سبک زندگی نامناسب سالانه دو هزار یزدی را به سرطان مبتلا می‌کند، آماری که باعث شده است تا استان یزد در صدر جدول شیوع سرطان‌های زنان و مردان ایرانی قرار گیرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد؛ یزد استانی است که در کشور بعنوان قطب پزشکی شناخته شده که البته این افتخار بزرگ مرهون خدمات ارزنده همه افرادی، چون پزشکان، متخصصان، کارشناسان و نیز صد‌ها خیر است که با نثار جان و مال خود برای اعتلای علم پزشکی تلاش کرده اند.
خدمات درمانی استان یزد نه تنها در ایران بلکه در خاورمیانه و جهان نیز مطرح است. مراجعه فراوان بیماران از شهر‌های مختلف کشور و خاورمیانه به منظور درمان این بیماری‌ها گواه این مدعاست.
اما حکایت این روزهای استان یزد حکایت همان کوزه گری است که از کوزه شکسته آب می خورد، قطب پزشکی کشور این روز‌ها جزء پرخطرترین استان در زمینه ابتلاء به سرطان قلمداد می شود.
همه این‌ها در حالی است که گفته می‌شود استان یزد علی رغم اینکه به قطب پزشکی کشور شهرت دارد، در شیوع سرطان های زنان و مردان رتبه اول کشور را داراست.
سرطان چیست؟
سرطان بیماری است که از تکثیر غیر طبیعی سلول‌های بدن شروع می‌شود. بدن انسان از میلیون‌ها سلولی ساخته شده است که با یکدیگر گروه بندی شده تا بافت‌ها و اندام‌های مختلف را بسازند. ژن‌های داخل هر سلول به آن دستور‌های لازم را صادر می‌کنند.
گاهی اوقات این دستورات در یک سلول مبهم و مغشوش بوده و سلول رفتار غیر طبیعی دارد و پس از مدتی گروهی از سلول‌های غیر طبیعی می‌توانند در خون یا سیستم ایمنی گردش کرده یا تبدیل به توده یا تومور بدخیم یا همان سرطان شوند. سرطان‌های مختلف بر اساس اندامی که سرطان از آنجا شروع شده است نام گذاری می‌شوند.
طبق آخرین آمار‌های رسمی وزارت بهداشت منتشر کرده است، استان یزد در ۱۰ سرطان شایع جزء استان‌های پرخطر شناسایی شده است؛ که به طور کلی یزد جزء ۳ استان اول است.
استان یزد در سرطان‌های شایع مردان همراه با زنجان و آذربایجان غربی و در سرطان‌های شایع زنان همراه با خراسان رضوی واصفهان جزء استان‌هایی هستند که بیشترین میزان سرطان را دارند.
آمار بالای سرطان در قطب پزشکی کشور
براساس توانمندی‌های عرصه پزشکی در استان یزد، دور از انتظار است که قطب پزشکی کشورجزء پرخطرترین استان در زمینه ابتلاء به سرطان باشد. به میان مردم می‌روم تا نظر آن‌ها را درخصوص دلایل پیشرفت سرطان در یزد جویا شوم. بیماری که در حال تهیه دارو برای درمان سرطان در یک داروخانه بود، می‌گوید: سه سالی است در یکی از کارخانه‌های مستقر در شهرک صنعتی یزد کار می‌کنم که متوجه شدم متاسفانه به بیماری سرطان گرفتارشدم.
بیمار سرطانی دیگری معادن را دلیل افزایش آمار سرطان در استان یزد می‌داند. وجود معادن، استرس، آلودگی ناشی از کارخانجات، کم تحرکی همه این‌ها مواردی بود که شهروندان به عنوان دلایل افزایش آمار سرطان عنوان کردند.
اما با تمام این جواب‌ها نتوانستم قانع شوم، شاید این موارد نمی‌توانست همه دلایل پیشرفت سرطان در یزد باشد. با این وجود این سوال مطرح می‌شود که؛ قصه پرغصه افزایش سرطان در استان یزد به چه دلایلی می‌تواند باشد؟
به سراغ یکی از پزشکان متخصص استان یزد رفتم تا شاید به جواب سوال خود که ذهنم و شاید ذهن هزاران نفر دیگر را درگیر کرده است، برسم.
فوق تخصص خون وآنکولوژی یزد می‌گوید: ابتدا باید بدانیم سرطان در دنیا افزایش پیدا کرده و در این بین، استان یزد نیز از این بیماری مستثنی نبوده است.
