کرونا هرچه در تعطیل کردن اماکن ورزشی و به ویژه ورزشگاه های فوتبال موفق عمل کرد، اما نتوانست بر دروازه ذهن و زبان اهالی فوتبال، قفل بزند و به حکومت دراز دامن «مهندسی نتایج» پایان دهد.
سرمربی سپاهان، در گفتگو با برنامه تهران ورزشی رادیو تهران در آذر ۹۷ گفته بود: «اگر یک پنجره نقل و انتقالات بسته شده و آن هم خارجی و روی اشتباهات مدیران بوده که دلیل نمیشود که همه پنجرهها برای این تیم باز شود.» اشاره قلعه نویی به ماجرای محرومیت پرسپولیس از دو پنجره نقل و انتقالاتی بود که باعث شد سرخها تا یک سال نتوانند با هیچ بازیکن جدیدی قرارداد ببندند؛ ولی با همان داشته ها، به عنوان سومین تیم ایرانی بعد از سال ۲۰۰۲ پس از سپاهان و ذوب آهن به فینال لیگ قهرمانان آسیا رسید. امیر قلعه نویی در ادامه گفت: «ما ۱۵ تیم برای یک جام بازی میکنیم و پرسپولیس هم برای یک جام.» این سخنان، فارغ از صحت و سقم شان و با هر هدفی که بیان شده باشد، نتوانست در مسیر سرخها خللی ایجاد کند؛ در آن سال، سپاهان با ۴ امتیاز کمتر از سرخها دوم شد. درباره عوامل موفقیت پرسپولیس میتوان گزارشهای جداگانهای تهیه کرد؛ اما آنچه آشکار یا لااقل قابل تامل است، اینکه دوام این موفقیتهای پیاپی در فوتبال ایران به دلیل بی سابقه بودن، برای عدهای قابل پذیرش نبود؛ به طوری که پرسپولیس به رقیب یا دشمن مشترک رقبایی تبدیل شد که تا پیش از آن شاید حتی حاضر نبودند سر یک میز جمع شوند.
زمان رخ نمایی «مهندسی» معمولا کی است؟
سرخها از آغاز لیگ امسال تا پایان هفته هفتم و از ۲۱ امتیاز ممکن تنها ۱۲ امتیاز گرفتند؛ در حالی که طلایی پوشان زاینده رود با همین تعداد بازی، ۱۷ امتیاز به کیسه امتیازات ریختند و تنها ۴ امتیاز را از دست دادند. اما تا پایان نیم فصل اول، تساویهای بیشتر سپاهان در مقایسه با پرسپولیسی که بردهایش افزایش یافته بود، باعث نزدیکتر شدن سرخها به صدرنشین زردپوش و حتی جا گذاشتن این تیم شد.
تساوی، دست انداز مسیر سپاهان
اما آنچه باعث اختلاف ۱۰ امتیازی سپاهان با پرسپولیسی شد که در هفتههای اول، چهار باخت را متحمل شده بود، نتایج نیم فصل دوم است. با شروع نیم فصل دوم، پرسپولیس و سپاهان ۶ بار دیگر به میدان رفتند؛ یعنی از هفته شانزدهم تا بیست و یکم.
سرخها در هفته شانزدهم، پارس جنوبی را بردند و زردها شاهین شهرداری بوشهر را. در هفته هفدهم، سرخها تراکتور را شکست دادند، اما زردها در تبریز برابر ماشین سازی دو امتیاز مهم را از دست دادند. در هفته هجدهم، هر دو تیم تهرانی و اصفهانی، به ترتیب برابر حریفان خوزستانی به پیروزی رسیدند. در هفته نوزدهم، پرسپولیس در شهرآورد تهران مساوی کرد و سپاهان مقابل نفت مسجد سلیمان دو امتیاز دیگر از دست داد. در هفته بیستم، بازی جنجالی و رو در روی سپاهان و پرسپولیس با حکم کمیته انضباطی و رای استیناف سه بر صفر به نفع سرخها اعلام شد. در هفته بیست و یکم هم، پرسپولیس شهرخودرو را برد و سپاهان در شهرآورد اصفهان برابر ذوب آهن به تساوی رسید.
