با مساعد شدن نسبی شرایط زیستی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، فلامینگوها در دریاچه ماندگار و جمعیت آنها دوچندان شده است و این در حالیست که در سالهای اخیر از این پرنده بومی، تنها اسمی باقی مانده بود.
با بحرانی شدن اوضاع دریاچه ارومیه چندسالی بود که از حضور فلامینگوها و سایر پرندگان آبزی و کنارآبزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه خبری نبود، اما به تدریج این روند از سال ۹۲ اندکی تغییر یافت و از آن به بعد هرسال در بهار شاهد بازگشت دستههای فلامینگوها هستیم.
چند سالی میشود که خبرهای خوشی از دریاچه ارومیه به گوش میرسید و آنهم افزایش ۳۳ سانتیمتری تراز آبی نسبت به سال پیش بود. به برکت تداوم بارشها در بهار رفته رفته اوضاع بهتر شد و تا امروز براساس پایش ۲۹ فروردین، تراز آبی دریاچه به ۱۲۷۱/۷۴ متر از سطح آبهای آزاد رسیده و حجم آب دریاچه به ۴ میلیارد و ۷۴ میلیون مترمکعب افزایش یافته است.
این روزها، روزهای خوش دریاچه ارومیه است و حیات به اکوسیستم آن بازگشته است. تنها موجود زنده آن هم یعنی آرتمیا که در سالهای اخیر با بحرانی شدن اوضاع آبی درمعرض خطر جدی قرار گرفته بود، دوباره زنده شده و حجم عظیمی از آن در دریاچه شناور است.
حالا دریاچه ارومیه و تالابهای آن برای فلامینگوها در حکم سفرهای رنگین است، چرا که هم آب هست و هم غذا.
فلامینگو یا مرغ آتشی پرندهای است با پاهای دراز و منقاری منحنی و گردنی بلند و خمیده، با بدنی بسیار کشیده و پر و بالهایی به رنگ سفید و صورتی. این پرنده به آرامی در آب کم عمق قدم بر میدارد و در حالیکه سر و منقار خود را در آب کم عمق فرو برده تغذیه میکند. قد فلامینگو از ۹۰سانتیمتر تا یک و نیم متر است.
رییس اداره نظات بر حیات وحش اداره کل حفاظت از محیط زیست آذربایجان غربی میگوید: در پی بارشهای مناسب بهار شاهد بهبود زیستگاههای حیات وحش و تالابها هستیم و امسال هم همچون سالهای گذشته جمعیت پرندگان در استان افزایش یافته است.
یوسفی بااشاره به این که جمعیت فلامینگوها هر سال پس از موعد جوجه آوری در آبان ماه سرشماری میشود میافزاید: پارسال بین ۵۰ تا ۶۰ هزار فلامینگو به دریاچه ارومیه مهاجرت کردند که امسال نیز پیشبینی میشود به علت بارندگیهای مطلوب، میزان مهاجرت به همین میزان باشد.
امید یوسفی با اشاره به آغاز تخم گذاری فلامینگوها می گوید: بازگشت فلامینگوها به دریاچه ارومیه از اواخر اسفند ماه شروع شده و همچنان ادامه دارد که به تبع آن، تخمگذاری و آشیانه سازی آنان نیز تا پایان فصل بهار تداوم خواهد داشت.
وی اظهار داشت: فلامنیگوها تا آذرماه در دریاچه ارومیه حضور دارندو پس از آن به علت کمبود غذا و زمستان های سرد به مناطق گرمسیر جنوب کشور مهاجرت میکنند.
وی با بیان اینکه فلامینگوها به دلیل امن بودن زمینهای باتلاقی بیشتر در این مکانها تخمگذاری میکنند، اظهار داشت: غذای این پرنده از آرتمیا و حشرات ریز موجود در آب دریاچه ارومیه است و فلامینگوها به علت آبکشبودن شکل منقارشان میتوانند به راحتی از حشرات ریز موجود در آب تغذیه کنند.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت:با مساعد شدن وضعیت تالاب ها،شرایط زیستی برای آبزیان نیز بهتر شده است.
جباری گفت: تالابهای «سولدوز» و «حسنلو» در شهرستان نقده، کانیبرازان در مهاباد و پارک ملی دریاچه ارومیه مهمترین زیستگاه فلامینگوها در استان به شمار میرود.
بیش از ۳۰۱ گونه پرنده در آذربایجان غربی شناسایی شده است که بیش از ۲۰۰ نوع پرنده آبزی و کنار آبزی در تالابهای استان به ویژه در تالابهای «حسنلو»، «درگه سنگی»، «یادگارلو»، «قوپی باباعلی» و «کانی برازان» که در فهرست تالابهای کنوانسیون رامسر به ثبت رسیدهاند مشاهده شده و سالانه صدها هزار قطعه انواع پرندگان آبزی نظیر فلامینگو، قو، اردکهای سرسفید و انواع مرغابیها از شمال و جنوب کره زمین برای زمستان گذرانی و جوجهآوری به این مناطق سفر میکنند.
از این ۲۰۰ نوع پرنده آبزی و کنار آبزی فقط ۳۰ درصد آن مقیم و مابقی مهاجر هستند.
فرامرزیانی یکی از محیط بانهای قدیمی پارک ملی دریاچه ارومیه از روزهایی میگوید که همنشینی دریاچه و پرندگان زیبایی این منطقه را دوچندان کرده بود.
او خاطراتش را که مرور میکند، جذابیت حیات وحش دریاچه ارومیه در اواخر دهههای هفتاد برای گردشگران خارجی به یادش میآید که چگونه آنها محو تماشای دستههای پرندگان و فلامینگوهای سرخ بال میشدند.
این محیط بان میگوید، هر چند که امید و حیات و پرآبی در سالهایی که گذشت، جاماند، اما حالا با دیدن تغییر نسبی اوضاع دریاچه ارومیه و پرواز پرندگان بر فراز آن خدا را شکرگذار است.
کارشناسان محیط زیست معتقدند، شرایط زیستی برای فلامینگوها در کنترل و رصد دایمی است و باتوجه به بارندگیهای اخیر و مساعد شدن وضعیت تغذیه مشکل خاصی برای این پرندگان وجود ندارد.
آذربایجان غربی یکی از معدود استانهایی است که بیش از ۷۰ تالاب و ۲۱ رودخانه فصلی و دایمی در آن جریان دارد و این ویژگی منحصربفرد موجب شده است که منابع آبی استان مقصد مهاجرت پرندگان از جمله فلامینگوهای بومی باشد و چنین ظرفیت بی نظیری میتواند محرک چرخهای صنعت گردشگری نیز باشد.
با توجه به وجود تالابهای کم نظیر بین المللی و ملی در آذربایجان غربی و اهمیت زیست محیطی کشاورزی و گردشگری آنها روند احیای تالابهای آذربایجان غربی بایست در اولویت برنامههای مسئولان قرار گیرد.