آزاد کردن مجرمان مالی دربند، دست بخشنده میخواهد و بازگراندن آنها به مدار زندگی، دل دریایی که هر دو را اصفهانیها دارند.
تک پسر خانواده و اهل یکی از روستاهای لنجان بود،که از ۱۷ سالگی با فوت پدر و دغدغه ی تهیه ی جهیزیه ی خواهردم بخت درس و مشق را رها کرده و به عنوان شاگرد دایی کامیون دارش به دل بیابان زد بود.
چرخ روزگارش خوب می چرخید و پنج قسط دیگر تریلرش مانده بود تا بلاخره رویای ۲۳ ساله و تلاشش به ثمر نشیند، اما عصر روز پنجشنبه ۲۱ خرداد ۹۷، یک پلک روی هم گذاشتن کمتر از شاید دو دقیقه ای، همه زندگی اش را تیره و تلخ کرد.
از آقای ایزدوست می گویم، مرد ۴۰ ساله ای که رو به رویم نشسته و ادعا دارد، در این حدود دو سال تحمل حبس ،من تنها ملاقاتی او بودم .
می گوید: سهل انگاری من باعث پر کشیدن پسرم از این دنیا شد و همسرم الهام به خاطر مقصر دانستنم در مرگ فرزندمان طلاق گرفت و مادرم هم از غصه دق کرد.
این مددجوی زندان مرکزی اصفهان ادامه داد: هنگام تصادف دو هفته از زمان پایان مهلت بیمه ی ماشینم گذشته بود و در این حادثه مقصر جان باختن دو نفر از سرنشینان سمند هم شدم و حالا مدتهاست که خندیدن را در پشت میله های زندان از یاد برده ام.
مالباختگان در قفس
هفت و نیم درصد از زندانیان استان را محکومان جرایم غیر عمد شامل می شوند. اسد الله گرجی زاده ، که هماهنگی ورود و ملاقات من با این مددجویان را در زندان مرکزی اصفهان فراهم کرده و در دفترش با چند نفر از این محکومان ملاقات داشتم با اشاره به این مطلب می گوید : 85 درصد از زندانیان جرایم غیر عمد استان به دلیل مشکلات مالی مثل چک برگشتی ، 10 درصد به دلیل نفقه و مهریه و 5
به گفته مدیرکل زندان های استان،بخش ناگوار تر شدن این داستان ،زمانی است که آمارها خبر می دهند، حدود یک تا دو درصد جمعیت این زندانیان را زنان شامل می شوند.
همانند مادر مهناز ، نوجوان 17 سالهی دارای معلولیت فریدونشهری که چند روز قبل از مراجعه به زندان ،به همراه محمدرضا کاروان یکی از مددکاران زندان مرکزی ،با وی در خانه ی عمویش دیدار داشتم و به گفته ی نزدیکانش از شرایط روحی بسیار بدی رنج می برد .
مادرمهناز بانوی ۴۹ ساله است که به علت امضای چک همسرش و محکومیت مالی بهمن پارسال پشت میلههای زندان افتاده و چرخ روزگار این فرزند معلول را در خانه اقوام به این سو وآن سو میکشاند.
هرچند بدهی این مددجو از طریق اعسار به تقسیط کاهش یافته و اکنون تنها 25 میلیون تومان نیاز است تا این مادر از پشت میلههای زندان رها شده و کنار فرزند معلول خود برگردد.
محمدرضا کاروان که به خوبی با مهناز و خانواده اش آشنا و صمیمی شده بود، می گوید : تحقیقات نشان می دهد فرزندان مادران زندانی 3 تا 6 برابر دیگر فرزندان افراد عادی احتمال بروز رفتار خشونت آمیز را دارند.
این مددکار اجتماعی تاکید می کند : احساس شرمساری، لطمه به تصویر از خود، برچسب فرزند زندانی، نا امیدی از آینده، کناره گیری از اجتماع، احساس حقارت و بی اعتمادی به خانواده از عواملی است که تبعاتِ منفیِ اجتماعیِ بالایی دارند و مراکز نیکوکاری، خیران وحتی شاکیان باید به این موارد در آزادی زنان زندانی توجه ویژه داشته باشند.
خانه های در انتظار لبخند
با مهرداد داوری راهی ۲۵ کیلومتری غرب اصفهان ،یکی از محله های قدیمی شهر نجف آباد شدم تا بسته های حمایتی غذایی و البته چند قلم لوازم خانگی که با کمک خیران اتاق بازرگانی جمع آوری شده را به دست خانواده عسل ، کودک پنج ساله ای که بعد از ورشکستی و زندانی شدن پدر، به همراه مادرش در خانه ی مادر بزرگ زندگی می کنند، رسانیم .
خانه ی هشتاد متری آنها، با سالن پذیرایی خالی از فرش و تلویزیون و آشپزخانه ای بدون گاز و ماشین لباسشویی بود.
هرچند زهرا می افزاید : با کمک آقای سرمندی یکی از خیرانی که انجمن حمایت از زندانیان معرفی کرده ،هم اکنون در یک کارگاه بسته بندی مواد غذایی مشغول هستم ، اما به راستی می توان گفت ، گویا شادی از این خانواده کیلومترها فاصله دارد .
