داغ دل مستاجران در فصل داغ جابجایی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز یزد، امتحانات مدارس به پایان رسیده و تابش مستقیم اشعه گرم خورشید از فرارسیدن فصل تابستان خبر می‌دهد. حالا وقتی است که مستاجران باید دغدغه تمدید قرارداد و یا جابجایی واحد‌های مسکونی اجاره شده خود را داشته باشند.
هر ساله در این فصل شاهد افزایش تقاضای منزل و جابجایی خانواده‌ها از خانه‌ای به خانه‌ای دیگر هستیم، اما امسال در کنار شیوع ویروس کرونا که مردم را با گرفتاری فراوانی مواجه کرده است، افزایش سرسام آور قیمت‌ها نیز به مشکل بزرگ دیگری در راه شهروندان مبدل شده است. مستاجر‌هایی که مدت قرارداد آن‌ها به پایان رسیده با قیمت خیره کننده اجاره خانه مواجه هستند و تقلای آن‌ها برای یافتن خانه با شرایط مشابه سال گذشته بی نتیجه مانده است.
کسانی هم که سالهاست ذره ذره پول خود را جمع کرده تا از اجاره نشینی نجات یابند و برچسب صاحب خانه به آنان زده شود، با دو برابر شدن قیمت مسکن باید همچنان برچسب مستاجر را با خود همراه کنند؛ مستاجرانی که باید پول جمع آوری شده برای خرید خانه را تقدیم صاحب خانه کنند و یکسال دیگر به اجاره نشینی ادامه دهند.

قیمت فروش و اجاره مسکن بر نردبان صعود
بند کفش را محکم می‌بندم و برای آگاهی از قیمت مسکن در مناطق مختلف به بنگاه‌های املاک سطح شهر سر می‌زنم؛ از آنجا که پایین شهر نامیده می‌شود تا مرکز شهر و بالاشهر.
مشاهده میدانی بر افزایش عجیب و غیرطبیعی اجاره بها و همچنین قیمت مسکن تأکید دارد؛ قیمتی که هم اجاره و هم خرید مسکن را برای شهروندان بسیار سخت کرده است.
گرچه قیمت‌ها همان اندازه که از پایین شهر به سوی بالاشهر می‌رویم، بالا می‌رود، اما افزایش قیمت هیچ ارتباطی به پایین و بالا ندارد و در هر منطقه به تناسب شاهد افزایش قیمت هستیم.
مشاهده‌ها نشان می‌دهد که صاحب خانه‌ها با همه توان به افزایش نرخ اجاره یا فروش خانه خود پرداخته و در این راستا هیچ توجهی به قیمت واقعی منزل خود ندارند.
با برخی از کسانی که در پی اجاره یا خرید مسکن بودند، در بنگاه‌های املاک به گفتگو نشستم.
آقای جوانی که به دنبال مسکن بوده و پس از شنیدن قیمت هر منزل پیشنهادی، مایوس‌تر به دنبال خانه بعدی می‌رود از مسکن به عنوان مانعی برای آغاز زندگی مشترک خود یاد کرده و گفت: اجاره مسکن در ماه‌های اخیر به شدت افزایش یافته و بر این اساس برنامه ریزی که برای آغاز زندگی مشترک دارد با مشکل مواجه شده است.
وی که خود را اسماعیلی معرفی می‌کند، افزود: چند ماهی است که عقد کرده و در حال برنامه ریزی برای ازدواج هستیم، اما در کنار کرونا که معضلی همگانی شده است، باید به مصاف گرانی سرسام آور کالا‌ها برویم و در کنار آن با افزایش فوق العاده قیمت مسکن دست و پنجه نرم کنیم.
او ادامه داد: مسئولان از افزایش سن جوانان مجرد و دیر ازدواج کردن آنان انتقاد می‌کنند، اما آیا واقعا با این وضعیت می‌توان انتظار ازدواج جوانان را داشت؟
زوج میانسالی را دیدم که از سال‌ها کار و تلاش و مستاجرنشینی گله کرده و می‌گویند علاوه بر هزینه‌های زندگی باید مستاجرنشینی را تحمل کنند، گویی هیچگاه توانایی صاحب خانه شدن را نخواهند داشت.
این آقا که بنگاه دار از او به نام دهقانی خطاب می‌کند، اظهار داشت: صاحب خانه شدن آرزوی همه خانواده هاست و ما نیز این آرزو را در سر می‌پروانیم، اما حقوق کارگری اجازه نداد در این سال‌ها پس اندازی در حد خرید خانه داشته باشیم.
وی تأکید کرد: بعد از همه این سال‌ها به نتیجه رسیدیم که خرید خانه ناممکن است و دغدغه ما از خرید مسکن به یافتن منزلی با اجاره مناسب مبدل شده است.
دهقانی با اشاره به عدم تناسب حقوق کارگران با افزایش بهای اجاره مسکن ادامه داد: هم اکنون که صاحب خانه‌ها علاوه بر رهن، درخواست اجاره بالا می‌کنند، این مساله به مشکلی بزرگ برای ما مبدل شده، زیرا حقوق ما کفاف مخارج زندگی را نمی‌دهد چه رسد به اینکه بخشی از آن را به اجاره اختصاص دهیم.