دکتر فرات می‌افزاید: ما باید به منشاء‌های بروز سرطان در استان برگردیم، استان یزد رتبه‌های برتر را در منشاء بروز سرطان‌ها نیز داراست، از جمله این عوامل می‌توان کم تحرکی، آمار بالای چاقی، عدم ورزش، تغذیه نادرست نام برد.
فوق تخصص خون و آنکولوژی یزد همچنین در خصوص عوامل محیطی نیز می‌گوید: عوامل محیطی می‌تواند در یزد که شهری صنعتی است تاثیرگذار باشد و باید به نکات ایمنی و بهداشتی کارخانجات و آلاینده‌های هوایی بیشتر توجه شود.
دکتر فرات درخصوص وجود معادن اورانیوم دراستان یزد می‌افزاید: مواد رادیو اکتیو به عنوان یکی از عوامل مستعد کننده سرطان است که ما نمی‌توانیم بگوییم مواد رادیو اکتیو نقشی در بروز بیماری سرطان ندارد.
وی می‌افزاید: مجموعه این فاکتور‌ها موجب شده تا آمار سرطان در استان یزد بالا باشد و نمی‌توان یکی از این دلایل را به عنوان عامل اصلی اعلام کرد.
استان یزد رتبه اول کشور در زمینه عوامل بروز سرطان
وراثت، عوامل ژنتیکی، مسائل محیطی، آب و هوا، عدم تحرک، تغذیه نادرست و استرس از مهمترین عوامل ایجاد انواع سرطان است.
سرطان در ایران بعد از بیماری‌های قلبی و عروقی و حوادث ترافیکی سومین علت مرگ و میر است.
سرپرست مرکز پرتودرمانی شهید رمضانزاده یزد می‌گوید: میزان بروز سرطان در کشور طبق آمار سال ۱۳۹۴ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت ۱۴۹ است که در مردان اندکی بیشتر از زنان است.
شبانی می‌افزاید: شایع‌ترین سرطان‌ها در ایران سرطان سینه، پوست و پروستات است. شایع‌ترین سرطان در بین مردان ایرانی نیز سرطان معده و در زنان سرطان سینه است.
به گفته وی، از لحاظ محدوده سنی بیشترین میزان سرطان مربوط به دهه ۷۰ و ۸۰ زندگی است. از نظر میزان مرگ نیز ۱۵ درصد آمار مرگ‌ها مربوط به سرطان است.
رئیس حوزه بیماری‌های غیرواگیر و سرطان یزد هم در خصوص وضعیت سرطان در این استان می‌گوید: سرطان در دنیا، ایران و البته در استان یزد روند افزایشی دارد. چند سالی است بیماری‌های غیرواگیر از جمله سرطان در کشور رصد و پایش می‌شود.
دکتر محمدرضا صادقیان می‌افزاید: طبق اعلام آمار‌های منتشر شده در سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ وزارت بهداشت، استان یزد جزء استان‌های پرخطر در زمینه سرطان است.
مبارزه جدی با عوامل سرطان در استان یزد
آمار‌ها نشان می‌دهد در استان یزد سالانه دو هزار و ۱۰۰ مورد جدید سرطان داریم. در حالیکه ما دلایل افزایش روزافزون آمار سرطان را می‌دانیم و راه حلی برای مبارزه با این عوامل پیدا نمی‌کنیم.
علی رغم اینکه می‌دانیم یکی از عوامل شیوع سرطان در استان تغذیه نادرست و استفاده از فست فود‌ها است بازهم مجوزفست فود‌ها در استان صادر می‌شود.
در این میان مصرف دخانیات نیز یکی از عوامل شیوع سرطان است چرا هیچ اقدامی برای عدم دسترسی به مواد دخانی صورت نمی‌پذیرد.
رئیس حوزه بیماری‌های غیرواگیر و سرطان استان یزد می‌گوید: برای پیشگیری از سرطان‌ها باید در سه سطح اقدام شود. یک سطح حاکمیت است یعنی اینکه دخانیات ما به دلیل ارزانی و دسترسی آسان راحت مصرف می‌شود. باید اقداماتی علیه سهولت دسترسی به مواد دخانی صورت بگیرد. مرحله دوم مردم را با آموزش‌های لازم از عوامل خطر محافظت کنیم و مرحله سوم به مردم خدمات بهداشتی و درمانی ارائه دهیم.
صادقیان می‌افزاید: با توجه به اینکه چندسالی است استان یزد جزء استان‌های پرخطر در زمینه سرطان شناخته شده است، برای سه سرطان شایع برنامه‌هایی تدوین شده است که بخش‌هایی از آن اجرایی شده است.
