مالیات «حق الناس» است و باید از همه مشمولان گرفته شود و در قالب خدمات دولت به مردم برگردد.
در کشور به قانون مالیات جامع و مانع نیاز داریم تا این حق الناس ضایع نشود و هیچ کسی هم حق ندارد این حق مردم را ببخشد، هبه کند و معافیت‌های مالیاتی باید مبانی دقیق قانونی و شرعی داشته باشد.
اگر قانون مالیات کشور جامع و مانع باشد، درامد‌های دولت و حاکمیت از این منبع حداقل تا دو برابر و یا سه برابر هم افزایش خواهد یافت و دولت به راحتی می‌تواند حتی مازاد بر هزینه‌های جاری؛ مالیات بگیرد که به توسعه عمرانی کشور هم کمک خواهد کرد.
درآمد‌های مالیاتی مصوب در قانون بودجه ۱۳۹۹ حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان تعیین شده و فرار‌های مالیاتی و برخی معافیت‌های نا شایسته هم پابرجاست. این میزان در سال ۱۳۹۸ حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان بود.
باید تور فرار مالیاتی زیر چتر قانون مالیاتی قرار گیرد. حرف فرار‌های مالیاتی بزرگ و موثر برای تامین حقوق حقه و عامه مردم ضروری است.
ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم حکم چند ساله دارد، اما اجرایی و عملیاتی نشده است (مالیات بر خانه‌های خالی).
خوشبختانه اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی؛ در مجلس شورای اسلامی با جدیت پیگیری می‌شود که بر اساس کد پستی محل سکونت افراد و کد ملی اجرا خواهد شد.
در سال ۸۵ حدود ۶۳۰ هزار خانه خالی در کشور وجود داشت که سال ۹۵ به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار رسیده است که در سال ۱۳۹۹ حتما رقم بیشتری خواهد بود.
قانون مالیات بر خانه‌های خالی سال ۱۳۶۶ تصویب شد، اما اجرا نشد و در سال ۹۴ مجدد به قانون مالیات‌های مستقیم بازگشت.
میانگین املاک خالی در دنیا ۴ تا ۵ درصد و در ایران ۹.۵ درصد و در تهران ۱۹ درصد است.
اصلاح نظام درآمدی دولت به عنوان یکی از محور‌های مهم و اساسی اقتصاد مقاومتی، کاهش حداکثری وابستگی به درآمد‌های نفتی و اتکای فزاینده بودجه کشور به درآمد‌های پایدار و درون زای مالیاتی باید در مجلس شورای اسلامی صاحب قانون و نظم اجرایی و نظارت باشد.
مردم انتظار دارند مجلس در تصویب قوانین و مقررات متناسب با نظام مالیاتی هوشمند، ایجاد پایه‌های جدید مالیاتی، ایجاد ساز و کار‌ها و شیوه‌های نوین اخذ مالیات، مبارزه جدی با فرار مالیاتی، ارتقای سلامت نظام اداری و در نهایت مدرن سازی نظام مالیاتی، اجزای نظام مالیاتی کارآمد، عادله و پویا بسیار کوشا باشد. نظارت کند و همه قوانین و مقررات هم ضمانت اجرایی پیدا کند.
در کشور‌های دیگر ۸۵ درصد درآمد‌های دولت از طریق مالیات است. بقیه درآمد هم با توزیع اوراق قرضه است. اما در ایران درآمد نفت ایران بسیار کم است، اوراق قرضه هم باید بازپرداخت شود، فروش سهام و اموال دولتی و چاپ پول هم راه حل با دوام نیست. چاپ پول نیز مالیات تورمی است که به زندگی مردم فشار وارد می‌شود.
مردم از این هم شاکی هستند که برخی مالیات نمی‌دهند (فرار مالیاتی و معافیت‌های بی هدف).
نقش مجلس شورای اسلامی در این باره خیلی موثر است و نقش نمایندگان هم بسیار مهم خواهد بود، چون قانون مالیات، روش‌های اجرایی و ضمانت اجرایی آن به بازنگری نیاز دارد.
هدف باید این باشد که این مهم حتما اصلاح و اجرایی شود و نباید حتی یک ریال از حق الناس بدون منطق شرعی و قانونی بخشیده شود و اصلا کسی یا دولتی حق چنین کاری را ندارد.
برخی کارشناسان معتقدند با توجه به ظرفیت اقتصادی کشور؛ ظرفیت بالقوه مالیاتی به راحتی با افزایش افقی یعنی حذف فرار‌های مالیاتی و ساماندهی معافیت‌های مالیاتی تا دو برابر هم قابل وصول است که خواهد توانست نظام بودجه ریزی کشور را از نفت مستقل کند.
ویژگی جامعه توسعه یافته هم این است که همه مردم اظهار نامه مالیاتی می‌دهند و یک ریال هم کتمان نمی‌کنند؛ فرار مالیاتی در این کشور‌ها امکان پذیر نیست، چون سامانه‌های متمایز و متفاوت و مرئی و نامرئی بر رفتا‌های مالی، بانکی، گردش پولی و ثروت نظارت دارند و پایش می‌کنند و از طرف دیگر جریمه فرار مالیاتی هم به اندازه کافی سنگین و بازدارنده است.
از طرف دیگر مالیات ستانی فقط گرفتن مالیات نیست بلکه مالیات نقش متعددی در اقتصاد و رفاه کشور دارد که باید همه کارکرد‌های مالیاتی آن فعال شود مانند کمک به کاهش شکاف درامدی و شکاف توسعه یافتگی و کمک به عدالت اجتماعی و کمک به اجرای سیاست‌های اقتصادی وا جتماعی.
نوسازی نظام مالیاتی کشور به نفع اکثریت مردم و در جهت تقویت تولید باشد. بستن مالیات بر خانه‌های خالی و مالیات بر فعالیت‌های سفته بازی و دلالی در بازار‌های مسکن، ارز، طلا و خودرو مهم است.
در دنیا هم اطلاعات مردم در سامانه‌های هوشمند جمع می‌شود و مالیات براساس اطلاعات محاسبه می‌شود و جایی برای گلایه نمی‌ماند باید این گلایه‌ها برطرف شود.
جرایم مالیاتی هم باید سخت باشد که فرار مالیاتی رخ ندهد این جرایم باید بازدارنده باشد.
نیازی هم نیست ضریب مالیاتی افزایش یابد بلکه باید همه پایه‌های مالیاتی فعال شود و همه معافیت‌های مالیاتی هم شناسنامه شفاف و روشن داشته باشد با مالیات صفر درصد.
اسماعیل محمدی
دبیر خبر خبرگزاری صدا و سیما