مشاوران املاک یا دلالان املاک؟
مشاوران املاک نیز اعتقاد دارند که قیمت مسکن در یزد نسبت به سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است.
برخی از آن‌ها می‌گویند که قیمت‌های کنونی نسبت به دو یا سه سال اخیر بیش از دو برابر شده و خرید خانه در حال حاضر بسیار سخت شده است.
اما از سوی دیگر، برخی هم از مشاوران املاک به عنوان یکی از عوامل این گرانی‌ها یاد می‌کنند و اعتقاد دارند که آن‌ها به دنبال سودجویی هستند.
مشاوران املاکی که در نقش دلال ظاهر شده و قیمت پیشنهادی صاحب خانه را به شدت افزایش داده تا سود میلیونی به جیب بزنند.
گفته می‌شود که صاحب خانه مبلغی را به عنوان قیمت اجاره یا فروش خانه به بنگاه داران اعلام می‌کند، اما مشاوران املاک قیمت را بالاتر برده و به صاحب خانه می‌گویند خانه را به این قیمت، اجاره داده یا می‌فروشند به شرطی که بخشی از این افزایش قیمت را به بنگاه بپردازند.
مساله‌ای که مشاوران املاک نیز به آن اذعان دارند، اما فراگیری آن را رد کرده و می‌گویند که بخش کمی از بنگاه‌ها چنین ترفندی را استفاده می‌کنند و نباید گمان کرد همه مشاوران املاک چنین هستند.
آن‌ها تأکید دارند که قیمت‌ها توسط صاحبان ملک در اختیار بنگاه‌های املاک قرار می‌گیرد و آن‌ها فقط نقش واسطه میان دو طرف را ایفا می‌کنند.

