در هفته‌های گذشته انتشار تصاویری از کشتار جوجه‌های یک روزه در کشور خبر ساز شده بود، موضوعی که اگر چه به گفته مسئولان امر در وزارت جهاد کشاورزی طبیعی بود، اما آنگونه که مرغداران می‌گفتند این شرایط سخت و نگران کننده بود که باعث شده بود پرورش دهندگان مرغ گوشتی تمایلی به جوجه ریزی نداشته باشند و تولید کنندگان جوجه یک روزه نیز مجبور به از بین بردن آن شوند. اما این شرایط سخت و نگران کننده چه بود و چگونه می‌شد از ادامه این بحران در صنعت مرغداری جلوگیری کرد.
آقای میری می‌گوید: بخشی از مشکلات ناشی از شیوع بیماری کرونا و کاهش مصرف مرغ بدلیل تعطیلی تالارها، رستوران‌ها و مراکز تهیه غذا است.
وی می‌افزاید: بخش دیگری از مشکل به دلیل افزایش جوجه ریزی مرغداران در سه ماهه پایانی سال گذشته است که موجب شد تا بازار مرغ با افزایش عرضه مواجه شود.
بعد از پیمودن مسافت یک ساعته، به یک واحد مرغداری رسیدم. واحد ۱۰ هزار تایی پرورش مرغ که آخرین روز‌های دوره پرورش را می‌گذراند.
عباس آقا مدیر واحد مرغداری می‌گوید: ضرر وارد شده در این دوره برای هر واحد مرغداری ۱۰ هزار قطعه‌ای بیش از ۳۰ میلیون تومان است و در مجموع صنعت مرغداری استان یزد در این روز‌ها بین ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان متضرر شده است.
لباسم را عوض کردم و تا راهرو جلو سالن مرغداری پیش رفتم. مرغ‌هایی که تقریبا آماده انتقال به کشتارگاه بود، اما بازاری برای عرضه نبود.
وزنشان به اصطلاح مرغدار‌ها "سایز" بود، حدود ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ گرم. اگر بیش از این، مرغ‌ها بمانند و به بازار نروند، هم وزن شان اضافه می‌شود و هم مرغدار از عهده مخارج سنگین خوراک شان برنمی آید.
وی می‌افزاید: قیمت تمام شده هر کیلو مرغ برای مرغدار چیزی حدود 9 هزار تومان است در حالی که در بازار مرغ را به ازای هر کیلو 6 هزار تومان می‌خرند.
اما مشکل به همین جا ختم نمی‌شد. کمبود نهاده‌های مورد نیاز مرغداران بدلیل اختصاص نیافتن ارز دولتی برای واردات آن مشکل را بدتر کرده بود.
در هر دوره مرغداران استان یزد به ۱۳ هزار تن نهاده‌های طیور نیاز دارند که در مدت 2 ماه گذشته تامین نشده، موضوعی که قیمت نهاده‌های طیور را در بازار آزاد تا ۸۰ درصد افزایش داده است.
البته این مسئله به جز افزایش ۱۲ درصدی نهاده‌ها از سوی دولت بود. این مشکلات نه تنها در مرغداری عباس آقا مشهود بود بلکه در جای جای استان یزد به خوبی خود را نشان می‌داد.
زنگ خطر صنعت مرغداری
برای بررسی بیشتر موضوع به شرکت تعاونی مرغداران شهرستان تفت رفتم و با مدیر عامل این شرکت تعاونی به گفتگو نشستم. او دل پر دردی داشت، ساعتی را با او هم صحبت شدم تا بیشتر با اوضاع و احوال این روز‌های صنعت مرغداری آشنا شوم.
امینی می‌گوید: با مشکلات پیش آمده، مرغداران رغبتی برای جوجه ریزی ندارند و این زنگ خطری برای آینده این صنعت و تامین مرغ در ماه‌های آینده خواهد بود.
وی می‌افزاید: یکی از دلایل کشتار جوجه‌های یک روزه در کشور همین مشکلات صنعت مرغداری است که تولید کنندگان را با مشکل مواجه ساخته است.
مدیر عامل شرکت تعاونی مرغداران شهرستان تفت در حالی که دفاتر فروش مرغ گوشتی اش را از ابتدای امسال ورق می‌زد، گفت: فروش هر کیلو مرغ ما از ابتدای امسال از 6 هزار تا 6 هزار و ۵۰۰ تومان بوده در حالی که قیمت تمام شده هر کیلوگرم مرغ، 9 هزار تومان است.
