آن سوی سقوط بی سابقه بهای نفت
کاهش شدید قیمت نفت را می توان در چارچوب چند فرضیه از جمله ضربه به اقتصاد روسیه ارزیابی کرد و دستور ترامپ به خرید و انبار کردن آن می تواند بیانگر کوتاه مدت بودن سقوط قیمت نفت باشد.
بعد ازظهور و شیوع کرونا در چین و متعاقب آن خروج این ویروس از مرزهای این کشور و تبدیل آن به یک اپیدمی جهانی، بتدریج کسب و کارها در جهان تحت تاثیر این ویروس قرار گرفت و از رونق افتاد و این مسئله تقاضای جهانی به نفت را کاهش داد.
در یک چنین شرایطی مصالح و منافع تولیدکندگان نفت در این بود که با کاهش تولید تعادل را به بازار برگردانند و یا حداقل از سقوط قیمت ها جلوگیری کنند. اما متاسفانه به دلیل عدم همکاری میان عربستان و روسیه به عنوان بزرگترین تولیدکنندگان نفت در جهان سقوط بهای نفت شدت گرفت.
در آن مقطع سه فرضیه مطرح بود: نخست اینکه عربستان به نیابت از امریکا خواسته از این طریق ضربه کاری و اقتصادی به روسیه وارد کند و از این طریق مانع از قدرت یابی روز افزون روسیه شود. دوم اینکه روسیه از این طریق خواسته هم تولیدکنندگان نفت شیل را در امریکا از دور خارج کند و هم اینکه مانع از اجرای برنامه های منطقه ای امریکا همچون معامله قرن به پشتوانه درآمدهای نفتی عربستان شود.
سوم اینکه عربستان و روسیه با جنگ زرگری خواسته اند تولیدکنندگان نفت شیل را از دور خارج کنند و دوباره نقش انحصاری انرژی فسیلی را باز بیابند. برای هر یک از فرضیه ها می توان داده هایی دال بر تایید آن ها پیدا کرد اما به نظر می رسد فرضیه اول از روایی بیشتری برخوردار است و اگر چه با کاهش بهای نفت استخراج نفت شیل در امریکا مقرون به صرفه نیست اما شرکت های امریکایی به دستور مستقیم ترامپ سرگرم خرید و انبار نفت ارزان بر آمده اند و از این طریق کوشیده اند بخشی از زیان های وارده به اقتصاد خود را از محل نفت ارزان جبران کنند.
در این میان عربستان و شخص محمد بن سلمان که بعد از به قدرت رسیدن ریاست شرکت نفت را در اختیار خود گرفته با ورود به این بازی, خیانت بزرگی را نه در حق ملت خود بلکه در حق تولیدکنندگان نفت مرتکب شده است. هرچند اغلب منابع از آینده نامعلوم وضعیت اقتصاد جهانی و متعاقب آن بهای نفت حکایت دارد اما آنچه در این میان مشخص است اینکه خرید نفت ارزان از سوی شرکت های امریکایی و غربی و انبار کردن ان حاکی از این است که این وضعیت زیاد طول نخواهد کشید و بعد از مدتی اوضاع به حال عادی بازخواهد گشت.
اما آنچه در این میان قابل تامل است اینکه سقوط شتابان بهای نفت نه الزاما نتیجه کاهش رونق اقتصادی بلکه نشانه هایی از دستکاری و شتاب بخشی عمدی هم در آن مشاهده می شود که در این زمینه عربستان نقش اصلی را بازی می کند کما اینکه همین مسئله در خصوص کرونا نیز قابل تامل است و اگر چه در ابتدا تصور می شد که ظهور و شیوع این ویروس پدیده طبیعی بوده اما با گذشت زمان فرضیه بیولوژیکی بودن این ویروس و رد پای آزمایشگاه های بیولوژیک ارتش امریکا در این زمینه تقویت و یا حداقل سوال برانگیز می شود. از این دید جنگ تجاری امریکا با رقبا، ظهور و شیوع ویروس ناشناخته کرونا و سقوط بی سابقه قیمت نفت اضلاع پپچیده ای را تشکیل می دهد.
------------------
احمد کاظم زاده