به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما، سرهنگ عبدالوهاب حسنوند رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر هشدار داد مواد روانگردان جدید توسط اتحادیه اروپا به عنوان مواد مخدر یا روانگردانی تعریف شده اند که در فرم خالص یا در یک ترکیب، در جداول کنوانسیون مواد مخدر ۱۹۶۱ یا کنوانسیون ۱۹۷۱ ذکر نشده اند، اما ممکن است تهدیدی برای سلامت عمومی باشند که با تهدید موادی که در فهرست این کنوانسیون‌ها ذکر شده اند، قابل مقایسه است.
مواد روانگردان جدید لزوما به یک ماده تازه ساخته شده اشاره نمی‌کند چرا که برخی از NPSها حدود ۴۰ سال پیش سنتز شده و به عنوان یک ماده دارویی معرفی شده اند. مواد روانگردان جدید به موادی اشاره می‌کند که اخیرا دوباره وارد بازار مواد مخدر شده اند و در جدول کنوانسیون‌های مواد مخدر ذکر نشده اند.
این مواد با نام‌های متنوع و تحت عنوان "مواد هوشمند"، "اوج قانونی"، "مواد تحقیقاتی"، "مواد گیاهی"، به عنوان جایگزینی برای مواد تحت کنترل عرضه می‌شود. استفاده از مواد روانگردان جدید رو به افزایش است و تاکنون بیش از ۶۰۰ نوع ماده روانگردان جدید به سازمان ملل گزارش شده است.
سرهنگ عبدالوهاب حسنوند افزود: NPSها را می‌توان بر اساس ساختار شیمیایی آن‌ها دسته بندی کرد. بیشترین تعداد NPSها در سه دسته معروف به کاتینون‌های سنتزی، کانابینوئید‌های سنتزی (که بزرگترین گروه NPSها هستند) و فن اتیل آمین‌ها قرار می‌گیرند.
یکی از انواع NPSها (مواد روانگردان جدید)، کاتینون‌های سنتزی است. کاتینون ماده موثر و اصلی موجود در گیاه خات است. خات (قات یا چات)، برگ‌های تازه و متراکم شده گیاهی درختچه مانند و همیشه سبز است. محل رویش این گیاه افریقای شرقی و کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس بوده و مواد مؤثره آن کاتینون Cathinon و کاتین cathine است.
این مواد در اثر جویدن در بزاق دهان، آزاد و به سرعت جذب می‌شوند. ترکیبات کاتین و کاتینون از لحاظ ساختاری مشابه آمفتامین‌ها هستند و در بدن اثراتی مشابه آمفتامین ها، ولی به صورت ضعیف‌تر ایجاد می‌کنند. کاتین و کاتینون جزو محرک‌های سیستم اعصاب مرکزی بوده در فرد مصرف کننده باعث افزایش فشار خون، ایجاد احساس سرخوشی، افزایش هوشیاری گشته و با افسردگی، تحریک پذیری، بی اشتهایی و مشکلات خواب همراه است.
این گیاه در اکثر کشور‌ها جزو مواد تحت کنترل نبوده، ولی ترکیبات کاتینون و کاتین جزو لیست مواد روانگردان کنوانسیون ۱۹۷۱ سازمان ملل فهرست بندی شده است.
کاتینون از نظر ساختاری شبیه آمفتامین است. ساختار کاتینون می‌تواند به حالت‌های مختلفی که قابل پیش بینی هستند، اصلاح شود و یک سری از ترکیبات جدید را که از نظر ساختاری مرتبط با آن هستند، تولید کند. اولین کاتینون‌های سنتزی حدود ۱۰۰ سال پیش برای مصارف پزشکی سنتز شدند.
مفدورن از مشهورترین کاتینون‌های سنتزی است که به عنوان داروی ضد افسردگی وارد بازار شد، اما به دلیل سوء مصرف زیاد آن در سال ۱۹۳۰ ممنوع شد. فلاکا و نمک حمام نیز جزو کاتینون‌های سنتزی محسوب می‌شود.