در زمان بازگشت از نجف آباد آقای داوری می گوید : هرچند خیران و حتی مشاوران زیادی با این انجمن فعالیت می کنند، اما متاسفانه اکثر خانواده های زندانیان از نظر مالی و حتی روحی وضعیت نامناسبی را دارند.
شکستن قفل دستان اسارت
آقای باقری می گوید: سه سال از عمرم را برای حدود یک میلیارد تومان بدهی در زندان سپری کردم و بلاخره اوایل اردیبهشت 97 با تلاش های شبانه روزی همسر و خیران از بند رها شدم.
وی ادامه می دهد : با تسهیلاتی که ستاد دیه در اختیارم گذاشته بود و حمایت خانواده و بزرگواری دوست دوران دبیرستانم که این کارگاه 60 متری را به صورت رایگان تا پنج سال به من اجاره داده ، توانستم دوباره روی پای خود بایستم و زندگی جدیدی برای خانواده چهار نفره ام بسازم .
فردای روز بعد این ملاقات به پشت صحنه هفتمین برنامه تلویزیونی یک شهر ضیافت که در شب های ماه مبارک رمضان قبل از افطار از شبکه ی استانی اصفهان با هدف آزادی محکومان مالی در بند پخش می شود ،رفتم.
تهیه ی کننده این برنامه می گوید:پارسال با مشارکت ۱۱۰ میلیارد ریالی خیران استان در این برنامه ۳۰۰ محکوم مالی از زندان آزاد شدند.
سید فرهاد عریض توجه من را به گوشه ای از صحنه ی این برنامه جلب کرد ،که درخواست های مالی خانواده های نیازمند زندانیان در قالب نامه ای نوشته و به درختی آویزان شده بود.
وی تاکید می کند :بسیاری از خیران در این برنامه مسوول برآورد شدن یکی از نیازهای درخت آرزو ها مثل خرید دوچرخه، تلفن همراه،سفرهای زیارتی و یا لوازم خانه می شوند.
اسدالله گرجی زاده با اشاره به اینکه هم اکنون هزار و ۱۰۰ زندانی با حدود ۳۸۰ میلیارد تومان بدهی چشم انتظار کمک خیران هستند ،عنوان می کند ،مردم نیک اندیش اصفهان می توانند برای مشارکت در آزادی این محکومان کمک های خود را به کمک های نقدی خود را به شماره حساب های 0105506370007 بانک ملی، 6037991899854321 ستاد دیه ،0102679366007 بانک صادرات و شماره شبا ir860170000000105506370007 ارسال کنند .
مهربانی در شهر تعطیل نیست
این موضوع را مدیرکل زندان های استان در زمان آشنایی من با ستاره قدک ساز یکی از خیران فعال در حوزه آزادی زندانیان جرائم غیر عمد مطرح کرد.
با دعوت خانم قدک ساز ، راهی خمینی شهر ،برای آزادی یکی از محکومانی که او هزینه رهاییش را به همراه دو خیر دیگر به مبلغ 250 میلیون تومان برعهده گرفته بود ،شدیم.
در راه زندان ستاره قدک ساز می گوید : تصمیم به آزادی زندانیان از یک تصادف آغاز شد،وقتی در بزرگراه خرازی یک پژو پارس با خودروی من برخورد کرد و خسارت دریافت شده از این حادثه را برای آزادی یک محکوم مالی دادم.
خانم قدک ساز می گفت،این دوازدهمین زندانی است که با مشارکت او از فروردین امسال آزاد شده و قرار است تا عید فطر زمینه رهایی از بند ۹ محکوم مالی دیگر هم فراهم شود.
حسام درخشان اما یکی دیگر از خیران آزادی زندانیان استان است.
کارخانه داری که در واحد تولیدی مواد بهداشتی و شوینده وی واقع در شهرک صنعتی جی هم اکنون ۶۰ زندانی مشغول کار هستند.
وی عنوان می کند:پنج سالی می شود که در زمینه آزادی زندانیان فعالیت دارد و برخی از افرادی که هم اکنون در مجموعه ی وی کار می کنند را خود آزاد کرده و برخی را نیز ستاد دیه معرفی کرده است.
حسام درخشان اعتقاد دارد : خیر و برکت زندگی اش در این پنج سال با دعای خیر زندانیان دو برابر شده و امروز برخی از آنان مورد اعتماد ترین دوستان وی نیز هستند
زندگی پس از زندان
دقیقا از زمانی که برای شروع زندگی عادی تلاش میکنند ،متوجه میشوند سایه سنگین بند زندگی اجتماعی آنها را مختل کرده ، مردم به آنها اعتماد نمی کنند،مدام سرزنش می شوند ، برای یافتن شغل مشکل دارند و کم کم به سمت گوشه نشینی و حتی افسردگی و یا تکرار جرم می روند.
یادمان باشد، جامعه ما با حفظ آبروی همنوع و دستگیری افراد زمین خورده است
که زیبا و جایی برای زیستن می شود.
نگارنده :عاطفه بختیار