چشم و هم چشمی در افزایش قیمت مسکن
گرچه صاحب خانه‌ها به دلیل کاهش ارزش پول ملی با افزایش کرایه مسکن درصدد جبران بخشی از گرانی‌ها هستند، اما برخی از این افراد به شدت از انصاف دور بوده و کرایه‌ها را به شکل عجیبی افزایش می‌دهند.
مشاهده‌های میدانی نشان می‌دهد که صاحب خانه‌ها تحت تاثیر آنچه حباب نامیده می‌شود، قیمت‌ها را به دور از قیمت واقعی خانه افزایش داده اند و این مساله دردسر بزرگی برای مستاجران به وجود آورده است.
قیمت‌ها در مناطق بالانشین شهر به گونه‌ای است که فقط قشر خاصی توانایی کرایه کردن یا خرید خانه را دارد، اما مشکل اصلی در مناطق متوسط و پایین شهر است؛ جایی که اکثر شهروندان از وضع مادی معمولی یا نامناسب برخوردار هستند و این افزایش قیمت‌ها کمر این قشر را خم کرده است.
با برخی از آگهی‌های منتشر شده در برنامه‌های کاربردی دیوار و شیپور تماس گرفتم. قیمت‌ها طبق انتظار بالاتر از حد انتظار بود.
از صاحبان املاک درباره گرانی قیمت اعلام شده پرسیدم که آن‌ها افزایش همه قیمت‌های مسکن را عامل این دلیل معرفی کرده و اکثر آن‌ها اعتقاد داشتند که قیمت مسکن آن‌ها در برابر قیمت دیگر خانه‌ها ارزانتر است.
برخی صاحب خانه‌ها قیمتی را برای اجاره یا فروش اعلام می‌کنند و پس از توافق با مستاجر یا خریدار از فروش و اجاره خانه منصرف می‌شوند. صاحب خانه‌ها در این موارد می‌گویند که خانه آنان نسبت به برخی خانه‌های فروخته شده یا اجاره شده، بسیار بهتر است و دیگر حاضر نیستند تا مسکن خود را به این قیمت واگذار کنند.
بسیاری از آن‌ها از قیمت‌های منتشر شده در دیوار و شیپور به عنوان شاهدی بر این مساله یاد می‌کنند و اعتقاد دارند که خانه خود را به قیمت کمی عرضه کرده اند و هم اکنون پشیمان هستند.

افزایش ۳۰ درصدی قیمت مسکن
آمار‌های رسمی نشان می‌دهد که قیمت مسکن در یزد ۳۰ درصد افزایش یافته است، اما همانگونه که گفته شد این درصد افزایش به صورت میانگین و متوسط بوده است و گرنه افزایش قیمت در برخی مناطق و منازل حتی به ۱۰۰ درصد رسیده است.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک و بنگاهداران استان یزد از رشد قارچ گونه واحد‌های صنفی مشاوران املاک به عنوان یکی از مهمترین علل این نرخ گذاری یاد کرد و گفت: وقتی در برخی مناطق شاهد حضور چندین بنگاه املاک در فاصله‌های نزدیک به هم هستیم، یعنی رقابت ناسالمی برای فروش و اجاره مسکن به وجود می‌آید.
وی ادعا درباره نقش سایت‌های خرید و فروش مسکن در این گرانی را تأیید کرد و اظهار داشت: صاحب خانه‌ها برای قیمت گذاری مسکن به سایت‌هایی نظیر دیوار و شیپور مراجعه کرده و خانه خود را با قیمت‌های اعلام شده در این سایت‌ها مقایسه کرده و بر این اساس خانه خود را با قیمت‌های غیرواقعی عرضه می‌کنند.
یاسینی از بازار مسکن به عنوان یکی از امنترین مکان‌های سرمایه گذاری یاد کرد و ادامه داد: بازار سکه و ارز و طلا دستخوش تغییرات است و همواره با افزایش و کاهش روبروست، اما بازار مسکن معمولا با ثبات نسبی روبرو بوده و مردم در این بخش سرمایه گذاری می‌کنند.
رئیس اتحادیه مشاورین املاک استان به یکی دیگر از دلایل گرانی مسکن که مورد توجه دولت قرار دارد، اشاره کرده و گفت: مجتمع‌ها و آپارتمان‌های خالی نیز از عوامل افزایش قیمت به شمار می‌آیند به گونه‌ای که در برخی از مناطق کاملا می‌توان این مساله را مشاهده کرد.

