آن سوی مذاکرات راهبردی امریکا و عراق بلافاصله بعد از تشکیل دولت مصطفی الکاظمی
با رای اعتماد پارلمان عراق به 6 وزیر باقیمانده نخست وزیر جدید عراق ، کابینه 22 نفری وی تکمیل شد آن هم در حالیکه موضوع حضور نظامیان امریکایی در این کشور یکی از مهمترین موضوعات پیش روی کابینه الکاظمی است.
گفته می شود یکی از ماموریت های مهم این کابینه تعیین تکلیف نیروهای نظامی امریکا در عراق است که از زمان پایان مهلت توافقنامه موسوم به سوفا در سال 2011 و همچنین تعلیق ماموریت ائتلاف به اصطلاح مبارزه با داعش پس از شکست این گروه ، با خلاء قانونی و حقوقی مواجه شده است.
در سال 2008 عراق و آمریکا دو توافقنامه امضاء کردند. نخستین توافقنامه درباره وضع این نیروها (status of forces agreement) بود که به اختصار توافقنامه "سوفا" نامیده شد. این توافقنامه قواعد و مقتضیات اصلی تنظیم کننده حضور موقت نیروهای آمریکا در عراق را از تاریخ اجرایی شدن توافقنامه در اول ژانویه 2009 برای سه سال مشخص کرد. یعنی این توافقنامه به طور رسمی با خروج کامل این نیروها از اراضی, آبها و آسمان عراق پایان یافت که از تاریخ 31 دسامبر 2011 فراتر نمی رفت.
دومین توافقنامه چهارچوب راهبردی بود که به اختصار به "" SFA معروف شد که در باره برقراری روابط همکاری و دوستی دراز مدت بین دو کشور در زمینه های سیاسی دیپلماتیک، دفاعی امنیتی، فرهنگی، اقتصاد و انرژی، بهداشت و محیط زیست،فن آوری اطلاعات و ارتباطات و امور حقوقی قضائی است. همچنین مقرر شد کمیته عالی هماهنگی تشکیل شود که به طور دوره ای بر.ای نظارت بر اجرای این توافقنامه تشکیل جلسه بدهد. علاوه بر این کمیته های هماهنگی مشترک دیگری تشکیل شود که عهده دار اجرای این توافقنامه باشد.
طی دوازده سال گذشته مشخص شد این توافقنامه اجرایی نشد. بر این اساس قرار است مذاکراتی بین دو طرف از 21 خرداد آغاز شود و از هم اکنون ترکیب هیات های مذاکره کننده دو طرف مشخص شده است. وزارت امور خارجه آمریکا گروه مذاکره کننده خود را متشکل از شش نفر شامل : دیوید هیل معاون وزیر خارجه، دیوید شنگر دستیار وزیر، فرانسیس فانون دستیار وزیر، جوی هود معاون وزیر و کاردار سابق سفارت آمریکا در بغداد، دیوید کوپلی معاون دستیار وزیر خارجه آمریکا و متیو تولر سفیر آمریکا در بغداد معرفی کرده است.گروه عراقی نیز شامل عبدالکریم هاشم قائم مقام وزیر امور خارجه، لقمان الفیلی سفیر سابق عراق در واشنگتن، فرید یاسین سفیر فعلی عراق در آمریکا، حامد خلف معاون وزیر آموزش عالی و پژوهش علمی به علاوه حارث حسن از پژوهشگران عراقی درعلوم سیاسی است.
با توجه به مصوبه پارلمان عراق در دی ماه گذشته که با حضور عادل عبد المهدی نخست وزیر وقت در خصوص لزوم خروج نظامیان امریکایی از این کشور تصویب شد، این انتظار در عراق بخصوص در میان ائتلاف اکثریت حاکم بر پارلمان وجود دارد که مذاکرات آتی نباید از این چارچوب خارج شود و لذا دستور کار مذاکرات باید بر بررسی راه های خروج متمرکز باشد. از این رو به گفته بدر الزیادی عضو کمیته امنیت و دفاع پارلمان عراق موافقتنامه استراتژیک به نفع عراق متحول خواهد شد.
اما در مقابل این دیدگاه وجود دارد که امریکا از طریق این مذاکرات در پی حفظ و گسترش حضور خود در عراق است و این یکی از مهمترین اهدافی است که امریکا از کابینه کاظمی انتظار دارد و به همین دلیل هم از آن حمایت کرده و می کند. در این میان برخی از مقامات سیاسی که نزدیک به محافل غربی و امریکایی هستند حتی معتقدند امریکا اهدافی فراتر از عراق در چارچوب مذاکرات جدید دنبال می کند. به گفته ایاد علاوی نخست وزیر پیشین و رهبر ائتلاف الوطنیه عراق آمریکا خواهان این است که در عراق باقی بماند البته نه فقط به سبب مسائل مربوط به ایران بلکه موضوع به طور قطع فراتر از این مسائل است.
اظهارات علاوی این احتمال را تقویت می کند که امریکا و دولت ترامپ همچنان برای اجرای طرح موسوم به معامله قرن علیرغم موانع و چالش هایی که این طرح با ان مواجه است تلاش می کند. آنچه در این میان جلب توجه می کند و قابل تامل است اینکه رد پای رژیم صهیونیستی نیز در دور جدید مذاکرات امریکا و عراق دیده می شود. به نوشته پایگاه اینترنتی خبری اسرائیلی "آی 24 نیوز" درگزارشی که الداد شفیط پژوهشگر اسرائیلی درباره مذاکرات آتی امریکا و عراق و کابینه الکاظمی تهیه کرده ، امده است:"موفقیت این گفتگوها به روشنی به نفع اسرائیل است زیرا عقب نشینی آمریکا از عراق باعث خواهد شد ایران در عراق بدون رقیب بماند و به یک بازیگر مسلط در این کشور تبدیل شود".
همچنانکه ملاحظه می شود رژیم صهیونیستی با کشاندن پای ایران به ماجرا تلاش می کند از پروژه ایران هراسی در این ماجرا نیز به نفع خود بهره ببرد اما همچنانکه حتی برخی از شخصیت های نزدیک به محافل غربی نیز اذعان دارند امریکا اهدافی به مراتب فراتر از ایران در سردارد و اعمال سلطه درازمدت بر منطقه یکی از آنهاست و از این نظر به نظر می رسد اهدافی که امریکا در مذاکره با عراق دنبال می کند به اهدافی که در گذشته در خصوص استقرار نیروهای نظامی خود در المان، ژاپن و کره جنوبی پیگیری می کرده همخوانی و شباهت دارد.
-------------------------------------------------
احمد کاظم زاده