بزرگ ترین آسیاب آبی ایران با قدمت هزار سال در شهر تاریخی زواره دوباره رونق گرفت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز اصفهان؛ رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اردستان با بیان اینکه آسیاب ها معمولا به سه دسته آسیاب های پره ای، قاشقی و تنوره ای تقسیم می شوند که در مناطق کویری معمولا آسیاب ها به شکل تنوره ای بوده است افزود: آب از قنات هایی که در مناطق کویری وجود داشته به تنوره آسیاب ها ریخته می شده است و آب از یک سوراخ در پائین تنوره به پره های زیر سنگ ها برخورد و باعث چرخش سنگ رویی می شده است.
مهدی مشهدی با بیان اینکه در گذشته 6 آسیاب آبی در شهر زواره فعال بود و با استفاده از آب قنات های این شهر ، گندم و جو مردم این شهر به آرد تبدیل می شد گفت: امروزه متاسفانه ۵ آسیاب تقریبا مخروبه شده یا از بین رفته اند که یکی از این آسیاب های شش گانه، آسیاب «ششم» معروف به آسیاب «خان» به همت بخش خصوصی بازسازی و مرمت شده است.
وی با بیان اینکه این آسیاب جزء نادرترین آسیاب ها در ایران است که شبیه این آسیاب در کل کشور با این ارتفاع تنوره و این حجم از ساختمان وجود ندارد افزود: از ویژگی های منحصربه فرد این اثر طبق نظر کارشناس باستان شناسی این است که قسمت خود آسیاب به قبل از اسلام بر می گردد و بقیه ساختمان مربوط به دوره صفویه است.
مالک آسیاب خان زواره با بیان اینکه برای حفظ میراث فرهنگی و توسعه گردشگری شهر تاریخی زواره، آسیاب آبی ششم معروف به آسیاب خان از مجموع شش آسیاب قدیمی شهر زواره را خریداری، مرمت و بازسازی کره است گفت: برای مرمت این اثر تاریخی با زیربنای 700متر بیش از 10میلیارد ریال هزینه شده است
سید احسان الله ایزدی با بیان اینکه از قسمت تنوره آسیاب تا جایی که آب به سطح زمین می رسد 14 میل چاه وجود دارد که این مسیر و میل چاه ها بر اثر مرور زمان و سیل پر شده بود گفت: با کمک کارشناسانی از شهر دزفول در حال تخلیه قنات خروجی آسیاب هستیم تا بتوانیم آب را در آسیاب به جریان در آوریم و سنگ های آسیاب آبی پس از 50 سال به حرکت در آید.
وی با بیان اینکه در مرحله اول بازسازی آسیاب آبی ششم «خان» زواره و راه اندازی سفره خانه سنتی زمینه اشتغال حدود 15 نفر فراهم می شود افزود: با تکمیل این طرح شامل ساخت اقامت گاه به وسعت دو هزار متر مربع، نمایشگاه دائمی صنایع دستی منطقه و غذاهای محلی و سنتی و شتر سواری و کویر نوردی زمینه اشتغال نزدیک به 100 نفر فراهم خواهد شد.
پرونده این اثر تاریخی تکمیل و بزودی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت می رسد.