کاهش ۷۰ درصدی معاملات ملکی در یزد
افزایش قیمت‌ها در حالی است که بازار مسکن با رکود شدیدی مواجه شده و هم صاحب خانه‌ها و هم خریداران منتظر روز‌های آینده هستند تا ببینند قیمت‌ها به کجا می‌رسد.
نایب رئیس اتحادیه مشاورین املاک نیز از این قیمت‌ها به عنوان حباب یاد کرد و گفت: در حالی که افزایش قیمت‌ها در ابتدای امسال نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته، معاملات با کاهش ۷۰ درصدی مواجه شده است.
دشتی نژاد علت افزایش قیمت مسکن را افزایش قیمت طلا و ارز دانست و افزود: برخی از قیمت‌ها هم تحت تاثیر بورس بازی‌ها قرار گرفته و افرادی بی حساب و کتاب به علت اینکه پول کلانی دارند و می‌توانند ملک زیادی بخرند به راحتی قیمت تعیین می‌کنند.
وی تولید مسکن به صورت انبوه، اعطای تسهیلات مسکن به میزان حداقل ۶۰ تا ۷۰ درصد ملک و جلوگیری از تورم در جامعه را راهی برای جلوگیری از افزایش قیمت مسکن در یزد دانست.
نائب رئیس اتحادیه مشاورین املاک یزد درباره مشکل خانه‌های خالی خاطرنشان ساخت: از نظر اجرایی طرح دریافت مالیات بر خانه‌های خالی نیاز به بانک اطلاعاتی شفاف دارد تا بتوان خانه‌های خالی را شناسایی کرد و به نظر می‌رسد به دلیل نبود این بانک اطلاعاتی امکان شناسایی خانه‌های خالی از سکنه وجود ندارد.

۱۴ درصد خانه‌های یزد خالی هستند
معاون امور عمرانی استانداری یزد نوید روز‌های خوشی برای شهروندان داده و گفت: افزایش خارج از عرف قیمت اجاره بهای مسکن در ماه‌های گذشته در برخی مناطق به دغدغه مسئولان استانی و کشوری مبدل شده است.
صادقیان افزود: افزایش قیمت زمین و مسکن در استان یزد هیچ ارتباطی به بازار عرضه و تقاضا ندارد. قیمت اجاره مسکن استان یزد، در ماه‌های آینده دچار تحولاتی باب طبع شهروندان می‌شود.
وی با اشاره به خالی از سکنه بودن ۱۴ درصد خانه‌ها در یزد افزود: قانون بودجه سال ۹۹ دولت را مکلف به اخذ مالیات از خانه‌های خالی شهر‌های بالای ۱۰۰ هزار نفر کرده است که با این حساب، در آینده‌ای نزدیک با عرضه خانه‌های خالی از سکنه، قیمت اجاره مسکن کاهش می‌یابد.
معاون استانداری درباره مصوبه ستاد ملی کرونا مبنی بر افزایش ۲۰ درصدی نرخ اجاره در مراکز استان‌ها و ۱۵ درصدی در شهرستان‌ها تأکید کرد که برای اولین بار است که مصوبه‌ای درباره اجاره مسکن در کشور تایید می‌شود.
صادقیان به اقدامات صورت گرفته برای حل این مشکل اشاره کرد و گفت: بر این اساس به شهرداری‌ها مشوق لازم داده می‌شود تا به مسکن سازی ورود کنند. به افراد توانمند هم تسهیلات اختصاص می‌یابد تا به ساخت و ساز بپردازند.

