در حالی که آمارها از کاهش شدید نرخ ازدواج در استان یزد حکایت دارد طرح شبکه فعالین ازدواج مرهمی برای درد هزاران جوان محروم از ازدواج شده است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز یزد، ازدواج نه تنها سنتی است که پیامبر اکرم حضرت محمد (ص) بر آن تاکید کرده است بلکه قانون و فطرت الهی هم بر آن صحه می‌گذارد و از همین رو امری مشترک میان همه اقوام و ادیان است.
از نظر اسلام، تشکیل خانواده یک فریضه است. گرچه ازدواج در زمره واجبات عنوان نشده، اما به قدری به آن ترغیب شده که انسان می‌فهمد خدای متعال بر این امر اصرار دارد.
با این حال کافی است فقط نگاهی به اطرافمان بیندازیم. دختر‌ها و پسر‌های مجردی که با اوضاع بد اقتصادی زیر بار تعهد ازدواج نمی‌روند و آغاز زندگی مشترک برایشان سخت است.
در یک سو جوان‌هایی که از ترس مخارج بالای عقد و عروسی از ازدواج هراس دارند و از سوی دیگر خانواده‌هایی که برای تامین جهیزیه، توانایی مالی ندارند.
حسین آقا کارمند بازنشسته مخابرات است که دو فرزند پسر و یک فرزند دختر دارد. او می‌گوید: علی و سامان به ترتیب ۳۰ و ۳۳ سال سن دارند و چند سالی است در یکی از کارخانه‌های کاشی و سرامیک یزد مشغول به کار شده اند.
او می‌افزاید: گرچه فرزندانمان بیکار نیستند و روی پای خودشان ایستاده اند، اما تا حرف ازدواج می‌شود، از آن سرباز می‌زنند و معتقدند نمی‌توان با این حقوق، از پس مخارج عروسی و زندگی مشترک برآمد.
حسین آقا که دل پردردی دارد از سخت گیری خانواده‌هایی می‌گوید که با رسم و رسوم دست و پا گیر، جلوی ازدواج جوانان را می‌گیرند و زندگی آنان را با تشریفات عجین کرده اند.
گفتگویم با حسین آقا که در حال خرید است، تمام می‌شود و کمی جلوتر مادر و دختری را می‌بینم که در مغازه لوازم خانگی مشغول بازدید از اجناس هستند. جلو می‌روم و با آن‌ها همصحبت می‌شوم. زهره خانم می‌گوید: دخترم چند ماهی است نامزد کرده، اما برای گرفتن مراسم عروسی، آمادگی نداریم. هر روز قیمت اجناس بالا می‌رود و با حقوق کارمندی هم نمی‌توان حتی لوازم اولیه زندگی را فراهم کرد.
او در حالیکه بغض در گلو دارد، ادامه می‌دهد: قیمت‌ها را نگاه کنید؛ یخچال ۳۰ میلیون تومان، اجاق گاز ۷ میلیون، ماشین لباسشویی ۸ میلیون، یک سرویس غذاخوری شش نفره ۵ میلیون تومان. این‌ها فقط چند قلم کالای اساسی یک زندگی است. با این اوصاف، شما بگویید چطور می‌توان جهیزیه خرید؟
آشفته بازاری که در یک سویش گرانی است و در سوی دیگر آن چشم و هم چشمی. صحبت‌هایی که مشتی نمونه خروار است و خانواده‌هایی که چند سالی اسیر رسم و رسوم تشریفات شده اند و خرید اجناس با برند‌های مختلف خارجی برایشان نوعی کلاس است.
در حال قدم زدن در پیاده رو و عبور از مغازه‌های لوکس لوازم خانگی هستم که ناگاه به یاد صحبت‌های مادربزرگم می‌افتم. صحبت‌های بی بی از ازدواجش با آقابزرگ در ذهنم مرور می‌شود. بی بی می‌گفت: ۱۵ سال داشتم که پسر همسایه که تازه از خدمت سربازی برگشته بود، با خانواده اش به خواستگاری ام آمد. آن زمان در مغازه بقالی شاگردی می‌کرد و هیچ سرمایه‌ای هم نداشت. خانواده ما مهریه را پایین گرفت و خانواده آقابزرگ هم از ما جهیزیه کم خواستند. از خواستگاری تا عروسی فقط پنج روز طول کشید و آن زمان هم رسم بود که عروسی در خانه عروس برپا شود.
آری زندگی‌هایی که در گذشته‌هایی نه چندان دور، با کمال سادگی شکل می‌گرفت و تا پایان عمر هم ادامه داشت.
