یزد، ۴۱ سال پس از انقلاب اسلامی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد، ۴۱ سال پیش بود که یزدی‌ها پس از قیام خونین مردم قم و تبریز، در دهم فروردین ماه سال ۵۷ به خیابان آمدند و ندای استقلال، آزادی و حکومت اسلامی سر دادند. آن روز اگر چه با رگبار گلوله‌های گارد شاهنشاهی، چهار نفر از جوانان این دیار به شهادت رسیدند، اما خون این شهیدان در کنار خون صد‌ها شهید طلوع خورشید انقلاب اسلامی را در بیست و دوم بهمن ماه همان سال به دنبال داشت. ۴۱ سال از آن تاریخ می‌گذرد و حالا استان یزد به خود می‌بالد که در بسیاری از زمینه‌ها گوی سبقت را ربوده و به نمادی از پیشرفت و توسعه تبدیل شده است. اکنون یزد به عنوان اولین شهر ایرانی که به ثبت جهانی رسیده است، در بسیاری از زمینه‌های صنعتی، معدنی، علمی، اقتصادی وکشاورزی رتبه‌های برتر کشور را از آن خود کرده است. در این نوشتار با مصاحبه با چند تن از مسئولان استان یزد رتبه‌های برتر استان در زمینه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

جایگاه دوم کشور در تولید ناخالص داخلی
استان یزد با وسعت ۷۴ هزار و ۷۸۱ کیلومتر مربع، چهار و نیم درصد از وسعت کشور را به خود اختصاص داده است. استانی که در مرکز جغرافیای ایران واقع شده و با بیش از یک میلیون نفر، یک و چهار دهم درصد از جمعیت کشور را داراست.
در چند سال اخیر استان‌هایی نظیر ابرکوه از استان فارس، شهرستان خاتم از استان کرمان، حاجی آباد زرین از استان اصفهان به یزد ملحق شده تا روند توسعه آن‌ها نیز شتاب بگیرد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان یزد می‌گوید: با وجود همه محدودیت‌ها نظیر جنگ تحمیلی و تحریم‌های ظالمانه‌ای که در این ۴ دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی داشته ایم، با همت و تلاش مردم و مسئولان شاهد اتفاقات خوبی در استان بودیم.
سید مجتبی حسینی پور می‌افزاید: بر اساس آخرین اطلاعات آماری، ۲۲ هزار میلیارد تومان تولید ناخالص داخلی استان یزد و سرانه تولید هم ۲۰ میلیون تومان است.
خبر‌های خوب رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان یزد به اینجا ختم نمی‌شود، حسینی پور می‌گوید: در این سال‌ها به طور متوسط سالیانه ۱۸ درصد هزینه خانوار‌های یزدی افزایش داشته که شاخص خوب و مطلوبی است.