وی می‌گوید: یکی از این برنامه‌ها که در حوزه بهداشت استان یزد در حال اجرا است رصد منظم عوامل و منشاء‌های بروز سرطان است که در مراکز بهداشتی استان عواملی نظیر دخانیات، کم تحرکی غربالگری می‌شود.
رئیس حوزه بیماری‌های غیرواگیر و سرطان استان یزد می‌افزاید: برنامه سه سرطان شایع استان یعنی سرطان سینه زنان، سرطان دهانه رحم و سرطان روده در آقایان و زنان برای همه گروه‌های هدف در یزد تدوین شده و درحال اجراست.
وضعیت مطلوب تجهیزات درمانی سرطان در استان یزد
استان یزد که جزء استان‌هایی پرخطر در زمینه سرطان است باید از لحاظ تجهیزات درمانی سرطان مجهز‌تر از استان‌های دیگر باشد.
رئیس حوزه بیماری‌های غیرواگیر وسرطان استان یزد می‌گوید: براساس تقسیم بندی وزارت بهداشت باید ۳ تیپ مراکزدر خصوص سرطان داشته باشیم. مراکز غربال گری که باید مجهز به حداقل امکانات سه نوع سرطان شایع که قابل غربالگری هستند باشد که در استان یزد بیمارستان شهید صدوقی به مرکز غربالگری مجهز است. مراکز تیپ ۲ یا همان مراکز درمانی سرطان هستند که ما در بیمارستان‌های مختلف یزد کار درمان سرطان را انجام می‌دهیم و مراکز تیپ ۳ که در کشور نداریم و خدمات پیشرفته تری را برای تشخیص و درمان سرطان و جراحی‌های پیشرفته‌تر انجام می‌دهند.
صادقیان می‌افزاید: از جمله امتیازاتی که استان یزد در زمینه سرطان دارد این است که یزد علاوه بر غربالگری‌های رایگان، بخشی از درمان را هم رایگان انجام می‌دهیم.
وی می‌گوید: در بحث تشخیص سرطان روده بزرگ برای خانم‌ها و آقایان ۵ تا ۶۹ ساله، دهانه رحم برای خانم‌های ۳۰ تا ۵۹ ساله و سرطان سینه برای زنان ۳۰ تا ۶۹ ساله خدمات غربالگری و خدمات تشخیص زودرس را صد در صد رایگان ارائه می‌دهیم.
رئیس حوزه بیماری‌های غیرواگیر وسرطان استان یزد می‌افزاید: به طور کلی نسبت به کل کشور ما اوضاع خوبی برای درمان سرطان در استان یزد داریم که مراجعه فراوان بیماران از شهر‌های مختلف کشور و خاورمیانه به منظور درمان سرطان گواه این مدعاست.
رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت هم با اشاره به اینکه میزان بروز سرطان در استان یزد از متوسط کشوری بالاتر است، می‌گوید: مهمترین دلایلی که یزد به عنوان استان‌های پرخطر در زمینه سرطان به شمار می‌رود، شیوه زندگی نامناسب است.
دکتر مطلق می‌افزاید: درخصوص بحث‌های درمانی اقدامات خوبی در چند سال اخیر انجام شده است. مراکز تشخیص زودهنگام سرطان در بیمارستان‌های مهم کشور راه اندازی شده و در مورد استان یزد نیز امکانات درمانی مناسب است.
خدمات رایگان به بیماران سرطانی
به مرکز رادیو آنکولوژی شهید رمضانزاده رفتم تا از نزدیک با نحوه خدمات دهی در آنجا آشنا شوم.
ابتدا به بخش پذیرش مرکز می‌روم. مسئول پذیرش می‌گوید: ماهیانه به طور متوسط ۲۰۰ بیمار سرطانی برای درمان به اینجا مراجعه می‌کنند یعنی روزانه بین ده تا دوازده نفر مراجعه کننده داریم.
او می‌گوید: بیشترین آمار مراجعه کنندگان مربوط به بیمارانی با سرطان سینه است که هزینه تزریق آن‌ها رایگان صورت می‌گیرد.
غلامی مدیر مرکز پرتودرمانی شهید رمضان زاده نیز می‌گوید: بیماران سرطانی با مراجعه به این مرکز درصورتیکه بیمه باشند خدمات رایگان به آن‌ها ارائه خواهد شد.