طرح اقدام ملی مسکن، گامی به سوی خانه دار شدن
چند روز پیش بود که رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت به اقدامات دولت تدبیر و امید در بخش مسکن اشاره کرد و گفت: درخصوص مسکن من به عنوان رئیس‌جمهور اعتراف می‌کنم یک عقب ماندگی در دولت یازدهم داشتیم، زیرا برخی طرح‌های مسکن عملیاتی نشد.
طرح اقدام ملی مسکن یکی از اقدامات دولت برای جبران این عقب ماندگی به شمار می‌آید که چندی است از سوی دولت پیگیری می‌شود.
استاندار یزد در این باره گفت: با توجه به افزایش قابل توجه قیمت زمین و مسکن در ماه‌های اخیر، تاکیدات و توصیه‌های ویژه دولت برای پرداختن به موضوع مسکن، ظرفیت و فرصت مناسبی را فراهم کرده تا شورای مسکن با اختیارات موجود بتواند جدی‌تر در حوزه تامین مسکن مورد نیاز استان گام بردارد.
طالبی ادامه داد: دستگاه‌های استان به صورت جدی و با بهره گیری از تمامی ظرفیت‌های موجود، مسائل مربوط به طرح اقدام ملی مسکن را پیگیری کنند تا استانی پیشرو در زمینه اجرای این طرح باشیم.
وی خاطر نشان کرد:علاوه بر جلساتی که در قالب شورای مسکن برگزار شده، جلساتی به منظور تامین مسکن اقشار مختلف جامعه از جمله کارگران، فرهنگیان، نیرو‌های مسلح و دیگر اقشار جامعه داشته ایم. با اینحال لازم هست به صورت هفتگی جلسات حوزه مسکن استان برگزار شود تا بتوانیم جمع بندی مناسبی را از این جلسات در نشست شورای مسکن داشته باشیم
طالبی ادامه داد: حداکثر همراهی را از شهرداری و نظام مهندسی ساختمان در اجرای طرح مسکن ملی انتظار داریم و در همین راستا باید مجوز‌ها در کوتاهترین زمان ممکن صادر شود و نظارت‌های فنی و اجرای طرح مسکن ملی به گونه‌ای باشد که شاهد تکرار حاشیه‌هایی که برای مسکن مهر پدید آمد، نباشیم.
استاندار ابراز امیدواری کرد که با اجرایی شدن این طرح می‌توانیم شاهد تعدیل قیمت زمین و مسکن و افزایش امید در جامعه شویم.

بیم و امید‌های خانه دار شدن
این روز‌ها با افزایش سرسام آور قیمت مسکن، سخنرانی و وعده وعید‌های مسئولان درباره توقف این روند و در پیش گیری سیر نزولی بیش از گذشته شده است.
رئیس جمهور می‌گوید تا پایان دولت دوازدهم یعنی سال آینده، یک میلیون واحد مسکونی در اختیار مردم قرار می‌گیرد.
وزیر راه و شهرسازی هم با انتقاد از فقدان قانون و مقررات قیمت گذاری مسکن و اجاره، از فراخوان برای واگذاری زمین به بنگاه‌های بزرگ با هدف ساخت مسکن و اجاره آنها، راه اندازی سامانه جامع املاک برای شناسایی خانه‌های خالی و هدفگذاری ساخت سالانه ۴۰۰ هزار مسکن در کشور خبر می‌دهد.
مسئولان استانی نیز همسو با مسئولان کشوری از تلاش برای حل این بحران سخن گفته و تأکید دارند که قیمت مسکن سیر نزولی را در پیش خواهد گرفت.
اما مردم همچنان نسبت به وضع کنونی مسکن دغدغه دارند و با توجه به تجربه سال‌های گذشته که افزایش قیمت‌ها به ندرت با کاهش مواجه شده است، نسبت به خانه دار شدن بیمناک هستند. حالا مردم نه تنها امیدی به خانه دار شدن ندارند بلکه همه تلاش خود را برای پس انداز بیشتر و یافتن خانه اجاره‌ای متمرکز کرده اند.
این در حالی است که رهبر معظم انقلاب نیز از غفلت دولت در صنعت مسکن انتقاد کرده و خواستار توجه بیشتر به این مساله شده اند.
هم اکنون مردم از دولت و مجلس انتظار دارند این غفلت را جبران کرده و بیم آنان برای خانه دار شدن را به امید مبدل سازند.

نویسنده: محمدرضا جایروند