کاهش نرخ ازدواج در استان یزد
بر اساس آخرین آمار منتشر شده در حالیکه نرخ ازدواج کشور ۶.۴۳ درصد است، این رقم در استان یزد به ۵.۵۶ درصد رسیده است یعنی حدود یک درصد کمتر از نرخ کشوری.
مدیرکل ثبت احوال استان یزد با بیان اینکه پارسال شش هزار و ۳۵۸ واقعه ازدواج در این استان ثبت شده است، می‌گوید: این اعداد و ارقام، استان یزد را سال گذشته در رتبه ۲۵ کشور قرار داد.
محمدعلی مکرمی می‌افزاید: امسال نیز در فصل بهار، یک هزار و ۴۲۳ مورد ازدواج به ثبت رسید که این رقم در مدت مشابه سال گذشته هزار و ۵۸۹ مورد بوده است.
او می‌گوید: متوسط سن ازدواج در استان یزد برای پسران، ۲۸ سال و برای دختران هم ۲۳ سال است.
همه این آمار و اطلاعات، نشان می‌دهد که استان یزد وضعیت خوبی به لحاظ ازدواج ندارد و بر خلاف گذشته، جوانان یزدی کمتر به دنبال تشکیل خانواده هستند. مسئله‌ای که نیازمند چاره اندیشی جدی مسئولان است.
لذت زندگی با ازدواج آسان
گرچه این روز‌ها در هر مجلس خواستگاری و بله برون و نامزدی و عروسی که شرکت می‌کنی، تشریفات یک پایه آن است، اما هنوز هم جوان‌هایی هستند که خود را از قید و بند تجملات رها کرده اند و سادگی ازدواج به زندگی شان لذتی دو چندان بخشیده است.
با کمیل و سروناز گفتگو می‌کنم. زوجی که با یک عقد ساده در محضر و زیارت حرم امام رضا (ع)، زندگی مشترک شان را آغاز کردند. کمیل می‌گوید: گرچه در ابتدا خانواده هایمان مخالف بودند و می‌خواستند برایمان مجلس عروسی بگیرند تا در چشم اقوام کمتر نباشند، اما همراهی مان کردند و پول عروسی با کمک آن‌ها به خرید یک آپارتمان نقلی ختم شد.
سرو ناز هم که معتقد است مهریه خوشبختی نمی‌آورد، می‌گوید: با توسل به چهارده معصوم (ع)، مهریه را ۱۴ سکه بهار آزادی تعیین و حتی برای خرید جهیزیه هم با توجه به نیاز زندگی خرید کردیم.
این زوج جوان که اکنون مروج ازدواج آسان هستند، می‌گویند: گرچه بازار تشریفات عروسی چند سالی داغ شده است، اما جوان‌هایی هستند که با اندک سرمایه و کمک خیران، با برپایی جشنی ساده به خانه بخت می‌روند.
آن‌ها مرا با "شبکه فعالین ازدواج" آشنا می‌کنند، مرکزی که چند سالی است در شهر یزد رونق گرفته و زمینه ازدواج آسان جوانان را فراهم کرده است.
وقتی ازدواج، شفا می‌گیرد
طرح شبکه فعالین ازدواج سال ۱۳۸۸ در کشور آغاز شد. طرحی برای ترویج ازدواج آسان بین جوانان که هدف آن ازدواج آگاهانه، بهنگام، آسان و پایدار است. یزد هم دومین استانی بود که با اجرای طرح، به این شبکه پیوست و در ۱۱ بخش فعالیت خود را آغاز کرد.
وارد ساختمانی می‌شوم که همه کاره آن جوانان هستند. اتاق‌های مختلفی که هر یک با سلیقه خاصی تزئین شده است و فضایی شاد و امیدبخش را به انسان هدیه می‌دهد.
با مدیرعامل شبکه فعالین ازدواج همراه می‌شوم. ابتدا وارد اتاق مشاوره می‌شویم، جایی که به زوج‌های جوان ارائه می‌شود. حجت الاسلام امامی با اشاره به اینکه این شبکه هم اکنون به بیش از ۵۰۰ نفر تسهیلات ازدواج و مشاوره ارائه می‌دهد، می‌گوید: مشاوره اول، بصورت رایگان و مابقی بصورت ۳۰ درصد تخفیف برای به حداقل رساندن آسیب‌های ازدواج از جمله برنامه‌های موسسه شفا به شمار می‌رود.