در این میان با تعدادی از بیماران هم گفتگو می‌کنم. علی که برای پرتو درمانی مراجعه کرده بود از نحوه نوبت دهی گلایه‌مند بود، اما از نحوه خدمات دهی راضی بود.
به سراغ بیمار دیگری که از ابرکوه برای درمان مراجعه کرده بود رفتم، او می‌گوید: ارائه خدمات درمانی در این مرکز مطلوب است، اما آنچه بیماران سرطانی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، نگرانی از کمبود وگرانی برخی داروهاست.
رئیس بیمه سلامت استان یزد در خصوص خدمات بیمه‌ها به بیماران سرطانی می‌گوید: عمده دارو‌های شیمی درمانی تحت پوشش بیمه سلامت و سایر بیمه‌هاست.
دریجانی با بیان اینکه خوشبختانه هم اکنون همه اعمال جراحی بیماران سرطانی تحت پوشش بیمه قرار گرفته اند، می‌افزاید: هزینه‌های درمانی بیماران سرطانی زیاد است، به همین دلیل فرانشیزی که خود بیمار باید برای برخی از دارو‌ها پرداخت کند هزینه زیادی دارد.
به گفته وی درصورتیکه بیماران سرطانی بیمه تکمیلی باشند، بیمه تکمیلی مقداری به پرداخت هزینه‌ها کمک می‌کند.
دکتر دریجانی درخصوص بیماران سرطانی که بیمه انفرادی هستند، می‌گوید: کاهش فرانشیز برخی از دارو‌ها در دستور کار قرار گرفته است. ما درآینده نیز تلاش خواهیم کرد کاهش فرانشیز دارو درخصوص خیلی ازدارو‌های تسری پیدا کند.
تشخیص زودهنگام سرطان مهمترین راه درمان بیماری سرطان
یکی از موارد مهم در بروز سرطان، تشخیص زودهنگام آن است چرا که هرچقدر زودتر تشخیص داده شود درمان بیماری آسانتر صورت خواهد گرفت.
غربالگری و تشخیص زودهنگام مهمترین راه درمان بیماری سرطان است که باید مورد توجه عموم مردم قرار گیرد. بسیاری از سرطان‌ها قابل پیشگیری اند، تعدادی از این بیماری‌ها نیز اگر به موقع تشخیص داده شوند کاملا قابل درمان خواهند بود.
مسئول مرکز تشخیص سرطان یزد با بیان اینکه تشخیص زودهنگام بیماری سرطان در درمان آن بسیار موثر است، می‌گوید: درحال حاضر بسیاری از سرطان ها، چون زود تشخیص داده می‌شوند می‌توان بیمار را تا حد زیادی زنده نگه داشت و بیمار می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد این مهم با انجام خود آزمایی و غربالگری امکان پذیر است.
دکتر بهنیافرد می‌افزاید: مردم می‌توانند به مراکز بهداشتی مراجعه کنند و در صورتیکه نیاز به اقدامات درمانی داشتند با تعرفه دولتی به سیستم درمان معرفی شوند و اگر نیاز به پیگیری ومعاینات دوره‌ای داشتند با آن‌ها تماس گرفته خواهد شد و برنامه‌های پیگیری برای آن‌ها ابلاغ می‌شود.
متخصص رادیو انکولوژی هم می‌گوید: با تشخیص به موقع و زودهنگام سرطان بالای ۵۰ درصد بیماران قابل درمان هستند؛ بنابراین باید به مردم آموزش دهیم که برای غربالگری در اسرع وقت به مراکز درمانی مراجعه کنند.
دکتر برومند می‌افزاید پرتودرمانی، شیمی درمانی، دارودرمانی وجراحی از راه‌های مقابله با بیماری سرطان است، اما هیچ کدام به اندازه پیشگیری موثرنیست. باید شرایطی ایجاد شود تا شیوع وبروز این بیماری کاهش پیدا کند.
سخن آخر ...
آمار‌های عوامل خطر سرطان حاکی از این است که با ایجاد تغییرات و ارائه آموزش‌ها و همچنین بکارگیری خودمراقبتی می‌توان آمار رو به افزایش سرطان را کنترل کرد؛ بنابراین آن چیزی که باید مورد توجه همگان قرار گیرد این است که پیشگیری بهتر از درمان است. بهتر است از موادی که سرطان زا هستند دوری جست و با آن‌ها مقابله کرد. باید دانست پیشگیری از سرطان محدود به سن خاصی نیست و باید با تغییر تدریجی در مسیر زندگی سعی در اصلاح شیوه زندگی خود و جامعه داشت.
نویسنده: فروغ سادات ضیائی