چهارمین استان توسعه یافته صنعتی کشور
تلاش و پشتکار یزدی‌ها در زمینه‌های مختلف همواره زبانزد خاص و عام بوده و هست. در این بین بخش صنعت استان یزد رشد شگرفی داشته است. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد در این باره می‌گوید: در سال ۱۳۵۷ استان یزد فقط ۵۱ واحد تولیدی داشت که هم اکنون این رقم به بیش از سه هزار و ۴۳۸ واحد تولیدی رسیده است.
محمدرضا علمدار می‌افزاید: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی فقط پنج هزار و ۵۵۱ اشتغال صنعتی داشتیم که این رقم اکنون به بیش از صد هزار نفر رسیده است. او ادامه می‌دهد صنعت استان یزد هم اکنون تولید کننده هشتصد نوع کالا است که از این تعداد ۴۰۷ قلم کالا به بیش از نود کشور دنیا صادرشده که تا قبل از سال ۵۷ این اقلام به کشور وارد می‌شد. به گفته وی در هجده سال گذشته رشد صادرات استان دو برابر کشور بوده است یعنی کشورهشتصد درصد رشد داشته واستان یزد هزار وششصد درصد که این جای افتخار دارد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد با اشاره به اینکه استان یزد در بسیاری از تولیدات دارای رتبه است، می‌گوید: با فعالیت ۸۰ کارخانه فعال کاشی و سرامیک و اشتغالی بیش از ۲۰ هزار نفر، قطب تولید کاشی وسرامیک کشور هستیم به گونه‌ای که بیش از ۵۰ درصد کاشی وسرامیک کشور در استان یزد تولید می‌شود.
وی می‌افزاید: استان یزد به تنهایی نهمین تولید کننده کاشی وسرامیک دنیا است که بیش از ۵۰ درصد ازصادرات کاشی و سرامیک کشور از استان یزد صورت می‌گیرد.
رئیس سازمان صنعت وتجارت استان یزد می‌گوید: یزدی‌ها در تولیدات نساجی هم در کشور پیشتاز هستند و با تولید ۲۷ درصد تولیدات کشور و اشتغالزایی ۲۲ هزار نفر، رتبه دوم را از آن خود کرده اند.
اقتصاد ایران در سال‌های پایانی رژیم پهلوی، یک اقتصاد کاملاً وابسته به خارج بود. موضوعی که محمدرضا علمدار به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: با حمایت‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی صنعت اکنون مربوط به طیف خاصی در جامعه نیست و به آحاد جامعه تسری پیداکرده است.
علمدار می‌گوید: نکته قابل توجه این است که استان یزد یک و چهار دهم درصد جمعیت کشور را به خود اختصاص داده است. درحالیکه چهار و چهار دهم درصد از تولیدات صنعتی وسرمایه گذاری صنعتی کشور مختص استان یزد بوده است.
علمدار می‌گوید: یزد بهشت سرمایه گذاری کشور است. ما رتبه اول کشور در زمینه معافیت‌ها داریم. در زمینه صدور جواز‌های تاسیس از سال ۹۵ تا ۹۷ رتبه اول کشور را داریم که تسریع در صدور مجوز‌ها از مولفه‌های بهبود فضای کسب وکار است.
محمدرضا علمدار با بیان اینکه مردم سختکوش استان از دیرباز دارای استعداد کارآفرینی و شهره در زمینه کار وتلاش بوده اند، می‌افزاید: ما حصل این اعداد وارقام، استان یزد را در جایگاه چهارمین استان توسعه یافته صنعتی کشور قرار داده است.
دهقان معاون شرکت‌های صنعتی استان هم می‌گوید: همه رشد‌ها وپیشرفت‌های استان یزد مربوط به بعد از انقلاب اسلامی است. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در استان یزد شهرک صنعتی وجو نداشت. شرکت شهرک‌های صنعتی در سال ۶۴ تاسیس شد. در حال حاضر ۶ هزار وهفتصد هکتار مساحت شهر‌های صنعتی استان یزد است. ۳۱ شهرک صنعتی در استان یزد داریم.
توسعه نیروگاه‌های خورشیدی از دیگر دستاورد‌های صنعتی استان یزد است. در این باره رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان هم می‌گوید: از لحاظ تولید انرژی خورشیدی در کشوربا تولید ۶۰ مگاوات در جایگاه نخست قرارداریم. حسینی پور می‌افزاید در حال حاضر هفت نیروگاه خورشیدی با ظرفیت ۵۸.۵ مگاوات در مدار بهره برداری هستند و پیش بینی می‌شود این ظرفیت تا پایان سال ۹۹ به ۸۰ مگاوات برسد.

