شرایط بحرانی از موقعیت هایی است که می توان عمق و گستره سرمایه اجتماعی جوامع و قدرت بازتولید آن را سنجید. این پژوهش نگاهی دارد به وضعیت سرمایه اجتماعی و شاخص های آن در دوران کرونا در کشور.
پژوهش خبری صدا وسیما: یکی از مهمترین ویژگی های جوامع موفق در جهت نیل به آرمان های توسعه و تعالی در ابعاد مختلف و عبور از بحران هایی که در مسیر حرکت آنها به سمت این اهداف ایجاد می شود، برخورداری از پشتوانه ای به نام سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی در طول زمان و در مراحل مختلف مسیر جوامع، گاه دستخوش افول و گاه بازتولید می شود. شرایط بحرانی از موقعیت هایی است که می توان عمق و گستره سرمایه اجتماعی جوامع و قدرت بازتولید آ ن را سنجید. این پژوهش که به شیوه اسنادی انجام شده است: نگاهی دارد به وضعیت سرمایه اجتماعی و شاخص های آن در دوران کرونا در کشور.
سرمایه اجتماعی چیست و چه اهمیتی دارد؟
سرمایه اجتماعی، مجموعه‌ای منسجم از هنجارها، روابط، تعهدات و ارزش‌های مادی و معنوی یک جامعه است که از طریق مولفه‌هایی چون اعتماد، صداقت، تعهد، مشارکت، تلاش مستمر و عدالت، قابل شناسایی و ارزیابی است. اگر سرمایه اجتماعی در یک جامعه از وضعیت مناسبی برخوردار باشد، مردم به یکدیگر و به سازمان‌ها و نهادها اعتماد می‌کنند و از این طریق امورات آنها با کارآیی بیشتری پیش می‌رود. اگر این اعتماد و انسجام بین مردم و دستگاه‌های دولتی کمرنگ باشد، در روابط اجتماعی و عملکرد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه اختلال به وجود می‌آید.
اگر در جامعه‌ای سرمایه اجتماعی در سطح پایینی باشد نمی‌توان انتظار داشت که مردم در اقدامات داوطلبانه مشارکت کنند و با میل و رغبت منافع فردی خود را نادیده گرفته و در پی منافع اجتماعی حرکت کنند. سرمایه اجتماعی عنصر اصلی در تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات مردم است و دولتمردان با درک اهمیت سرمایه اجتماعی و توجه به ابعاد مختلف آن در سیاست‌گذاری‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و تحلیل‌های آینده خود، می توانند کارآیی سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصادی اجتماعی را افزایش دهند و از صرف هزینه اضافی و بی‌مورد جلوگیری کنند.
«سرمایه اجتماعی» در واقع بیش از هر چیز، بعد معنوی یک اجتماع است که از طریق مشارکت افراد یک جامعه به «همکاری» و «همدلی» در تعاملات اجتماعی قادر است به حل معضلات موجود در آن اجتماع، کمک کند و با کمک به کاهش هزینه‌ها روند رشد و توسعه در ابعاد مختلف جامعه را امکان‌پذیر سازد.
آنچه میزان سرمایه اجتماعی را در یک جامعه ارتقا می‌دهد، اعتماد، مشارکت، همکاری و رعایت حقوق یکدیگر در میان افراد جامعه و همچنین بین مردم و دولت‌هاست. اگر چه این مفهوم همواره می‌تواند در راستای پیشبرد بسیاری از اهداف و حرکت به سوی جامعه آرمانی مهم باشد، در مواقع بحران یکی از حیاتی‌ترین مفاهیمی است که می‌تواند ضامن بازگشت به شرایط عادی و خروج از بحران باشد.
متن کامل این مطلب در اینجا قابل دریافت است
پژوهشگر: فریفته هدایتی