فرار از پاسخگویی از نخست وزیری استعفا کرد تا مسیر را برای تکمیل پازل بعدی یعنی انحلال مجلس فراهم کند رویایی که با هوشمندی پارلمان و انتخاب سریع نخست وزیر جدید ناکام ماند..
انفجار بندر بیروت یک بمب ساعتی بود که زمان انفجار آنرا فشفه‌های مشتعل همجوار انبار نیترات آمونیم در این بندر تعیین نکرد و حتی شاید تاجر روس مالک این محموله ۲۷۵۰ تنی نیترات آمونیوم هم در زمان توقیف ان در بندر بیروت تصور چنین فاجعه‌ای را نداشت؛ اما قطعا صحنه گردانان این سناریو زمان صفر انفجار را تعیین کرده اند...
حالا با انفجار بندر بیروت زمان به نقطه صفر بازگشته است و مکرون بار دیگر در نقش منجی ظاهر شده است و اصلاحات اقتصادی را پیش شرط کمک فرانسه تعیین کردهراست، پمپئو وزیر خارجه آمریکا بجای تماس با رئیس دولت مستقر با سعد حریری تماس می‌گیرد و وعده کمک می‌دهد، رژیم صهیونیستی برای ابراز همدری پرچم لبنان را در تلاویو به اهتزاز در می‌آورد و عربستان سعودی نقش خود در بازسازی لبنان پس از جنگ‌های داخلی را یادآوری می‌کند. کشوری که بر اثر این انفجار نیمی از پایتختش ویران شده و ۳۰۰ هزار آواره برجا گذاشته است...
حالا مکرون شرط کمک‌های بین المللی را اصلاحات سیاسی تعیبن کرده و گفته اجازه نخواهد داد دست مفسدان به این کمک‌ها برسد اصلاحاتی که حذف حزب الله از صحنه شطرنج سیاسی لبنان و خلع سلاح مقاومت هدف نهایی آن است.
زمزمه‌ها برای تشکیل تیم تحقیقات بین المللی برای بررسی علل انفجار بیروت شنیده می‌شود تیم تحقیقاتی که مشابه آن ۱۵ سال پیش پس از ترور رفیق حریری تشکیل شد و قرار است حکم دادگاه آن امروز صادر شود حکمی که دو تن از متهمان ان در قید حیات نیستند و مستندات آن برپایه شهادت شاهدان دورغین و اطلاعات درز کردهداز شنود تلفن همراه متهمان است، شبکه تلفنی که نصب تجهیزات جاسوسی رژیم صهیونیستی در آن به اثبات رسیده است و مدیر آن هم پس از این افشاگری به اسرائیل گریخت.
حالا پازل بعدی این سناریو چیست؟ سوالی که هرچند پاسخ آن روشن است، اما تحولات هفته‌های پیش رو ابعاد آنرا برملا می‌کند. قطعا موضع گیری امشب سید حسن نصرالله راهبرد مقاومت در قبال شرایط پیش روی لبنان را ترسیم خواهد کرد...
محمد رضا طلاجوران؛
خبرنگار سابق دفترنمایندگی صداوسیما در بیروت