یزد، دومین استان معدنی کشور
معادن همواره به عنوان جایگزینی برای اقتصاد بدون نفت مطرح بوده اند. استان یزد دارای معادن بزرگ و ارزشمندی است که به همین علت عنوان بهشت معادن ایران را هم به خود اختصاص داده است. در طول سال‌های بعد از انقلاب اسلامی، معادن بزرگی در استان یزد به بهره برداری رسیده و اقتصاد این استان و کشور را شکوفا کرده است.
حسینی پور رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان یزد می‌گوید: ۲۷ درصد سهم بخش معدن کشور به استان یزد اختصاص دارد، سهم راه آهن ۱۲ درصد، سهم کانی‌های غیرفلزی ۱۱ درصد، این‌ها نشان دهنده این است که استان یزد علی رغم جمعیت ۱ وچهار دهم درصدی به لحاظ وجود کار آفرینان و سرمایه گذاران خوبی که دارد توانسته است جایگاه خوبی را بعد از انقلاب تاکنون در کشور داشته باشد.
سرپرست معاونت امور معادن و صنایع معدنی استان یزد هم در این باره می‌گوید قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد معادن استان ۲۵ فقره بوده که درحال حاضر ۶۱۰ فقره پروانه بهره برداری معادن صادر شده است.
رشدی معادل بیش از دو هزار درصد، رقمی که علی گل آقایی به آن اشاره می‌کند و می‌افزاید: به لحاظ تنوع قبل از سال ۵۷ فقط ۵ نوع ماده معدنی با ۱۲۰ میلیون تن ذخایر شناسایی شده بود که هم اکنون این عدد به ۵۰ معدن با حجم دو میلیارد تن رسیده است.
وی با اشاره به اینکه در استان یزد معادنی مانند سنگ آهن، سرب و روی، اورانیوم، خاک‌های صنعتی و باریت وجود دارد، می‌گوید: به لحاظ ذخایر معدنی دومین استان کشور هستیم و خوشبختانه در این بخش توانسته ایم بیش از ۱۱ هزار و ۵۰۰ نفر اشتغالزایی کنیم.
این در حالیست که با استخراج اورانیوم از معدن ساغند یزد و فراوری آن به صورت کیک زرد در اردکان استان یزد حلقه اول چرخه سوخت هسته‌ای در کشور را تشکیل می‌دهد.

شهر جهانی گردشگری
استان یزد با توسعه صنعت گردشگری موفق شده در کنار استان‌های فارس و اصفهان در زمره مثلث طلایی گردشگری ایران قرار گیرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد می‌گوید: این استان، دو هزار و ۲۷۰ هکتار بافت تاریخی دارد که بنا‌های موجود در این بافت، دوره‌های مختلف تاریخی از ایلخانی تا صفوی و قاجار را شامل می‌شود. وجود بادگیر، آب انبار، ساباط، حسینیه، گنبد و خانه‌های خشتی در بافت تاریخی یزد مجموعه‌ای بی نظیر و بکری از معماری ایرانی اسلامی را بوجود آورده است.
سیدمصطفی فاطمی می‌افزاید هجدهم تیرماه سال ۹۶ بود که سازمان علمی فرهنگی ملل متحد " یونسکو" بافت تاریخی یزد را به عنوان بافت تاریخی زنده دنیا به رسمیت شناخت و بدین ترتیب شهر یزد با همه داشته‌های خشت و گلی اش به ثبت جهانی رسید.
اکنون یزد اولین شهر خشتی جهان که با عناوینی، چون «شهر بادگیرها»، «عروس کویر»، «دارالعباده» و «شهر دوچرخه‌ها» هم شناخته می‌شود نام دیگری هم یافته است: "شهر جهانی"
ویژگی‌های متنوع طبیعت استان یزد برای گردشگران داخلی و خارجی جالب و جذاب است. طبیعت چند گونه و متفاوت، یکی از پرجاذبه‌ترین دیدنی‌های استان یزد به شمار می‌رود. از یکسو پهنه‌های بیابان، کویر زیبا و تپه‌های ریگ روان و از دیگر سو ارتفاعات زیبای شیرکوه و ییلاقات سرسبز، دره‌ها و دامنه‌های آن از جلوه‌های جذاب برای تفریح و بهره مندی از طبیعت است.
سالانه هزاران گردشگر از داخل و خارج کشور برای دیدن آثار تاریخیو استفاده از جذابیت‌های گردشگری به این استان سفر می‌کنند. توسعه صنعت گردشگری با ایجاد مجموعه‌های بوم گردی و کمپ‌های کویرنوردی از دیگر دلایل استقبال گردشگران از این استان بوده است.

