بدن ما برای عملکرد صحیح خود به خوابیدن خوب و آرام مثل غذا و آب نیازمند است، اما گاهی افراد به موضوع خواب راحت توجه چندانی ندارند که همین موضوع سرمنشا خیلی از بیماری‌ها می‌شود.
چه عواملی مزاحم خواب آرام شبانه هستند؟
برخی افراد شب‌ها فقط چهار یا پنج ساعت می‌خوابند و با این حال هنگام صبح، سرحال از خواب بیدار می‌شوند. اما آیا واقعا این مقدار از خواب برای بدن و حفظ سلامتیِ ما کافیست؟
واقعیت این است که بدن ما برای بازسازیِ خود به استراحت طولانی‌تری نیاز دارد.
انسان‌ها به طور متوسط یک‌سوم از عمر خود را می‌خوابند. در واقع به هنگام خواب در بدن ما اتفاقات زیادی می‌افتد، هر چند که ما از آن‌ها بی‌خبریم.
در چرخه خواب دو مرحله خواب عمیق و رؤیابینی به طور مرتب هر ۹۰ دقیقه عوض می‌شوند. در مرحله خواب عمیق بدن ما فعالانه در حال کار کردن است، درست مثل یک کامپیوتر که در خفا در حال به‌روز کردن برنامه‌های خود است.
بدن ما در این مرحله هورمون‌های رشد را برای بازسازی ترشح می‌کند و مشغول فعال کردن سیستم ایمنی خود است تا سلول‌های دفاعی ما بتوانند در زمانی کوتاه با ویروس‌ها و باکتری‌ها مقابله کنند. به همین دلیل است که بیماران به خواب بیشتری نیاز دارند.
اما در مرحله رؤیابینی، مغز ما با خاموش کردن حافظه کوتاه‌مدت مشغول پردازش وقایع روز می‌شود. در این مرحله است که ما رؤیا می‌بینیم، رؤیا‌هایی که گاهی آنقدر عجیب و غریب‌اند که هیچ ربطی میان آن‌ها و زندگی روزانه و خصوصی‌مان نمی‌توانیم پیدا کنیم. احتمالا در این مرحله بخش‌هایی از مغز که کمتر به‌کار می‌آیند فعال می‌شوند. پس بدون خواب، هم بدن و هم مغز ما این فرصت استثنایی برای انجام فعالیت‌های ضروری و مورد نیازشان را از دست می‌دهند.
نیاز بزرگسالان به خواب شبانه بین هفت تا ۹ ساعت است و این میزان نمی‌تواند کمتر از شش ساعت شود.
عوامل مزاحم برای خواب
- تلفن همراه خود را اگر ممکن است مدتی طولانی قبل از خواب خاموش کنید و اگر می‌شود از آن اصلا در اتاق خواب استفاده نکنید. نور آبی صفحه آن به شدت جلوی خواب را می‌گیرد. چشم‌های ما با دیدن این نور این پیام را به مغز می‌فرستند که باید بیدار بمانی. بعد ملاتونین، هورمون تنظیم‌کننده چرخه شبانه‌روزی خواب که ضامن خواب آرام است کمتر تولید می‌شود. به علاوه، توجه به ایمیل‌ها یا شبکه‌های اجتماعی ذهن را فعال نگه می‌دارد و مانع خواب می‌شود.
- مصرف کافئین هم جلوی خواب راحت را می‌گیرد. برای همین است که تا شش ساعت قبل از خواب نباید قهوه خورد.
- سر و صدا و نور نیز مانعِ خواب آرام می‌شود.
برای داشتن خوابی مطلوب و آرام، اتاق خواب باید جایی برای خواب باشد نه رایانه و تلویزیون.
همچنین افرادی که همیشه سر ساعت معینی می‌خوابند معمولا سریع‌تر به خواب می‌روند. در عین حال بالش و تشک هم باید مناسب بوده و وضعیت راحتی را برای سر و بدن به وجود آورد.
زمانی که اتاق خواب آرام و تاریک و دمای آن بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد است بهترین شرایط برای خوابی عمیق و با کیفیت فراهم خواهد شد.