بررسی هایم را دوباره تا جهاد کشاورزی ادامه دادم. معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان یزد نیز به مشکل نهاده‌های دامی اشاره می‌کند و می‌گوید: در 2 ماه گذشته بیش از ۲۵ هزار تن سفارش انواع نهاده‌های دامی در استان یزد ثبت و حتی مبالغ آن نیز پرداخت شده، اما تاکنون تحویل نشده است.
نادر سلیم ادامه می‌دهد: ۷۰ درصد نهاده‌های دامی مورد نیاز در صنعت مرغداری از خارج کشور تامین می‌شود و تنها ۳۰ درصد داخلی است.
او می‌گوید: بنادر ما از نهاده‌های دامی پر است، اما دولت باید ارز آن را اختصاص دهد تا آزاد سازی شود و این مشکل در یکی دو ماه گذشته هر روز بیشتر شده است.
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان یزد مشکل دیگری را هم یادآور می‌شود و آن افزایش سنِ ۶۶۰ هزار مرغ تخم گذار استان است که چاره‌ای جز کُشت آن نیست. مسئله‌ای که در شرایط کنونی مشکلات این حوزه را بیشتر کرده است.
بازاری راکد برای مرغداران
شیوع ویروس کرونا همراه با تعطیلی رستوران‌ها و مراکز تهیه و توزیع غذا و از سوی دیگر کاهش مصرف مرغ بین مردم، صنعت مرغداری را نه تنها در کشور بلکه در استان یزد هم با مشکلات جدی مواجه کرده است.
مرغدارانی که به امید فروش شب عید جوجه ریزی خوبی داشته اند، اکنون در این شرایط نه تنها فروش خوبی ندارند بلکه مجبورند پایین‌تر از قیمت مصوب دولتی نیز مرغ‌های خود را بفروشند.
سری به بازار فروش مرغ زدم. قیمت مرغ اختلاف زیادی داشت. مرغی که در یک فروشگاه در حوالی مرکز شهر، 9 هزار تومان، در فروشگاهی دیگر ۱۱ هزار تومان و در فروشگاه‌هایی هم ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش می‌رسد. مهمتر اینکه قیمت مصوب گوشت مرغ از سوی ستاد تنظیم بازار ، ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان است و مرغداران مجبورند مرغ هایشان را به هر قیمتی بفروشند.
مشکل مرغداران اگر چه بخش عمده‌ای از آن کشوری است، اما برای پیگیری موضوع به سراغ معاون اقتصادی استاندار رفتم. عظیمی می‌گوید: پیگیری‌ها و جلسات زیادی برای حل مشکل مرغداران داشته است.
به گفته او حاصل این جلسات افزایش ظرفیت کشتارگاه‌های استان، حمل بخشی از نهاده‌های دامی از بنادر کشور به استان و خرید و ذخیره سازی بخشی از گوشت مرغ توسط پشتیبانی امور دام بوده است. با این حال مشکل همچنان باقی است و مرغداران با مشکل مواجهند.
مرغ از سبد غذایی پر می‌کشد
حالا بهتر می‌توانم مشکلات مرغداران را درک کنم. نمی‌توان پیش بینی دقیقی داشت، اما احتمالا در سه ماه آینده شاید مجبور شدیم مرغ را که یکی از محبوبترین غذای ما ایرانی هاست با قیمت بیشتری بخریم.
با این حال امیدوارم مسئولان با برنامه ریزی جدی تری بکوشند مرغ از سبد غذایی ما ایرانی‌ها پر نکشد.این در حالیست که صنعت مرغداری استان یزد با جایگاه و ظرفیت بالایی که دارد می‌تواند هم بخشی از اشتغال را داشته باشد و هم رونق اقتصادی را برای خیلی‌ها فراهم کند.
مطمئنا در شرایط پس از کرونا اگر مسئولان جدیت و تلاش بیشتری داشته باشند این صنعت مهم کشور هم از رکود بیرون خواهد آمد و روز‌های خوبی پیش روی آن خواهد بود. روز‌هایی که دیگر جوجه‌های یک روزه مجبور نخواهند بود تاوان کمبود‌ها و مشکلات ما انسان‌ها را پس بدهند.
نویسنده غلامرضا استاد