پیشتازی یزد در کشت‌های گلخانه‌ای
استان یزد اگر چه در طول سال‌های گذشته از کم آبی و خشکسالی رنج برده است، اما با تلاش مسئولان و مردم سخکتوش این دیار موفق شده شیوه‌های نوین آبیاری را به کار بگیرد و از سوی دیگر با با دارا بودن هزار و ششصد و نود هکتارسطح زیر کشت گلخانه‌ای و ۴۹۰ هزار تن تولید محصولات گلخانه‌ای در جایگاه دوم کشور قرار گرفته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی یزد می‌گوید: گسترش کشت‌های گلخانه‌ای زمینه اشتغال بیش از ۲۰ هزار نفر را به صورت مستقیم فراهم کرده است، همچنین ۵۰ هزار نیز به صورت غیر مستقیم در این بخش فعالیت می‌کنند.
سجادی پور می‌افزاید: ۲۲ درصد خیار سبز گلخانه کشور در استان یزد تولید می‌شودکه ۶۰ درصد آن یعنی معادل ۴۲ هزار تن ‏به روسیه و عراق و کشور‌های حوزه خلیج‌فارس صادر شده است.
وی می‌گوید: مصرف آب برای کاشت محصول گلخانه نسبت به کاشت در فضای باز ۱۰برابر کاهش و اشتغال همین برابر افزایش دارد.

۲۵ سال صدر نشینی یزدی‌ها در کنکور
استان یزد بیش از ۲۵ سال متوالی است که صدرنشین نخبگان پذیرفته شده در کنکور سراسری است. این استان همچنین جایگاه سوم کشور در نرخ باسوادی را از آن خود کرده است.
مدیرکل آموزش و پرورش استان یزد می‌گوید: در ۲۵ سال گذشته دانش آموزان یزدی به صورت متوالی بیشترین میزان قبولی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی را به نسبت جمعیت کسب کرده اند.
دانافر می‌افزاید: ربع قرن صدرنشینی دانش آموزان یزدی در کنکور سراسری مرهون تلاش دانش‌آموزان و والدین، دبیران و معلمان کارآزموده و خیران نیکوکار مدرسه‌ساز استان یزد است.

یزد قطب گردشگری سلامت
استان یزد بعنوان یکی از اضلاع مثلث طلایی گردشگری ایران و با بهره گیری از ظرفیت‌های مناسب بهداشتی و درمانی و همچنین با برخورداری از پزشکان و متخصصان باتجربه زمینه مناسبی برای توسعه گردشگری سلامت دارد.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد می‌گوید: در استان یزد ۱۹ بیمارستان دولتی و غیردولتی به بیماران خدمات ارائه می‌کنند که بیشترین آمار بیماران بستری شده در این مراکز از استان‌های جنوب و جنوب شرق کشور است.
دکتر نوری شادکام می‌افزاید: بیشترین علت مراجعه بیماران غیربومی به مراکز درمانی استان یزد برای بهره گیری از خدمات درمانی ناباروری، قلب و عروق، بیماری‌های داخلی و سرطان است.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد رعایت تعرفه‌های درمانی در بخش‌های دولتی وخصوصی و رعایت حقوق بیماران غیربومی را از دلایل رونق گردشگری سلامت در استان یزد عنوان می‌کند و می‌گوید: در این زمینه شش بیمارستان مجوز‌های مربوط به راه اندازی بخش گردشگری سلامت را دریافت کرده اند و در حال خدمات رسانی به بیمارانی از استان‌های همجوار و همچنین مراجعه کنندگانی از کشور‌های حوزه خلیج فارس، عراق و پاکستان هستند.

برای آینده ...
استان یزد ۴۱ سال پس از انقلاب اسلامی اکنون در جایگاه یکی از استان‌های مهم صنعتی کشور قرار گرفته است. صد‌ها کارخانه صنعتی و هزاران سرمایه گزار، کارآفرین و کارگر این جا در یزد تلاش می‌کنند تا چرخ‌های اقتصاد استان یزد و کشور را به حرکت درآورند. صدالبته این سیر و حرکت بدون عیب نبوده است و مشکلاتی همچون آلودگی هوا، کم آبی، مهاجران و اتباع بیگانه و مهاجرت نخبگان از استان از تبعات برنامه ریزی‌هایی بوده است که آمایش درست سرزمینی در آن وجود نداشته است. این مشکلات البته اکنون مورد نظر مسئولان و کارشناسان قرار گرفته است و تاکید بر اقتصاد گردشگری، لزوم استفاده از صنایع پاک و کم آبخواه و برنامه ریزی برای جذب نخبگان از جمله طرح هاییست که تلاش می‌کند این عیب‌ها را برطرف کند. به هر حال اگر توانسته ایم تا بدین جا برسیم تا بدان جا هم خواهیم رسید.

نویسنده: فروغ سادات ضیائی