شکیبا مشاور خانواده هم می‌گوید: دو نوع مشاوره داریم. مشاوره پیش از ازدواج و دیگری مشاوره زوج‌ها بعد از ازدواج در خصوص روابط زناشوئی، تربیت فرزند، مشاوره تحصیلی و اختلافات خانوادگی.
او معتقد است این مشاوره‌ها در تعهد دختر‌ها و پسر‌ها به زندگی مشترک و رسیدن به تفاهم در بسیاری از اختلافات موثر است.
اتاق مشاوره را ترک می‌کنیم و وارد اتاقی می‌شویم که بهترین خاطره زندگی مشترک زوج‌های جوان آنجا شکل می‌گیرد. اتاقی که به خانه عقد معروف است و به سفره‌ای زیبا از بهترین و شکیل‌ترین لوازم عقد تزئین شده است.
مدیرعامل شبکه فعالین ازدواج استان یزد با اشاره به کمک‌های خیران برای برپایی این اتاق، می‌گوید: ورودی و ثبت عقد زوج‌های جوان در این مکان رایگان است و هر زوج می‌توانند تا ۱۸ مهمان برای این مراسم دعوت کنند.
اما این‌ها همه ماجرا نیست. آنچه با چشم دیده نمی‌شد بسیار باارزش‌تر از مشاوره و فراهم کردن فضایی لذت بخش برای آغاز زندگی مشترک است.
گفتگویم با حجت الاسلام امامی زوایای بیشتری از فراهم شدن زمینه ازدواج آسان جوانان در شبکه فعالین ازدواج را آشکار می‌کند. تسهیلاتی که باعث می‌شود تا یک زوج جوان با دغدغه بسیار کم، زیر یک سقف بروند.
تمام جهیزیه عروس با ۲۶ میلیون تومان
باز هم رد پای خیران. کسانی این روز‌ها تنها دغدغه شان ازدواج جوانان است. با عظیمی نیا که یکی از خیران شبکه فعالین ازدواج یزد است، گفتگو می‌کنم. او می‌گوید: چند سالی است که تیمی از خیران یزدی تشکیل داده ایم و با خرید کالا‌های صد در صد ایرانی، جهیزیه‌ای را برای شروع زندگی فراهم می‌کنیم.
عظیمی نیا می‌افزاید: در بسته شبکه فعالین ازدواج کالا‌های ایرانی شامل یخچال، چرخ گوشت، ماشین لباسشویی، اتو و کالای خواب یافت می‌شود تا نخ و سوزن. بسته‌ای به ارزش ۲۶ میلیون تومان با بیش از یکصد قلم کالا.
مدیرعامل شبکه فعالین ازدواج یزد هم می‌گوید: بسته جهیزیه این شبکه بصورت ۳۰ درصد نقد و اقساط ۱۵ ماهه به زوج‌های جوان عرضه می‌شود.
حجت الاسلام امامی ادامه می‌دهد: در کنار جهیزیه با صنوف مختلف یزد هم قرارداد بسته شده و عروس و داماد می‌توانند از خدمات گل فروشی، آتلیه، آینه شمعدان و پوشاک با شرایط اقساطی بهره‌مند شوند.
او می‌گوید: دختر‌ها و پسر‌های دم بخت برای بهره مندی از خدمات شبکه فعالین ازدواج می‌توانند به دفتر این مرکز به نشانی یزد، خیابان مهدی (عج)، کوچه جنب مسجد صاحب الزمان مراجعه کنند و یا با شماره ۰۳۵۳۶۳۰۴۹۰۰ تماس بگیرند.
دردی که مرهمی دیگر نیاز دارد
اشکالی ندارد که عده‌ای ازدواج آسان را ترویج کنند، جهیزیه را ارزان و تقسیط کنند، مشاوره رایگان بگذارند، حتی مسکن رایگان در اختیار بگذارند و قس علی هذا، اما یادمان نرود تا وقتی اقتصادمان بیمار است، تا وقتی جوان‌ها کار ندارند و تا وقتی ساختارمان معیوب است جوان‌ها از ازدواج می‌ترسند و این جوری همچنان نرخ ازدواج پایین‌تر و پایین‌تر می‌آید بعدش هم نرخ زاد و ولد کم می‌شود و بعد بحران جمعیت و...
به نظر می‌رسد حل مشکل ازدواج مرهمی دیگر می‌خواهد چرا که آن چه انجام می‌شود تنها مسکنی است بر درد ده‌ها هزار جوان که از نداشتن امکانات برای ازدواج در رنج به سر می‌برند.
نویسنده: سیده سکینه میرطاهری