یک سوزن به خود، یک جوالدوز به دیگران
وی مشخص شدن نتایج در خارج از زمین خصوصا در آن بازی کذایی را قبول ندارد و میگوید: «پرسپولیس با داوران داخل زمین آمده. اگر قرار بود بازی انجام نشود، باید از ۲۴ ساعت قبل از بازی اعلام میکردند؛ نه اینکه همه بیایند داخل زمین و تیم میزبان نیاید. زمانی که بروم داخل زمین و گل بزنم، کجا میتوان مهندسی اش کرد؟ در هر رقابتی ممکن است اتفاقاتی به نفع یا به ضرر تیمی اتفاق بیفتد. داوری همانقدر که به نفع پرسپولیس بوده به ضررش هم تمام شده. نظمی که سپاهان دارد، هیچ تیمی ندارد و این تیم بر اساس اصول بنا نهاده شده. البته داوران به تیمهای پرتماشاگرتر ناخودآگاه گرایش پیدا میکنند که در تمام دنیا وجود دارد.»
به راستی، حتی اگر داور هم یاور حریف باشد، آیا تیم خودی نمیتواند آن قدر قوی باشد که بر داور یا عوامل خارج از زمین، البته اگر واقعی باشند، غلبه کند؟ آن هم تیمی مثل سپاهان که به قول مسعود تابش، مدیرعامل سابق این تیم هم اکنون حدود ۸۰ رشته و ۳ هزار ورزشکار به اسم این تیم به میدان میروند و از نظر عِده و عُده جزو سرآمدان ورزش ایران است. پس پشت این حرفها و هدف واقعی آن گفتهها چیست؟
آیا مهندسی نتایج مساوی با نپذیرفتن مسوولیت است؟
وی با انتقاد از رویه زشتی که در فوتبال کشور پدید آمده میگوید: «نپذیرفتن ضعفهای فنی خود و فرار به جلو تبدیل به رویه اغلب تیمها شده است. پرسپولیس در فصل جاری اسیر بحرانهای مختلفی شد؛ تغییرات کادر فنی و مدیریتی زیادی را تجربه کرد؛ با این حال توانست از تواناییهای فنی خود استفاده کند و در صدر جدول قرار بگیرد. نگاهی به بازی سپاهان مقابل تیمهای صنعت نفت، ذوب آهن و... بیندازید؛ سپاهان جزو پر مهرهترین تیمهای حال حاضر لیگ است، اما این تیم در خط حمله به شدت به استنلی وابسته است؛ تک سیستمه بودن سپاهان و وابستگی این تیم به استنلی هم تقصیر پرسپولیس است؟ چه کسی باعث شد سپاهان مقابل پرسپولیس بازی نکند و سه امتیاز حساس را از دست دهد؟»
مهندسی؟ اصلا معنی مهندس را بلدند؟
خب، تعدادی را نظر بر این استوار است که فلان وزیر به رنگ سرخ تمایل دارد و علت قهرمانیهای سرخها را به این علاقه ربط میدهند. صرف نظر از اینکه آیا این ادعا درست است یا غلط، نظر این پیشکسوت فوتبال را جویا میشوم. وی میگوید: «هیچ وقت کسی علایق شخصی خود را در کار و حرفه اش دخیل نمیکند. وزیر هم نمیتواند به سبب کار و حیثیت خود رنگی کار کند. وزیر نماینده مردم است. رییس جمهور هم گرچه به یک حزب ویژه تعلق دارد، اما بعد از انتخابات برای آبادانی تمام کشور تلاش میکند. وزیر به تنهایی تصمیم نمیگیرد و مشاور دارد. دیکتاتوری نیست که وی هرچه بخواهد بتواند انجام دهد. در شرکتی که خود فرد موسس آن است هم وی نمیتواند نظرات خود را اعمال کند؛ چون هیات مدیره و هیات امنا دارد.»
خلاصه آنکه شاید مفروض سستی نباشد اینکه گفته شود بین جایگاه تیمها و به جریان انداختن مهندسی نتایج ارتباط مستقیمی وجود دارد. مثلا اکنون که پرسپولیس با اختلاف ۱۰ امتیاز در صدر جدول است، فضای حقیقی و مجازی مملو از واژگانی، چون «تیم حکومتی»، «وزیر سرخ» و «نتایج مهندسی» است. در حالی که وقتی تیمهای دیگر به صدر میروند، این زمزمهها کمتر میشوند. اصلا یک سوال مهم: تیمهایی که سابقه قهرمانی در همین لیگ برتر را دارند، چطور میتوانند به آتش مهندسی نتایج بدمند؟ آیا آنها در لیگ دیگری قهرمان شده اند؟ آیا اگر زین پس و حتی در لیگ امسال بتوانند قهرمان شوند، باز هم سخن گفتن از مهندسی نتایج را ادامه میدهند؟ صدای نوای حافظ گوش جان هر اهل دلی را مینوازد؛ خاصه آنجا که میگوید:
تو به تقصیر خود افتادی از این در محروم
از که مینالی و فریاد چرا میداری؟